20 Haziran Dünya Mülteciler Günü: Mülteci ve Göçmen arasındaki fark nedir? Sığınmacı kime denir?

Göç, mülteci, sığınmacı gibi kavramlar gündelik yaşamın bir parçası haline gelmiş olsa da kimi zaman bilinçli, bazen de farkında olmadan birbiriyle karıştırılan ifadeler olarak çeşitli mecralarda kullanıldı. İnsan hareketliliğinin üst başlığı olarak göç kavramı her ne kadar öne çıksa da göçmen, mülteci ya da sığınmacı kavramları hukuki sonuçları nedeniyle farklı tanımlara sahip.

GÖÇMEN NE DEMEK?

BM, statüsü, gönüllü ya da gönülsüz göç etmiş olması, göç nedeni ve süresine bakmaksızın, mutat ikametgahından ülke içi ya da dışına taşınan kişileri "göçmen" olarak tanımlıyor. Göçmenler, mültecilerle aynı haklara sahip olmadıkları gibi vatansız olarak da adlandırılamaz.

MÜLTECİ NE DEMEK?

Yine BM başta olmak üzere Göç İdaresi Başkanlığı ve Cenevre Mülteci Sözleşmesine göre, ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden ikamet ettiği ülkenin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen "vatansız" kişiye yasal süreç sonrasında verilen statüye "mülteci" adı veriliyor.

SIĞINMACI NE DEMEK?

Uluslararası anlaşmaların özel statü ve hukuksal koruma sağladığı mülteci statüsüne sahip olmayan ancak benzer nedenlerle bulunduğu ülkeyi terk etmek zorunda kalmış ve iltica başvurusunun sonuçlanmasını bekleyen kişilere de "sığınmacı" deniyor.

BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği'nin geçen yıl paylaştığı verilere göre, 2020'de çeşitli nedenlerden ötürü yaklaşık 281 milyon insan, yani dünya nüfusunun yüzde 3,6'sı, doğduğu ülke ya da bölgenin dışına göç etmek zorunda kaldı.

Türkiye'nin de içinde bulunduğu Avrupa kıtasına 86,7, Asya kıtasına 85,6, Kuzey Amerika'ya 58,7, Afrika kıtasına 25,4, Latin Amerika ve Karayipler bölgesine 14,8, Avusturalya'nın da içinde yer aldığı Okyanus bölgesine ise 9,4 milyon kişi göç etti.