Deniz Berktay ile Kuzeyden Notlar: Trump, Ukrayna ve Türkiye

Şimdi Trump’ın ekibinde “Rus karşıtı” olarak bilinen hemen hiçkimsenin olmaması, Rusya karşıtı çizgideki eski ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun yeni kabinede yer almadığını ortaya çıkması, Trump’ın yeni dönemi hakkında da bazı ipuçları vermeye başladı. Şu an itibarıyla Trump’ın özellikle Karadeniz bölgesinde Rusya’ya daha az gerilimli ilişki yürütmeyi istediği anlaşılıyor. 

KARADENİZ’DE BELİRLEYİCİ

Dolayısıyla Trump’ın seçilmesi, bütün Karadeniz havzasının kaderinde belirleyici olacak. Bir kere Gürcistan’da parlamento seçimlerinin sonucunu tanımayan radikal Batı yanlısı çizgideki muhalefetin ve onları destekleyen Cumhurbaşkanı Zurabişvili’nin başlattığı protestoların başarı şansı iyice azaldı. Bir sürpriz olmazsa Gürcistan, Rusya’yla dengeli ilişkileri savunan mevcut hükümetle yola devam edecek. Ancak asıl değişimler, Ukrayna’da yaşanacak. Öncelikle Trump, savaşı kısa sürede bitirme isteğini daha fazla göstermeye başladı. Savaşın mevcut ateş hattında durdurulması olasılığı arttı. Polonya Başbakanı Tusk da yakında ateşkes tarihinin ilan edilebileceğini söylüyor. Savaşın bu aşamada bitirilmesi Zelenski yönetimini de zora sokabilir. Çünkü Zelenski yönetimi, “Rusya’yı durdurmak yetmez, Rusya’nın ele geçirdiği yerleri geri almadan zafer kazanmış sayılmayız” diyerek çıtayı epey yükselmişti. Şimdi mevcut durumu kamuoyuna anlatması zorlaşacak. 

ANKARA’NIN AĞIRLIĞI ARTABİLİR

Biden, Kiev’i Moskova’ya karşı bir ileri karakol olarak gördüğü için Ukrayna’da Rusya’yla alakalı olabilecek bütün siyasi, dini ve kültürel hareketlerin kökü kazınmaya çalışılıyordu. ABD, Ukrayna’nın bütün Ortodoks nüfusunu Fener Patrikhanesi’ne bağlamaya çalışıp patrikhaneye Lozan Antlaşması’na aykırı bir uluslararası güç kazandırmaya çalışıyordu. Şimdi Trump, Ukrayna konusuna daha mesafeli olduğu için Ukrayna tekrar eski çok kültürlü haline dönebilir. Bu da iç siyasi alanda etkisini gösterir. ABD’nin bölgede yumuşamaya gitmesi de Türkiye’nin bölgedeki denge siyasetine uygun düşer. Bu nedenle yeni dönem, Türkiye’nin de Karadeniz’de ağırlığını artırmasına olanak tanıyor. 

denizberktay@yahoo.com