Covid-19 semptomları aşı olanlar ve olmayanlar arasında nasıl farklılık gösteriyor?

İngiltere'de iki yıldan uzun süre Covid-19 vakalarını izleyen yeni bir araştırmaya göre en az iki doz Covid-19 aşısı olduktan sonra hastalığa yakalanan kişiler arasında en yaygın beş semptom; burun akıntısı, baş ağrısı, hapşırma, boğaz ağrısı ve sürekli öksürük. Aşı olmamış kişilerde ise en sık rastlanan semptomlar sırsıyla baş ağrısı, boğaz ağrısı, burun akıntısı, ateş ve inatçı öksürük.

Teknoloji şirketi Zoe tarafından yapılan çalışmanın verileri Londra'da King's College'dan araştırmacılarla birlikte analiz edildi.

İngiltere Ulusal Sağlık Hizmeti'nin (NHS) desteğini alan araştırma kapsamında Covid-19 testi pozitif çıkan 4,7 milyondan fazla kullanıcı semptomlarını dijital bir platform üzerinden bir günlüğe kaydetti.

Bu bilgileri analiz eden uzmanlar pandemi boyunca en yaygın semptomların nasıl değiştiğine dair bir tür sıralama oluşturdu.

Mart 2022'ye kadar İngiliz hükümetinden fon alan çalışma, Covid-19'un koku veya tat alma duyusu kaybı gibi sürpriz etkilerinden bazılarının hızlı bir şekilde tanımlanmasını sağladı.

Küçük ama belirgin bir değişim

En az iki doz aşı yaptırmış kişiler arasında Covid-19'un en yaygın belirtileri şu şekilde sıralanıyor:

• Burun akıntısı

• Baş ağrısı

• Boğaz ağrısı

• İnatçı öksürük

Aşı olmayanlarda görülen semptomlar şu şekilde sıralanıyor:

• Baş ağrısı

• Boğaz ağrısı

• Burun akıntısı

• Ateş

• İnatçı öksürük

İki grup arasındaki temel fark, aşı olmamış kişilerde ateşin görülmesiydi. Bu, daha ciddi bir sorunun habercisiydi.

Ayrıca en az iki doz Covid-19 aşısı olanlara kıyasla daha fazla baş ağrısı ve boğaz ağrısı kaydedildi.

Deneyi yürüten araştırmacılar, bu farklılığın aşı olanlarda daha hafif semptom görülmesiyle açıklanabileceğini söylüyor ve ekliyorlar:

"Ayrıca genç bireylerin daha fazla sayıda vaka bildirmesi dikkate değer ancak semptomları daha az belirgin ve daha hafif seyrediyor. "

Araştırmacılar , semptomların sıralamasının yalnızca çalışmada paylaşılan bilgilere dayandığı konusunda uyarıyor. Sıralama koronavirüsün alt varyantlarının etkisini dikkate almıyor.

Ayrıca Covid-19 semptomlarının kişiye göre değişebileceğini de hatırlamakta fayda var. NHS'e göre hastalığın semptomlarının tam listesi şöyle:

• Yüksek ateş veya titreme
• Yeni başlayan sürekli öksürük: Bir saatten uzun süren öksürük nöbeti veya 24 saat içinde 3 veya daha fazla öksürük nöbeti yaşanması
• Koku veya tat alma duyusunda kayıp veya değişiklik
• Nefes darlığı
• Yorgunluk veya bitkinlik hissi
• Vücut ağrısı
• Baş ağrısı
• Boğaz ağrısı
• Burunda tıkanıklık veya burun akıntısı
• İştah kaybı
• İshal
• Mide bulantısı

Covid-19 semptomları gösterenler ne yapmalı?

Yetkililere göre, koronavirüs semptomlarından en az birini gösteriyorsanız, ilk adım olarak evde kalmalı ve başkalarıyla etkileşimi kısıtlamalısınız.

