Alev atarken bir daha düşünün, dijital aldatma olabilir

Kısa süre önce sosyal medya platformu X’te yayılan bir video oldukça ilgi çekmişti. Videoda bir kadın erkek arkadaşının telefonunun, kendi arabasının “bluetooth”una bağlandığını görüyordu. Arabayla erkek arkadaşının önüne giden kadın yeniden telefona bağlanıyor ve o anda “Pandora'nın kutusu” açılıyordu!

“Seksting”, süreklilik içeren beğeniler, gece yarısı konuşmaları ve daha birçoğu... Partnerinizin telefonu sizi epey rahatsız edecek çok sayıda sır saklıyor olabilir. Tüm bunlara “dijital aldatma” adı veriliyor. Birçok farklı araştırma her üç kişiden birinin dijital araçlarını, partnerlerini aldatmak için kullandığını ortaya koyuyor.

Elbette dijital dünya yaşamımıza pek çok yenilik getirirken ahlak açısından da insanlığın önüne yanıtlanması gereken çok sayıda soru bıraktı. Bu soruların bir kısmı da gönül ilişkileriyle ilgili. Hemen birkaçını buraya iliştireyim. Bakalım kaçı sizi rahatsız edecek:

- Partneriniz eski sevgilisinin paylaşımlarını sürekli olarak beğeniyor.

- Partneriniz ikinizin de tanımadığı (potansiyel olarak cinsel arzu duyabileceği) birisinin davranışlarını sürekli olarak beğeniyor.

- Partneriniz ikinizin de tanımadığı (potansiyel olarak cinsel arzu duyabileceği) anlık paylaşımlarına alev atmak olarak nitelendirilen imalı gönderiler yolluyor.

- Partneriniz ikinizin de tanımadığı (potansiyel olarak cinsel arzu duyabileceği) ünlü birisinin paylaşımlarını sürekli olarak beğeniyor.

- Partnerinizin sizin bilmediğiniz anonim bir sosyal medya hesabı olduğunu öğrendiniz.

TEK TARAFLI ALDATMA!

Sosyal medyanın özelliği etkileşimli bir medya aracı olması. Bu yüzden bu platformlardaki tek taraflı eylemler bile etkileşim yaratma olasılığı içeriyor. Bu açıdan bakıldığında yukarıda söz ettiğimiz olasılıklar bireyler için epey can sıkıcı olabilir.

İlişki uygulamalarındaki üyelikler ve cinsel içerikli sohbetler bir yana bu bile hem psikolojik hem de hukuki olarak ilişkilerin önünde çok büyük ve yeni bir sorun olarak duruyor.

DİJİTALDEN GERÇEĞE

Peki dijital aldatma yalnızca sanal ortamda kalan bir zevk olabilir mi? Araştırmalar ne yazık ki olumlu yanıt vermiyor. Özellikle ilişki uygulamaları gerçek aldatmaların önünü açıyormuş gibi görünüyor. En yaygın ilişki uygulaması Tinder verilerine göre uygulamada yer alan kullanıcıların yüzde 30’u evli.

Ayrıca “aramalarımı gizle” “iletilerimi gizle” gibi uygulamalar da aldatmak isteyenlere kolaylıklar sağlıyor. Buna bağlı olarak sanal ortamda başlayan “yasak” ilişkilerin yüzde 40’ının gerçeğe dönüştüğü gözleniyor.

SOSYAL MEDYADA DUYGULAR DAHA KOLAY AKTARILIYOR

Uzman psikolog, aile ve evlilik terapisti Sim Korçan, Cumhuriyet'e konuştu.

- Sosyal medyada var olan “hikâyeye alev atma”, “sürekli gönderi beğenme”, “paylaşıma yorum yapma” üzerine sorun yaşayan çiftlerle karşılaşıyor musunuz?

Tabii ki ben de söz ettiğiniz durumlar ile ilgili sorun yaşayan çiftlerle karşılaşıyorum. Çünkü sosyal medya duyguları ve hisleri gerçek yaşamdan daha kolay biçimde aktarabilmek için bir araç niteliğinde ve beraberinde daha sık sorun getirebiliyor.

