Afrika'dan beyin göçü: 'Arkadaşlarımın yüzde 90'ı gitmek istiyor'

Afrika'da 18-24 yaş arası 4 bin 500 gençle yapılan yeni bir anket, yüzde 52'sinin önümüzdeki birkaç yıl içinde başka ülkelere göç etmek istediğini ortaya koydu. Bunun en büyük gerekçeleri olarak ekonomik sıkıntılar ve eğitim imkanları gösterildi. BBC, Afrika'nın en büyük iki ekonomisi olan Nijerya ve Güney Afrika'dan beş gençle konuşarak ülkelerinde neden güvende hissetmediklerini ve iş imkanlarının kısıtlılığına dair düşüncelerini dinledi. Öte yandan Gana'daki gençler çok daha farklı bir tablo çizdi.

"Nijerya'da güvensizlik dehşet verici bir seviyede". Lagos kentinde yaşayan 18 yaşındaki Ayoade Oni, Nijerya'dan neden taşınmak istediğini bu sözlerle anlatıyor.

Geçen yıl gündüz gözüyle kaçırılmak istendiğini söylüyor.

Bir telefon tamircisinden çıktıktan sonra bir çete sokakta onu sıkıştırıp eşyalarını gasp etmeye çalışmış. Direnip hızlıca yürüyerek uzaklaşmaya çalışırken bir dükkandan insanlar çıkıp onu içeri davet etmiş.

Fakat bu bir tuzakmış.

"Tam o sırada yolda bir otobüs durdu ve şoförü bu kişilerin insanları kaçırdığını söyleyerek araca binmesini söyledi. Hayatımı kurtarmıştı" diye anlatıyor yaşadıklarını.

Nijerya son dönemde fidye için insan kaçıranların sayısında büyük bir artış yaşıyor.

Lagos merkezli bir düşünce kuruluşuna göre çeteler her yıl bu yöntemle milyonlarca dolar para topluyor.

Oni "Akşamları dışarı çıkamıyorum, ailem izin bile vermiyor" diyor.

Her gün en geç 18.30'da eve dönmüş olması gerekiyor.

Oni, ülkeyi terk etmek istemesinin diğer gerekçelerini ise yüksek işsizlik, kötü sağlık sistemi, düşük hayat şartları ve yetersiz iş imkanı olarak gösteriyor.

Bilgisayar bilimlerinden mezun olduktan sonra da kolayca bir iş bulabileceğini düşünmüyor.

"Çok sayıda mezun çok az sayıda iş imkanı için rekabet ediyor ve insanlar genellikle çevrelerinin torpili veya rüşvetle işe alınıyor" diyor.

Nijerya'yı terk edip kalbindeki Kanada'ya yerleşebilirse bir daha ülkesine dönmek isteyeceğini düşünmüyor.

Arkadaşlarının çoğunun da aynı düşüncede olduğunu söylüyor, "Hepsi değilse bile en az yüzde 90'ı" diyor.

Güney Afrika'daki Ichikowitz Ailesi Vakfı tarafından 15 Afrika ülkesinde yürütülen 2022 Afrika Gençlik Anketi de Oni'nin gözlemini destekliyor.

Anketin düzenlendiği ülkelerde en karamsar gençler Nijerya'da: Gençlerin yüzde 95'i ülkelerinin yanlış yöne gittiğini düşünüyor.

Anketin arkasındaki isim olan Ivor Ichikowitz "Genç Afrikalıların hayallerini gerçekleştirmek için başka ülkelere gitmek zorunda hissetmemesi için dünyanın artık uyanması ve Afrika'ya yatırım yapması lazım" diyor ve ekliyor:

"Bu bir beyin göçünden de fazlası. 18-24 yaş arası Afrikalılar 'Yaşamlarımızı iyileştireceğiz ve bunu burada yapamıyorsak başla ülkelere gideceğiz' diyorlar."

Ichikowitz bu kadar çok genç Afrikalının başka ülkelere gitme isteğinin bir göç krizine yol açabileceğini ve bunun endişe verici olduğunu söylüyor.

Pandemiden önce yapılan son ankette, katılımcıların çoğu ülkelerinde kalmak istediklerini söylemişti.

Afrikalı gençlerin en çok göç etmek istediği yerler Güney Afrika, Avrupa ve ABD. Fakat Güney Afrika'daki gençler için durum farklı: Onlar da kendi ülkelerinden memnun değil ve Avrupa ile ABD'ye göçmek istiyor.

Ichikowitz 2030'a gelindiğinde dünyadaki genç nüfusun yüzde 42'sinin Afrika'da olacağını tahmin ediyor ve bu yüzden Afrika ile "yapıcı bir şekilde ilgilenmenin" tüm dünyanın çıkarına olacağını vurguluyor.

Afrika'da ülkelerinin gidişatından en çok memnun olan gençler, Ruanda ve Gana'da yaşıyor.

Ganalıların yüzde 56'sı gidişattan memnun.

"Gana'da başarılı olabilirim. Güçlü kurumlarımız ve sistemlerimiz olmasa da, bunların yokluğu sayesinde zeki birinin sosyal merdivenleri tırmanması daha kolay" diyor 24 yaşındaki Gana Ulusal Öğrenciler Birliği Başkanı Julius Kwame Anthony:

"Yurtdışına taşınma fikri kulağa güzel gelse de orada size söz verilen hiçbir şey yok."

Başka bir ülkeye taşınmanın kendi ülkeniz yerine gittiğiniz ülkeyi geliştireceğini düşünerek buna karşı çıkan 33 yaşındaki işadamı Ernest Larmie de benzer bir histe:

"Burası evimse sorunlarımı burada çözebilmem lazım ki gelecek nesil geldiğinde onlar da bundan faydalansın."

'KADINLAR GÜVENDE DEĞİL'

Fakat bazıları için yaşadıkları travmalar, toplumlarını geliştirmek için ülkelerinde kalmayı seçtirmeyecek kadar büyük.

Adını gizli tutmamızı isteyen genç bir Güney Afrikalı kadın, hem ülkesindeki yüksek suç oranı hem de geçen yıl üniversiteden mezun olduktan sonra iş bulmakta karşılaştığı zorluklar nedeniyle göç etmek istediğini söylüyor.

2019'da üniversiteden yurduna dönerken tecavüze uğradığını ve o günden beri kendini güvende hissetmediğini anlatıyor:

"Bütün sistem genç kadınlara karşı işliyor gibi hissediyorum.

"Sadece sokaklarda özgürce yürümekte değil aynı zamanda iş bulmakta da zorlanıyoruz."

Pandemiden önce, 2019 yılında tecavüz ve cinsel şiddet suçları ülkede bir önceki yıla göre en fazla artış gösteren suçlardan olmuştu.

Bir diğer Güney Afrikalı genç kadın, 23 yaşındaki Mapula Maake de Güney Afrika'da istihdam koşullarının kötü olduğu konusunda hemfikir ve yurtdışına taşınmayı istemesinin arkasında da bunun yattığını söylüyor:

"İşçiye doymuş bu pazardansa yurt dışına göçmek tek mantıklı çözüm olabilir."

Mart ayında ülkedeki işsizlik oranı yüzde 35,3 ile rekor kırmıştı.

Maake bunu bir "ulusal kriz" olarak niteliyor ve hükümetin buna müdahale etmesi gerektiğini vurguluyor.

Bu habere Thomas Naadi ve Nobuhle Simelane de katkıda bulunmuştur.