Cambridge Analytica dünya çapında hangi seçimlere müdahale etti?

Kılıçdaroğlu, "Son 10 güne 2 gün kaldı. Ben son uyarımı yapayım. Fahrettin Altun, Serhat ve ekip arkadaşları Çağatay ile Evren; anlaşmaya çalıştığınız dark web dünyası, sizi yabancı istihbaratın eline düşürür. Cambridge Analytica’cılık oynamak sizin kapasitenizi aşar çocuklar. SON UYARIMDIR!" dedi. 

Peki, Kılıçdaroğlu'nun bahsettiği Cambridge Analytica nedir ve daha önce herhangi bir ülkede seçimlere müdahale aracı olmuş mudur? 

Cambridge Analytica; seçim süreçleri sırasında dijital varlıkları, veri madenciliği, veri komisyonculuğu ve veri analizini stratejik iletişim ile birleştiren bir İngiliz siyasi danışmanlık firmasıydı. 

Ancak Kılıçdaroğlu, "Cambridge Analytica’cılık oynamak sizin kapasitenizi aşar çocuklar" ifadesiyle aslında 2018 yılında ortaya çıkan Facebook-Cambridge Analytica Skandalı'na parmak basmaktaydı.

The Guardian ve The New York Times gazetelerine röportaj veren eski bir Cambridge Analytica çalışanı Christopher Wylie, seçmenlerin psikolojik profillerini oluşturmak amacıyla Facebook kullanıcılarının kişisel verilerinin çalındığını ifşa etmişti.

Cambridge Analytica'nın; 2016 yılında ABD'de Donald Trump'ın seçimi kazanmasına yardımcı olmasının yanı sıra Britanya'nın Avrupa Birliği'nden çıkış süreci olan Brexit oylamalarında da etkili olduğu ortaya çıktı. Cambridge Analytica'nın yöneticileri 2018'de şirketin Hindistan, Pakistan, Tayland, Endonezya ve Malezya da dahil olmak üzere dünya çapında 200'den fazla seçimde çalıştığını ifade etti. 

Bir başka Cambridge Analytica çalışanı Brittany Kaiser, Cambridge Analytica'nın 68 ülkede yürüttüğü "seçmen manipülasyonu" sürecini, yayımladığı yüz binden fazla belge ile ifşa etti.

Teksas senatörü Ted Cruz, Cumhuriyetçi Parti'nin adayı olarak ABD Başkanı olabilmek amacıyla Cambridge Analytica'dan 5.8 milyon doların üzerindeki bir bedelle hizmet aldığını itiraf etti. Eski ABD Başkanı Donald Trump'ın kampanya ekibi aynı yolu kullanarak psikografik profiller oluşturmak için Cambridge Analytica ile çalışmıştı.

Süreç şu şekilde ilerlemişti: Cambridge Analytica, 50 milyondan fazla kullanıcının Facebook profillerinden özel bilgilerini izinleri olmadan topladı. Bu, sosyal ağlar tarihindeki en büyük veri sızıntılarından biriydi ve şirketin, Trump'ı iktidara taşıyan çalışmaların temelini oluşturan teknikler geliştirmesine ve bu uğurda Amerikalı seçmenlerin sosyal medya faaliyetlerini istismar etmesine olanak sağladı.

Cambridge Analyica eski yöneticilerinden Brittanny Kaiser, Cambridge Analytica'daki iş geliştirme görevinin bir parçası olarak Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden çıkışı ile sonuçlanan Brexit referandumu öncesinde çalışma yürüttüğünü itiraf etti. 

Kaiser bu bağlamda, "Cambridge Analytica adına bir teklifte bulunduk. Hedef kitleleri bulabilmek için nasıl bir eşleştirme yapılması gerektiği ve farklı seçmen profilleri için nasıl bir yol izlenilmesi gerektiği konusunda ayrıntılı bir strateji hazırladık” dedi. 

Birleşik Krallık Bilgi Komisyonu, üç yıllık soruşturma sonucunda Cambridge Analytica'nın  Brexit'i etkilemek için verileri kötüye kullandığına dair kanıt bulunamadığını açıkladı. Ancak şirketin erişim alanının İngiltere ve ABD'nin çok ötesine uzandığı ortaya çıktı.

Cambridge Analytica'nın siyasi operasyonlar genel müdürü Mark Turnbull, İngiliz kanalı Channel 4'ün gizli kamera ile çektiği bir videoda, şirketin Avustralya'daki faaliyetlerini doğruladı. Turnbull videoda, “Meksika'da yaptık, Malezya'da yaptık, şimdi Brezilya, Avustralya ve Çin'e taşınıyoruz" diyordu.

Turnbull ayrıca, Cambridge Analytica ve ana şirketi Strategic Communications Laboratories'in (SCL) Çek Cumhuriyeti de dahil olmak üzere dünya genelinde 200'den fazla seçimde çalıştığını söyledi.

Mark Turnbull, "Bir Doğu Avrupa ülkesinde çok ama çok başarılı bir proje yürütmek için farklı bir isim kullandık... Kimsenin orada olduğumuzdan haberi yoktu" ifadelerini kullandı.

Avustralya İşçi Partisi, yasa dışı yollarla elde edilen 50 milyon Facebook profili üzerinde analiz yaptığı iddiasıyla karşı karşıya kalan veri firması Cambridge Analytica'yı kullandığını yalanladı.

Hindistan Hukuk ve Bilişim Bakanı Ravi Shankar Prasad, Kongre'nin Cambridge Analytica ile ilişkisi olduğuna dair "çok sayıda rapor" bulunduğunu söyledi ve Kongre lideri Rahul Gandhi'yi şirketin sosyal medya erişimindeki rolünü "açıklamaya" çağırdı.

Channel 4'ün gizlice çektiği video Mark Turnbull ayrıca; Kenya, Nijerya, Meksika, Brezilya ve Malezya'nın da Cambridge Analytica'nın faaliyet yürüttüğü ülkeler olduğunu itiraf etti. 

Cambridge Analytica’nın Yönetim Kurulu Başkanı Alexander Nix ise Trump'ın kampanyası için 50 milyon kişinin facebook verilerini kullandıklarını teyit etti. Cambridge Analytica yönetimi kurulu, bunun üzerine Nix'in görevden alındığı duyurdu.

Sosyal medya uygulaması Facebook'un kurucusu ve girişimci Mark Zuckerberg, 50 milyon kullanıcı profiline ait verilerin Cambridge Analytica veri şirketi tarafından usulsüz kullanıldığının ortaya çıkması üzerine olayla ilgili açıklama yaptı.

Zuckerberg, geçmişte yaşanmış "olası kötüye kullanımlarla" ilgili aksiyon almayı ve gelecekte benzer durumları önlemek için "daha güçlü koruyucu önlemleri" hayata geçirmenin hedeflendiğini vurguladı.

ABD Federal Ticaret Komisyonu (FTC) tarafından Facebook hakkında başlatılan soruşturmada, Facebook'un kullanıcı verilerini sızdırdığı ve bunu yaparak yasaları çiğnediği ifade edildi. 

Federal Ticaret Komisyonu davasının sonucunda, Facebook'un ana şirketi Meta, davada uzlaşmaya giderek 725 milyon dolarlık bir tazminat ödemeyi kabul etti.