Çok yaşa Dünya

Güneşli bir gündü. Baharın sıcaklığını, kokuların birbiri ile ahengini, yapraklardaki renk alegorisini hala anımsıyorum. Hani derler ya ilk karşılaşmalar önemlidir diye hakikaten de öyle. İyisiyle kötüsüyle hafızamızda köklü bir yer edinir. İşte tüm bu cennetimsi tasvirle her baharda karşılaşırım ve her baharda yanındakiyle sohbeti esnasında ya sarmaşıklardan ya da bir ağacın dalından yaprak koparanlarla da karşılaşırım.

Bazı insanlar canlılığın sadece kendilerine ve yakınlara özgü olduğunu zannediyor. Oysa ki canlılık için dengenin korunması gerekir. Hep söylediğim gibi dünya sadece insanların değil tüm türlerin evi ve öyle de olmaya devam edecek! Bunu her an hatırlamakta yarar var.

Tabii nasıl annelerin, babaların, çocukların, gençlerin önemini dışa vurmak adına günleri varsa dünyanın da bir günü var. 22 Nisan Dünya Günü!

İLKİ 1970’TE KUTLANDI

İkinci Dünya Savaşı esnasında üretilen plastik içerikli ürünler ve sonrasında devam eden tüketim akımıyla daha da artan endüstriyel atıklar Amerika’da kirlilik oranlarını arttırmıştı. Büyük Amerikan şehirlerindeki hava kirliliği, nesli tükenen kuşlar, kirlenen nehirler, 1969 Santa Barbara petrol sızıntısı derken 1960’lardan itibaren ivme kazanan çevre konusu Amerika için üzerinde daha ciddi düşünülmesi gereken bir mesele haline gelmişti.

Rachel Carson'ın 1962'de yayınlanan çok satan kitabı Sessiz Bahar pestisitlerin Amerikan kırsalındaki tehlikelerini gündeme getirirken 1962 yılında ABD Senatosu'na seçilen Wisconsinli bir Demokrat olan Senatör Gaylord Nelson da hükümete gezegenin risk altında olduğunu göstermeye kararlıydı. Üniversite kampüslerinde Vietnam karşıtı birçok eylem vardı ve Nelson’a göre öğrenci hareketi çevre için de aynı potansiyele sahipti. Geniş çaplı ve tabandan bir çevre eylemi farkındalık yaratabilirdi. Gerçekleşen bu iki paralel olayın (Nelson senatör olarak seçilmesi ve Rachel Carson’un kitabının yayınlanması) etkilerini 22 Nisan 1970’e bakarsak daha iyi anlayabiliriz. O gün 20 milyon kişinin katıldığı ilk Dünya Günü organize edildi.

Çevre aktivisti ve güneş enerjisi savunucusu Denis Hayes koordinatörlüğünde New York, Chicago, Los Angeles, Washington birçok şehirde gerçekleşen eylem kalıcı duyarlıklıları da beraberinde getirdi. 1970'lerde, aralarında Temiz Hava Yasası, Su Kalitesini Geliştirme Yasası, Tehlike Altındaki Türler Yasası, Zehirli Maddeler Kontrol Yasası ve Yüzey Madenciliği Kontrolü ve Islah Yasası'nın da bulunduğu bir dizi önemli çevre mevzuatı çıkarıldı. Amerika başlayan Dünya Günü yavaş yavaş büyüdü. Kar amacı gütmeyen Dünya Günü Ağı'nın (EDN) verilerine göre, 1990'da Dünya Günü, 140'tan fazla ulustan 200 milyon insanın katılımıyla küreselleşti ve genişlemeye devam ediyor.

Tarihçesi iyi hoş da ben Dünya Günü’nde ne yapabilirim dersen:

Dünyanın tüm türlerin evi olduğunu hatırla,

Hem karbon ayak izini önlemek hem de fiziksel, ruhsal, zihinsel sağlığın adına gideceğin yere yürüyerek veya toplu ulaşımla seyahat,

Alışveriş listen için yerli ve sürdürülebilir üretici tercihi,

Tek kullanımlık pet şişe yerine matara,

Kullanmadığında elektronik aletleri kapatma,

Çevre konusundaki kuruluşlara bağış,

Ve hangi kentten olursan ol “Kanal İstanbul’a hayır!” ve “Zeytinlik Kıyımına Son” de.