Hamilelikte gece mesaisi

Faaliyetin 24 saat kesintisiz sürdüğü ya da faaliyetin gecenin geç saatlerine kadar sürdüğü işlerde söz konusu olan bir çalışma biçimi gece çalışması.

İş Kanununa göre gece en geç 20.00’da başlayıp en erken de 06.00’da sona eren ve en çok 11 saat sürebilen bir dönem olarak tanımlanıyor. Buradan yola çıkarak gece döneminin 20.00-06.00 saatleri arasını ifade ettiği genel olarak kabul görüyor. Eğer çalışanın toplam çalışmasının yarısından çoğu 20.00-06.00 arasına denk geliyor ise bu çalışanın bütün çalışması gece çalışması sayılıyor.

Gece çalışmasında da haftalık çalışma süresi en fazla 45 saat olarak belirlenmiş durumda. Günlük çalışma süresi de en fazla 11 saat olarak kabul ediliyor. Ancak, çalışanlar lehine olarak yapılan yönetmelik değişikliğiyle gece 12’şer saatlik postalarda çalıştırılmak istenen işçilerden yazılı onay alınması şartı da getirildi. Postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde 7.5 saatten çok çalıştırılmaları yasak. Ancak turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde işçinin yazılı onayının alınması şartıyla 7.5 saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilir.

HAKLARINIZ NELER?

Örneğin çocuk ve genç işçilerin gece dönemine denk gelen postada çalıştırılması yasak. En önemli haklarından biri de geçe çalışanlara ayrıca gece fazla mesai, fazla çalışma yaptırılamaz. Sadece biraz önce söylediğimiz gibi belli alanlarda, belli zamanlada.

Sanayiye ait işlerde 18 yaşını tamamlamamış çocuk işçiler ve genç çalışanlar ve kadın çalışanların gece vardiyasında çalıştırılıp çalıştırılamayacağı konusunda Sağlık Bakanlığı’nın görüşü gerekir.

Kadın çalışanlar, gebe olduklarının sağlık raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar geçen sürede gece çalışmaya zorlanamazlar. Bu süre hamileliğin 24. haftasında başlıyor.

Yeni doğum yapmış çalışanın doğumu izleyen bir yıl boyunca gece çalıştırılması da yasak. Yani hamileliğin 24. haftası ile doğumdan sonraki 2 yıl süreye kadar gece vardiyasında çalışma görevi verilemez.

FAZLA MESAİ DE FARKLI

Normal koşullarda işçinin fazla mesai yapıp yapmadığına haftalık çalışma süresine bakılarak karar verilir. Eğer işçi haftalık 45 saatten fazla çalışmışsa işçiye fazla çalışma ücreti ödenir. Gece çalışmasında ise işçi 7.5 saatten fazla çalışmışsa haftalık çalıştığı sürenin 45 saati geçip geçmediğine bakılmaksızın fazla mesai ücreti ödenir.

Fazla çalışmanın mümkün olduğu turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmetlerinde de çalışan yazılı onay vermemesi halinde yaptığı her fazla çalışmaya yani 7.5 saatin üzerinde çalıştığında fazla mesai ücretine hak kazanır ve fazla mesai ücreti ödenir.

Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda 270 saatten fazla olamaz.

6552 sayılı Torba Yasa uyarınca yeniden düzenlenen İş Kanunu’na göre, zorunlu ve istisnai durumlarda oluşan fazladan mesailer için, işçiye ödenecek saatlik ücret en az yüzde 100'lük bir artış ile ödenmeli. Yani çalışan normal çalışma ücretinin iki katını hak eder. Yani 60 dakikalık işe 120 dakikalık ücret ödenmesi gerekiyor.

Aynı zamanda fazla çalışma, 18 yaşından küçük işçiler, gebe veya emziren çalışanlar, sağlık durumu fazla mesaiye izin vermeyen işçiler ve sabit süreli sözleşmeler üzerinde çalışan işçiler için yasaklanmış durumda... Bunu bir kez daha hatırlatmakta yarar var.

Aslında sürekli gece çalışan hele hele sürekli çalışan kadınlar için belli alanlarda uygulanan 'yıpranma' hakkı sağlanarak erken emekli olmaları sağlanmalı...