Bebek ve sanat turu

Geçenlerde Uzay’ı İstanbul Modern’e götürdüm. O akşam ablamla ve annemle yaptığımız konferans konuşmasında “Tam da bir bebeğe uygun etkinlik.” diye benimle dalga geçtiler. Gerçekten de gezdiğimiz hiçbir müzede veya sergide Uzay yaşında bir bebeğe rastlamadık. Oysa biz Uzay’la yürümeye başladığından beri ara ara sergi ve müze geziyoruz. Böylece hem fiziksel etkinlik yapmış oluyor hem algısı genişliyor hem de arada ben de zekâ yaşıma uygun bir şeyler yapmış oluyorum. Uzay tabii ki bir sanat tüketicisi gibi uzun uzun resimlere bakmıyor, daha çok resimlerde ve heykellerde gördüğü baykuşları, balıkları, arabaları filan gösteriyor bana. Dikkatini pek çekmeyen soyut resimlerdeyse ben, “Burada ne görüyorsun?” diye soruyorum, illaki bir şeye benzetiyor. Hatta öyle ki günlük yaşamda da hiç aklıma gelmeyecek şeyleri bir şeylere benzetip onlarla oyun kurmaya başladı. Örneğin wifi güçlendiriciyi tavşan yapıyor, kırılan turuncu oyuncak çekicinin ucunu karides yapıp pişiriyor, geniş bir yaprağı vatoza benzetip yerden bulduğu dalı da olta varsayarak onu tutmaya çalışıyor filan.

İSTANBUL MODERN VE ARKEOLOJİ MÜZESİ

Gerçi ablamın haklılık payı da var çünkü kimi sanat eserlerindeki çocuklara uygun olmayan içerik ve ara ara videoların olması nedeniyle İstanbul Modern’deki her sergi gerçekten de Uzay’a göre değildi. Yine de “Yüzen Adalar” bence çocuğunuzla gezebileceğiniz bir sergi. Bedri Rahmi’yi, Sabri Berkel’i bir de Uzay’la görmek güzel bir deneyimdi. Öte yandan Modern’in tersine İstanbul Arkeoloji Müzesi’nin pusetli, yürüyen veya yeni yürümeye başlayan bebeklere ve tüm yaştan çocuklara uygun olduğunu söyleyebilirim. Birkaç ay önce Arkeoloji Müzesi’ne gittiğimizde Uzay resmen heykellere bakmaktan beni unutmuştu ve “Gık” demeden tüm müzeyi baştan sona gezdi.

OYUNCAK MÜZESİ

Göztepe’deki Oyuncak Müzesi de çocuklar için yapılmış olsa bile binada çok fazla merdiven olduğu için pusetli bebekle giderseniz çok zorlanırsınız. Biz gittiğimizde Uzay henüz yürüyemiyordu. Bir de yaşının çok çok üstünde kiloda olduğu için müzeyi gezene kadar kollarımda yeni kaslar oluştu.

MÜZE GAZHANE VE SABANCI MÜZESİ

Müze Gazhane’de bienal gezmiştik ama doğal olarak Uzay bienalden çok Çocuk Bilim Merkezi’ni sevdi. Sanırım ben de onunla hemfikirdim. Sergileri bir yana, Gazhane’nin sırf o uçsuz bucaksız düzlüğünde top oynamak için giden çocuklar olduğunu gördüm sonradan. İçim sıcacık oldu. Çocukların boş arsalardansa heykellerin, sergilerin arasında top oynaması ne büyük nimet. Böylece çocukların hiç fark etmeden sanatı özümsemelerine ve sanatın, çocukların güzel anılarıyla birleşmesine olanak sunulmuş. Müze Gazhane ücretsiz, üstelik yakalarsanız çok güzel atölyeleri de oluyor. Uzay’la masal ve duyu atölyelerine katılmıştık. Yalnızca talep çok olduğu için atölyeler çabuk doluyor ama son anda gelenleri de geri çevirmediklerini gördüm. İstanbul Modern ise perşembe günleri saat ikiye kadar Türkiye’de ikamet eden ziyaretçilere ücretsiz. Arkeoloji Müzesi’ne de gayet cüzi bir ücrete aldığınız müze kartla girebilirsiniz. Sabancı Müzesi’nin pusetli özel bir turu var ama ona ya bir türlü programı denk getiremedik veya bilet bulamadık. Uyku saati veya heyheyleri denk gelmediği için yaktığımız tiyatro ve çocuk operası biletlerini saymıyorum bile.

Sanatla ilgilenmenin özgüveni, psikolojik refahı ve zihinsel sağlığı geliştirebileceğini belgeleyen pek çok çalışma var (Fancourt vd, 2020; Hamilton vd, 2003). Sanata katılım aidiyet ve kimlik oluşumunu teşvik ediyor ve uyum sağlayamama sorunlarını azaltıyor. Ayrıca çalışmalar sanat programlarına katılan çocukların yüksek düzeyde öz-regülasyon ve kontrole sahip olma eğiliminde olduklarını gösteriyor.

EĞİTİM Mİ EĞLENCE Mİ?

Uzay’ı eğitim için mi yoksa eğlence için mi kültürel etkinliklere götürüyorum? Sanırım yanıt, ikisi için de. Bir de benim için değerli olan bir şeyi onunla paylaşmak da heyecan veriyor. Belki de kendime yeni bir arkadaş yaratmaya çalışıyorumdur. Sadece unutmamam gerekir ki o bambaşka bir birey ve yakında K-Pop gibi asla anlam veremediğim kendine ait zevkleri oluşacak. O yüzden hazır birlikte müze gezebiliyorken neden tadını çıkarmayalım ki?

Kaynakça:

* Fancourt, D., Steptoe, A., Cadar, D., 2020. Community engagement and dementia risk:

time-to-event analyses from a national cohort study. J. Epidemiol. Community

Health 74, 71–77.

* Hamilton, C., Hinks, S., Petticrew, M., 2003. Arts for health: still searching for the holy

grail. J. Epidemiol. Community Health 57, 401–402.