Deniz Berktay ile Kuzeyden notlar: Karanlık bir yıldönümü

24 Şubat 2022’de başlayan Rusya ile Ukrayna arasında doğrudan savaştı. Yoksa iki ülke arasında 2014’ten beridir dolaylı savaş sürüyordu. 2014’te Ukrayna’da Batı yanlısı gruplar, ABD’nin açık desteğiyle ihtilal yaparak dönemin devlet başkanı Yanukoviç’i devirip iktidara gelmişti. Rus donanması, Ukrayna’nın Kırım Yarımadası’nın Sivastopol Deniz Üssü’nden kira sözleşmesiyle yararlanıyordu ve Rusya, Kiev’deki yeni yönetimin bu kira sözleşmesini feshetmesinden çekinerek bir ön adım olarak Kırım’ı ele geçirdi. Sonra da Rus yanlısı eğilimlerin güçlü olduğu Donbas’ta ayrılıkçılar, Rusya’nın desteğiyle, Donetsk ve Luhansk il merkezlerini zaptetti. O zamandan 2022’ye kadar iki ülke arasında dolaylı savaş olsa da diplomatik ve ticari ilişkiler sürüyordu.  

Doğrudan savaşa gelirsek önceden yazdığım üzere savaşın iki boyutu var: Bir yönüyle bu Rusya ve Ukrayna gibi iki egemen ülke arasında süren bir savaş ve burada Rusya’nın Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ihlal ettiğini, Ukrayna askerlerinin kendi ülkelerini savunduğunu görüyoruz. Fakat diğer yönüyle de bu savaş, Rusya’yla ABD-İngiltere ikilisinin savaşı. ABD, Rusya’yı çevreleme stratejisi uyguluyor ve burada Ukrayna’yı kullanmak istiyor. İngiltere de bölgede kendi nüfuzunu artırma peşinde. Bu zamana kadar savaşın bitmemesinin en önemli bir nedeni de ABD ile İngiltere’nin bu savaşı Rusya’yı yıpratmak için bir vesile olarak görmesi. Dün Çin Halk Cumhuriyeti’nin barış planı yayımlandı fakat buna Ukraynalı yetkililerden önce ABD ve NATO yetkilileri itiraz ettiler. Ukrayna’ya silah desteğini, istihbarat desteğini ve parasal desteği ABD-İngiltere ikilisi verdiği için müzakere şartlarını dikte etme hakkını kendilerinde görüyorlar.

Bugünlerde hem Rusya hem de Ukrayna hazırlıklar yaparak yeni taarruzlara hazırlanıyor. Ayrıca savaşın Moldova’ya sıçrama riski her geçen gün artıyor. Leopard tanklarının ilk etabı da bugün-yarın Kiev’e varacak. Bu nedenle barış için maalesef daha çok zamana ihtiyaç var.

denizberktay@yahoo.com