Araştırma: Mercanların yarısı yok olma tehlikesiyle karşı karşıya

Azerbaycan'ın Bakü kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Konferansı COP29 sırasında yeni bir versiyonu yayınlanan Uluslararası Doğa Koruma Birliği'nin (IUCN) Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi'ne göre, küresel resif oluşturan mercan türlerinin yaklaşık yüzde 44'ü yok olma riski altında.

Mercanlara yönelik başlıca tehditler arasında yıllık şiddetli beyazlama olayları, kirlilik ve hastalıkların etkileri yer alıyor. IUCN'ye göre diğer tehditler arasında balıkçılık faaliyetleri, özellikle de dip trolü ile derin deniz madenciliği, petrol ve gaz sondajı veya derin deniz kablolarının döşenmesi yer almaktadır.

IUCN'ye göre bu bulgu, 892 sıcak su resif yapıcı mercan türünün koruma durumunun en son değerlendirildiği ve türlerin yaklaşık üçte birinin yok olma riski altında olduğunun tespit edildiği 2008 yılından bu yana keskin bir artış anlamına gelmektedir.

ANA NEDEN KÜRESEL ISINMA

Küresel Mercan Resifleri İzleme Ağı'nın mercan resiflerine ilişkin en son durum güncellemesinin yanı sıra ısınma olaylarında ve büyük beyazlama olaylarında öngörülen artışı değerlendirmede kullanan araştırmacılara göre, genişleyen risk kapsamının ana nedeni küresel ısınmadır.

IUCN'ye göre, Karayipler'de artan ısınma, su kirliliği, kasırgalar ve mercan hastalıklarının ciddi etkileri nedeniyle önemli düşüşler yaşayan ve kritik tehlike altındaki iki tür olan Staghorn mercanı (Acropora cervicornis) ve Elkhorn mercanı (Acropora palmata) buna iki örnektir.

Mercan resifleri, son yıllarda eşi benzeri görülmemiş sıcak sulara tepki olarak büyük sağlık düşüşleri yaşamaktadır. Nisan ayında, Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi dünyanın dördüncü küresel ağartma olayını ilan etti.

Coral Reef Watch (Mercan Resifleri İzleme Örgütü) önümüzdeki dört ay içinde mercan ağartma sıcak stresinin yaşanma olasılığının yüzde 90 olduğunu öngörmektedir.

DÜNYA'NIN EN BÜYÜK DENİZ ÇAYIRI ÇAYIRI AÇILDI

Araştırmacılar resiflerin gelişmesine yardımcı olmayı amaçlayan yaratıcı çözümler geliştirdiler.

Avustralya'da dünyanın en büyük deniz çayırı çayırı Çarşamba günü açıldı. Great Barrier Reef Foundation'a göre, kıtanın kuzeydoğusundaki Gladstone açıklarında yer alan tesis, Great Barrier Reef ekosistemlerinin restorasyonunu “güçlendirmeyi” amaçlıyor. Vakfa göre, amaca yönelik olarak inşa edilen deniz çayırı restorasyon fidanlığı, sekiz Sidney Limanı köprüsüne eşdeğer ağırlıkta 400 milyon ton karbonu potansiyel olarak depolayarak iklim değişikliğinin azaltılmasına da yardımcı olacak.

Great Barrier Reef Vakfı Kıyı Habitatı Restorasyon Direktörü Will Hamill, “Dünya acil emisyon azaltma hedeflerine nasıl ulaşılacağı ile uğraşırken, köprü çözümler için yağmur ormanlarından 30-50 kat daha verimli bir şekilde karbon tutan okyanus ve kıyı ekosistemlerine giderek daha fazla bakıyoruz” dedi. 

Bilim insanlarına göre, sera gazı emisyonlarının azaltılmasında kaydedilecek büyük ilerleme, mercan resiflerinin ve küresel biyolojik çeşitliliğin bir bütün olarak korunmasının anahtarı olmaya devam ediyor.

IUCN Genel Direktörü Grethel Aguilar, “İklim değişikliği resif oluşturan mercanlar için başlıca tehdit olmaya devam ediyor ve bağımlı olduğumuz doğal sistemleri tahrip ediyor. İnsanlık için sürdürülebilir bir geleceği güvence altına almak istiyorsak sera gazı emisyonlarını azaltmak için cesur ve kararlı adımlar atmalıyız” dedi. 

IUCN araştırmacıları, mercanların daha sıcak sulara nasıl tepki verdiği konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu söyledi.