Bu adım yaşlılar veya bağışıklık sistemi zayıflamış hastalar gibi Covid-19 komplikasyonlarına karşı savunmasız olan kişilerle temas halindeyseniz daha da önem kazanıyor.

Bir diğer önemli adım da test yapmak.

En etkili tanı yöntemi olarak görülen PCR testlerinin yanında eczanelerde veya farklı satış noktalarında hızlı antijen testleri bulmak mümkün.

Sonuç pozitifse, beş ila yedi gün boyunca karantinada kalmak önemli.

Rahatsızlık bu süreden sonra geçerse, rutininize dönebilirsiniz. Ancak eğer kötüleşirse (veya nefes almada zorluk gibi daha ciddi semptomlar ortaya çıkarsa) acil tıbbi yardım almak önemli.

Aşı olanlar neden Covid-19'a yakalanıyor?

Covid-19 aşıları hastalığın hastaneye yatış, entübasyon ve ölümlerle ilişkilendirilen en ağır semptomlarını önlemek amacıyla geliştirildi.

Türünden bağımsız olarak tüm Covid-19 aşılarının ilk hedefi aynı: Bağışıklık sistemini bir virüse veya bakteriye güvenli bir şekilde maruz bırakmak.

Sağlığımızı etkilemeyen bu ilk temas, bağışıklık hücarelerinin gerçek bir enfeksiyonla karşılaşması durumunda vücudu hazırlayabilecek bir tepki üretmesini sağlıyor.

Antikor ve büyük hücre gücü oluşturulmasını sağlayan bağışıklık kazanma süreci son derece karmaşık. Bu nedenle bağışıklık tepkisi, virüsün tipine, mutasyona uğrama yeteneğine, aşının geliştirilme şekline, kişinin hastalık geçmişine ve diğer değişkenlere bağlı olarak önemli ölçüde değişiklik gösteriyor.

Bu nedenle, enfeksiyonun kendisini önleyebilen, yani hastalığın hücrelerimize girişini bloke edebilen bir bağışıklık geliştirmek çok zor.

Ancak burada çok önemli bir nokta var; aşının enfeksiyonu önleyemediği durumlarda bile, aşının oluşturduğu bağışıklık tepkisi genellikle semptomları hafifleterek daha ciddi hastalıkları ve ölümü önleyebilir.

Rotavirüs ve grip aşıları buna örnek verilebilir. Covid-19'da gördüğümüz de tam olarak aynı fenomen: Mevcut aşılar yeni vaka dalgalarını durdurmasa da, aşıların çoğu semptomların ağırlaşmasını önlemek için iyi çalışır.

Buna kanıt olarak 2021'in sonu ile 2022'nin başı arasında ortaya çıkan Omicron varyantı gösterilebilir. Bu dönemde birçok ülkenin vaka sayısında rekor kırdığı ancak hastaneye yatış ve ölüm oranlarının pandeminin diğer anlarından önemli ölçüde düşük olduğu gözlendi.

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) tarafından Mart ayında yayımlanan bir araştırma, aşıların bu etkisini inceledi. Bilgiler, üç doz Covid aşısı alan yetişkinlerin, aşı olmayanlara kıyasla hastaneye yatma, solunumda mekanik yardıma ihtiyaç duyma veya ölüm riskinin yüzde 94 daha düşük olduğunu ortaya koyuyor.

Bu koruyucu etkinin üçüncü bir kanıtı, Zoe ve King's College tarafından yürütülen araştırma.

Araştırmacılar, Covid-19'un nefes darlığı ve yüksek ateş gibi bazı ciddi semptomlarının, pandeminin başlarında henüz aşıların bulunmadığı dönemde çok daha sık görüldüğünü tespit etti.

Hastalığın farklı dalgalarından sonra ve daha da önemlisi nüfusun büyük çoğunluğu aşılandıktan sonra, bu tür semptomlar sıralamada düşmeye başladı. Burun akıntısı ve hapşırık gibi hafifi rahatsızlıklar yavaş yavaş en üst sıralara tırmandı.