Beşliye olası üyelik: ‘Örgüt içi dengeye Türkiye ayarı’

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın geçen haftaki Soçi ziyareti ve sonrasında temaslarına ilişkin açıklamaları gündemdeki yerini koruyor. Erdoğan, Rus mevkidaşı Vladimir Putin’in kendisini Şangay İşbirliği Örgütü’nün (ŞİÖ) eylüldeki toplantısına davet ettiğini ve buna katılmayı düşündüğünü duyurdu. Erdoğan, “Putin, rica etti; nasip olursa biz de oradaki toplantıya katılacağız. Şanghay Beşlisi’nin gerek üyeleri gerek gözlemci ya da diyalog ortağı olarak oraya katılacak olanlarla biz de beraber olalım diyoruz” dedi. Dr. Barış Adıbelli, Türkiye’nin ŞİÖ’deki potansiyel konumunu Cumhuriyet’e değerlendirdi.  ŞİÖ’nün Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan, Hindistan ve Pakistan’dan oluştuğuna dikkat çeken Adıbelli, “Avrasya coğrafyasının yaklaşık yüzde 60’ını, dünya nüfusunun yüzde 40’ını ve küresel gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 30’undan fazlasını kapsayan bir örgüttür. ŞİÖ, iki BM Güvenlik Konseyi daimi üyesi ve nükleer güce sahip dört üyenin bulunduğu dünyanın en büyük bölgesel işbirliği ve güvenlik örgütüdür” dedi. “Üyelik durumunda Türkiye, Avrasya coğrafyasında daha etkin bir pozisyona gelecektir” diyen Adıbelli, “Zaten üyelerinin bir kısmını Orta Asya Türk devletlerinin oluşturması, diğer yandan örgütte Pakistan’ın bulunması, yakında yaşanması beklenen İran’ın tam üyeliği ŞİÖ’yü Ankara için tanıdık hale getiriyor” ifadelerini kullandı.

RUSYA KONTENJANI

“ŞİÖ’de iki ana jeopolitik eksen var. Bunlar Rusya ve Çin eksenleri” değerlendirmesini yapan Adıbelli, “Orta Asya ve Hindistan, Rusya eksenine yakın. Pakistan ve İran ise Çin eksenine yakın. İran’ın tam üyelik sürecine karşı Rusya örgüt içinde güçler dengesini sağlamak adına Türkiye’yi davet edebilir” yorumunu yaptı.

ŞİÖ’nün NATO’ya rakip bir askeri pakt olmadığına da işaret eden Adıbelli, “Türkiye’nin NATO üyeliği ŞİÖ için sorun değil. Örgütün askeri boyutu bulunmamaktadır” diye konuştu. Adıbelli, “ABD’nin böyle bir üyeliğe tepkisi olacak. Ancak ŞİÖ, Avrasya devletlerinin bir araya geldiği bir işbirliği örgütü, NATO’nun muadili değil. Türkiye, diyalog ortağı olarak zaten bu zirveye davetli” görüşünü dile getirdi.