Kaşıkla besleme BLW’ye karşı

Uzay’ın altıncı ayını doldurduğumuz sabah şarkılarla kalkmıştım. “Başardık Uzay, çak! Sadece anne sütüyle tam altı ay! DSÖ’den (Dünya Sağlık Örgütü) plaketimizi isteyelim!” Uzay da beni anlamış gibi çaksın diye uzattığım elime sağlı sollu bir iki tokat yerleştirmişti. Sıra yeni dokular ve tatlardaydı…

Mamanın tersine anne sütünün tadı annenin yediklerine göre değiştiği için aslında yeni tatlar konusunda deneyimsiz sayılmazdı Uzay. Belki de bu yüzden mamayla beslenen bildiğim diğer bebeklere göre ek gıdaya geçtiğimizde ne versek kabul etti. Hatta geçen akşam balığın yanında dal dal roka ve acı soğan yedi. On buçuk aylık olmasına karşın hâlâ bir tane bile diş çıkmamış ağzını şapırdatarak roka saplarını damağında eze eze bir yiyişi vardı ki çıkan seslerden annem utandı. Peki bu noktaya nasıl geldik? Her şey o altıncı ay sabahında başladı.

Doğumdan itibaren Uzay’ın doktoru olan Prof. Dr. Tuğba Erener Ercan altıncı ay rutin kontrolünden sonra bize üç gün kuralını, Uzay’ın daha yoğun dokulara alışabilmesi için çorbadan çok püreler ile devam etmemiz ve ilk ay içinde haftada iki olmak üzere mutlaka kuzu kıymaya başlamamız gerektiğini, püreleri nasıl hazırlayacağımızı ayrıntılı biçimde anlattı. Ek gıda konusunu sağdan soldan okumuştuk ama doktorumuz ne derse onu uygulayacaktık. Bu nedenle son yılların moda ek gıda akımı BLW’den uzak durup geleneksel yöntemi seçtik.

Türkçe’ye de BLW olarak geçen bebek önderliğinde sütten kesme (Baby-led-weaning) 2005 yılında Gill Rapley tarafından tanıtıldığından beri giderek ünleniyor. BLW, ebeveynin bebeği kaşıkla beslediği yöntemin tersine altı aydan itibaren bebeğin kendi kendine beslenmesini teşvik eden bir bebek besleme yöntemi. Genellikle bebeğe buharda yumuşatılmış havuç, patates, kabak gibi sebzeler ve armut, elma gibi meyveler, elleriyle tutup kavrayabileceği küçük parçalar halinde yani “parmak şeklinde” sunuluyor. Bebek yiyeceklere dokunarak yapılarını keşfediyor, kokularını ve tatlarını alıyor ve kendi kendine yiyor.

2002 yılında DSÖ önerilen “yalnız anne sütü ile beslenme” süresini 4 aydan 6 aya çıkararak bebek beslenme kılavuzunu değiştirmiş. Bu da tamamlayıcı gıdalara başlama zamanının altı aya çıkarılması anlamına geliyor. Bebekler dört aylıkken ek gıdalara başladıklarında kendilerini besleyemeyecek kadar küçük oldukları için püre verilmesi gerekse de BLW savunucuları, altı aylık bebeklerin daha gelişmiş oldukları için püreye ve başka biri tarafından beslenmeye gereksinim duymadıklarını öne sürüyor. BLW’nin avantajlarını ise şöyle sıralıyorlar:

BLW’NİN AVANTAJLARI

• “BLW bebeklerin açlık ve tokluk hislerini anlamasını sağlar.” – Allah aşkına ister püreyle ister BLW ile beslensin bir bebeğin acıktığını veya doyduğunu anlamaması mümkün mü? Lepistes mi bu? Aksine BLW’de bebekler önündekilerle oynayıp yemekleri etrafa saçabildiği için aç kalma olasılığı daha yüksek.
• “İyi bir yeme alışkanlığı geliştirdiği için obeziteyi önler.” – Obez olmayacakları kesin ama ortalamanın altında gelişim gösterme riskleri oldukça yüksek. BLW ile bebeklerin yeterli enerjiyi alabildiklerini savunan yalnız bir iki çalışma var.
• “BLW yöntemiyle beslenen bebeklerin motor becerileri daha hızlı gelişir.” – Akademik olarak kanıtlanmamış bir öngörü bu. Yine de biz bir yandan kaşıkla beslerken önüne, boğulma riski taşımayan parmak gıdalar da koyuyoruz.
• “BLW ile beslenen bebekler daha az yemek seçme davranışı gösterir” – Yanlış bilgi. İki besleme yöntemi arasında gıda kabulünde bir fark olmadığı bulunmuş.

BLW kulağa hoş geliyor ama ne yazık ki uygulamada işler biraz daha farklı işliyor. Daha eğitimli ebeveynler tarafından uygulandığı bilinen bu bebek besleme yöntemini gülünç bir şekilde çok az araştırma incelemiş, bu nedenle akademik güvenilirliği meçhul.

Ayrıca doktorumuz gibi pek çok sağlık uzmanı boğulma olasılığı, demir eksikliği gibi risklerinden ötürü BLW’ye temkinli yaklaşıyor. Sonuç olarak biz geleneksel kaşıkla besleme yönteminin yanı sıra bazen önüne boğulma riski oluşturmayan parmak gıdalar koyuyoruz. Böylelikle hem Uzay’ın ne kadar yediğini biliyoruz hem de kendi kendine yeme deneyimi yaşıyor.

Cameron, S. L., Heath, A. L. M., & Taylor, R. W. (2012). How feasible is baby-led weaning as an approach to infant feeding? A review of the evidence. Nutrients, 4(11), 1575-1609.