Cumhurbaşkanı’nın İzmir kültür gezileri

Cumhurbaşkanı, 03 Şubat 1931 Pazartesi öğleden sonra, Kütahya Milletvekili Recep, Yozgat Milletvekili Salih, İzmir Milletvekili Vasıf, Vali Kazım Paşa, Genel Sekreter Tevfik, Başyaver Rusuhi Beyler yanında olduğu halde İstanbul Müzeler Müdürlüğü’ne atanan Eski Eserler Genel Müdürü Aziz Bey ile İzmir’in ilk Arkeoloji Müzesi olan ‘Asar-i Antika Müzesi’ni gezmişlerdir. 

Cumhurbaşkanı ve beraberindekiler, Müze Müdürü Kantarzade Ömer Selahattin Bey tarafından karşılanmıştır. Cumhurbaşkanı müzede iki saatten fazla kalmıştır. Bu konudaki ‘Anadolu Ajansı’nın haberi şöyledir:

“Özellikle Finikeliler ve Lidyalılardan kalmış eserler üzerindeki yazılarla ilgili olarak uzun süre incelemede bulunmuşlardır. Gazi Hazretleri bir yıldan beri müzedeki eserleri tasnif etmekte olan Alman profesöre bu yazıları okutarak Türkçe birkaç kelime bulmuştur. Anadolu ve Ege sahillerinde en eski medeniyetleri yapanların Türkler olduğunu tasdik eden bu kelimeler hakkında bilgi vermişlerdir.

Cumhurbaşkanı Hazretleri bugün öğleden sonra İzmir Asar-i Antika müzesinin anı defterine şunları yazmıştır:

‘İzmir Asarı Atika Müzesini gezdim. Büyük çalışmalarla ve dikkatle yararlı bir hale getirilmiş, memnun oldum.’ 

Müzeden sonra geldikleri Milli Kütüphanede lügat ve haritalar üzerinde aynı konu üzerinde profesörlerle ve eski İzmir tarihini okuyan gençlerle konuşmuşlardır.”

(Asar-i Atika Müzesi)

Cumhurbaşkanı, aynı gün, Başbakan İsmet Paşa’ya gönderdiği, İzmir ve çevrelerinde kurulan kooperatifler hakkındaki gözlemlerini içeren telgrafında şunları yazmıştır:  

“İzmir kazaları köylerinde 39 zirai kredi kooperatifi kurulmuştur.  Bu çalışma bir yıl gibi kısa bir ömrü olmasına rağmen bütün ilin köylerinin üçte biri kuruluşa girmiş bulunuyor. Bu köyler ödemeyi taahhüt ettikleri paranın dörtte biri olan yarım milyon liraya yakın parayı elden ödemişlerdir. Diğer kısımlarını dört sene içinde ödeyecekler. Kooperatife üye olan bazı köylülerle görüştüm. Hepsi bu çalışmanın sonucundan çok memnunlar. 

Defter ve kayıtlarını kontrol ettim. Gördüğüm düzen ve alaka beni çok etkiledi. Kooperatif kuruluşu yapılan yerlerdeki halkın az bir kısmı isteklerine rağmen henüz dışarıda kaldıklarını öğrendim. Bir kısım halkın bu mahrumiyetlerine sebep olarak eski borçlarla tefecilere bağlı olmaları gösteriliyor. Bu kurumun geleceği parlak olduğu görülüyor. Bu çok kıymetli sonuç İzmir valisinin çalışmasının sonucudur. İzmir Ziraat Bankası Müdürünün de alakalı olarak çalıştığı görülüyor. Mevcut çalışmanın tatbik yerlerinde esaslı incelenerek, alınan olumlu sonucun ve bu tecrübelerden faydalanarak zirai kredi kooperatiflerinin ülkenin her yanına uygulanması arzu edilir. Bu kurumlar yer yer birlikler meydana getirmesi ve bir taraftan da üretim kooperatiflerine başlanması tedbirlerinin alınmasını rica ederim.”

Bizi idare edenlerin, müze gezmelerini ve okulları ziyaret etmeleri özlemimdir. Onları seçenlerin de vekillerini seçerken aynı özeni göstermelidir, yarınlarımız için bu seçim çok önemlidir. 29 Ekim 2023 günü, Anıtkabir’de, milyonlarca Atatürkçü’nün olacağını biliyorum. O günlerin özlemiyle, hep birlikte “Cumhuriyete sahip çıkacağımızı” biliyorum”. 

Devrim şehitlerimiz Uğur Mumcu’yu 24 Ocak günü, ADD’nin Kurucusu Prof. Dr. Muammer Aksoy’u da 31 Ocak 2023 günü anacağız, ışıklar onlarla olsun.

22.01.2023

Ahmet Gürel

Atatürk Araştırmacısı