- Partnerlerden birisinin (potansiyel olarak cinsel duygular taşıyabileceği öngörülen) bir başka hesabın paylaşımlarını süreklilik gösterecek biçimde beğenmesi bir çeşit aldatma mıdır? Bir terapist olarak bu duruma nasıl bir yaklaşım gösteriyorsunuz?

Aldatmadır veya değildir demek doğru olmaz. Her ilişkinin dinamikleri farklıdır. Evet sosyal medyada bazı davranışlar bir çeşit aldatma niteliği taşır ve son dönemlerde fazlaca karşılaşılan bir durum. Ancak sosyal medyada aldatmanın ne olduğuna ilişkin algı, bireyler ve çiftler arasında farklılık gösterebilir. Bu yüzden ilk başta çiftlerin her ikisinin de yaşanılan duruma bakış açılarını ve sınırlarını anlamakla başlarım, verilen yanıtlara bağlı olarak yaşanılan olayın yarattığı duygular hakkında dürüst iletişim kurmalarına rehberlik ederek empati ve anlayış çerçevesinde farkındalık sağlamayı amaçlarım. Sonrasında altta yatan sorunları ele almak için çalışırız ve ilişkilerinin güçlü yönlerine odaklanarak bir planlama oluşturabiliriz.

- Bazı çiftlerin evlendikten sonra sosyal medya hesaplarını birleştirdiklerine tanık oluyoruz. Bu bir çözüm müdür?

Bazı çiftler sosyal medya hesaplarını birleştirmeyi çözüm olarak görürken bazı çiftler için bu durum olumsuz bir dinamik yaratabilir. Böyle bir durumda sosyal medya hesabının birleştirmenin onlar için ne anlama geldiğini öğrenerek çözüm olup olmadığına karar verebilirim ama genel olarak bu çözümsel bir adım gibi gözükmüyor. Önemli olan bireyin kendisinin, çiftlerin veya aile üyelerinin sosyal medya kullanımının etkilerinin farkında olması.

TEK TARAFLI EYLEM BOŞANMA NEDENİ OLABİLİR

Avukat arabulucu Yankı Gündoğdu, konuya ilişkin şu açıklamalarda bulundu:

Sanal aldatma, geleneksel aldatma biçimlerinden farklı olarak dijital platformlarda gerçekleşen duygusal veya cinsel ilişkileri ifade eder. Ancak, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda eşler arasındaki aldatmanın sanal boyutuna ilişkin ayrıca bir hüküm yok. Eşlerin birbirini aldatması durumunda mahkemeler, bu kanunun 161. maddesindeki “zina” veya 166. maddesindeki “evlilik birliğinin temelinden sarsılması” hükümlerine atıfta bulunarak yargılama yapacaktır. Sosyal medya platformları ve dijital iletişim araçları üzerinden eşlerden birinin diğerini aldatması durumunda ise “seksting” konuşmaları aldatma iddiasında bulunan tarafça delil olarak kullanılabilir. Bu noktada Yargıtay ilgili hukuk daireleri dijital platformlardaki müstehcen konuşmaların, duygusal veya cinsel içerikli sohbetlerin evlilik birliğini temelinden sarsabileceğini belirtmiştir. 

Sosyal medyadaki tek taraflı eylemlerin bir kısmı da Yargıtay tarafından boşanma nedeni sayılmıştır. Eski eşin veya eski sevgilinin fotoğraflarını sürekli olarak beğenmek boşanma nedeni olarak kabul edilmiştir. Yargıtay'ın bu konuda davalı tarafı kusurlu bulmasının temel nedeni beğenilen fotoğrafın eski eşe veya sevgiliye ait olması ve bu beğeni durumunun süreklilik arz etmesidir. Tarafların dijital aldatma dışında boşanmaya neden oluşturacak başkaca bir eylem ve davranışı olmasa bile mahkemelerce ayrıca bir neden aranmayacaktır. Şöyle ki taraflardan birinin diğerini sosyal medya üzerinden aldatması durumunda elde edilecek kesin ve yazılı delil de varsa mahkemeler söz konusu eylemi boşanma nedeni olarak kabul eder.