Deniz Berktay bildiriyor: Dönüş yolu

Savaşın başlarında Kiev Garı’ndan batıya giden trenlere binebilmek için izdiham yaşanmıştı. Kiev’e gelen trenlerde ise koskoca vagonda dört kişi seyahat ederken artık bu tablo değişti. Fakat Kiev’e sadece trenle gidebiliyorsunuz. Bindiğim tren yarı yarıya doluydu. Kimisi yurtdışından dönüyor, büyük kısmıysa batı Ukrayna’dan. Vagona genç bir kadın girdi. Sağa sola laf atıyor. Kendi resmini çektikten sonra da yanındakilere, “resimlerimi sosyal medyada paylaşınca hemen Türkler bana laf atıyor. Bir de Türkçe yazıyorlar. Ben onlara, “İngilizce ‘lütfen’ diyorum” dedi. Çernigov’un Nejin ilçesindenmiş. Savaş başlayınca oradaki Batılı misyoner örgütlerinden Baptist tarikatının otobüsüyle kendisini yurtdışına atıvermiş. Şimdi evini, yakınlarını merak edip dönüyor. Fakat Kiev’den öteye nasıl gideceğini bilmiyor. Neşeliymiş gibi görünmeye çalışsa da gözlerinde kaygı ve hüzün okunuyor. 

Kiev’de dükkânların bazıları açılmış. Marketlere bolluk gelmiş. Kent merkezindeki barikatların bir kısmı kaldırılmış. Sokağa çıkma  yasağının başlama saati de, 8’den 9’a çekilmiş. Fakat taksici, uyarıyor: “Siz yine de hava karardıktan sonra dışarıda kalmayın. Soyguncular arttı” diye. 

Savaşta kimisi her şeyini bırakıp kaçarken, kimisi de istediği yere bina kondurmaya girişmiş. Bir gökdelen inşaatını görünce, “Bunu hangi arada yaptılar” dedim. Taksici, “Bizde adettir, bir yere köprü yapıldı mı, onun yanı başını binalarla doldururlar” dedi. Bir yerden tanıdık geliyor. Haberlerde de baktım merkezde bazı tarihi binalar, sit-mit demeden yıkılmış. Kimsenin ilgilenecek hali de yok tabii.

Taksici, Zelenski’nin yurtdışına kaçmamasını takdir ediyor. Fakat, “Bu, benim onda takdir ettiğim tek özellik” diyor. Zelenski’nin Rusya’yla anlaşmak istemesini eleştiriyor. Onun tespitleri, dikkatimi çekti ve ona öğrenim derecesini sordum: Sovyetler Birliği zamanında üviversiteyi bitirmiş. “O zaman eğitim, kaliteli ve ücretsizdi. Bağımsızlıktan yana olsak da Sovyetler’e karşı adil olmak lazım” dedi. Epeydir görmediğim bir yaklaşım.