T-Rex gibi dinozorlar neden devasaydı?

Yapılan fosil analizine göre, kimi dinozorların vücut büyüklüğü büyüme hızlarıyla bağlantılı değil.

Paleontologlar uzun süredir, theropodlar diye adlandırılan etçil dinozorların boyutunun otobüs büyüklüğündeki T-Rex'ten, daha küçük, köpek büyüklüğündeki Velociraptor'a kadar değişiklik gösterdiğini biliyordu.

Ancak bu tür dinozorların, yakından ilişkili türler arasında bile bu kadar farklı boyutlara nasıl evrildiğinin anlaşılması zor olarak kaldı.

DİNOZORLARIN BÜYÜME HIZI İNCELENDİ

Independent Türkçe'de yer alan haberde ABD'deki Ohio Üniversitesi'nden isimlerin de aralarında bulunduğu araştırmacılar, dinozor incik kemiklerinin geniş çaplı bir analizini gerçekleştirdi. Araştırmacılar, her yıl kemiklerinde oluşan halkalara dayanarak dinozorların büyüme hızlarını inceledi.

Dinozorların büyümesi her yıl yavaşlar ya da dururken, kemiklerinde yaşlarını gösteren ve büyüme hızlarını tahmin etmek için kullanılabilecek ağaç halkaları gibi izler oluşuyor.

Çalışmanın ortak yazarı Michael D’Emic, "Bu gibi halkalara kortikal büyüme izleri denir. Geniş aralıklı halkalar daha hızlı büyümeyi gösterir, dar aralıklı halkalarsa bize bir hayvanın daha yavaş büyüdüğünü söyler" diye açıkladı.

Şimdiye kadar araştırmacılar, filler gibi büyük hayvanların, en hızlı büyüme dönemlerinde köpekler gibi daha küçük canlılara kıyasla çok daha hızlı büyüdükleri için böyle muazzam boyutlara sahip olduklarını düşünüyordu.

Benzer şekilde, paleontologlar da ağırlıklı olarak, büyük dinozorların hızlı büyüme atakları nedeniyle bu boyutlara ulaştığına inanıyordu.

Science adlı bilimsel dergide perşembe yayımlanan bulgular, bazı dinozorların büyüme hızıyla vücut ölçüleri arasında ilişki olmadığını ortaya koydu.

Araştırmacılar, T-Rex'in akrabası olan 7 metre uzunluğundaki Majungasaurus gibi bazı dinozorlarda büyüme halkalarının dar olduğunu saptadı. Bu da onların büyüme sürecinin uzun bir süreye yayıldığına işaret ediyor.

Bilim insanları artık, çalışmada değerlendirilen 42 theropod türünün yaklaşık üçte birinin muhtemelen daha hızlı büyüme ve yüzde 28'inin de uzun süreli büyüme nedeniyle atalarından daha iri olduğunu düşünüyor.

Yaklaşık 5'te birinin büyüme ataklarını kısaltarak ve bir diğer 5'te birinin de büyümelerini yavaşlatarak daha küçük hale gelmiş olabileceği söyleniyor.

Dr. D’Emic, "Çoğu hayvanın atalarından daha hızlı büyüyerek daha iri olacak şekilde evrimleştiği düşünülüyor. Ancak bu çalışma, daha büyük ve daha küçük hayvanların büyüme atakları sırasında daha uzun veya daha kısa süreler boyunca büyüme ihtimalinin aynı olduğunu gösteriyor" dedi.

Araştırmada bilim insanları yaklaşık 80 farklı theropod dinozor kemiğinde 500 civarında büyüme halkası ölçtü. İki ayaklı, çoğunlukla etçil olan theropod türleri kuşlarla yakın akraba.

Sonuçlar, theropod dinozor büyümesinin arkasında her dinozora uyan tek bir mekanizma olmadığını gösteriyor.

Araştırmacılar, bu dinozorlarda görülen gelişimsel strateji yelpazesinin, moleküler veya genetik seviyelerde farklı büyüme mekanizmalarının değişimli olmasıyla açıklanabileceğini söylüyor.

Dr. D’Emic, "Büyüme hızıyla büyüklük arasında ilişki olmadığını gördük. Bazı devasa dinozorlar çok yavaş büyüyordu, bugün timsahların büyüdüğünden daha yavaş. Ve bazı küçük dinozorlar çok hızlı büyüyordu, bugün yaşayan memeliler kadar hızlı" dedi.

Dr. D’Emic, "Umarım bu araştırma, diğer hayvan türlerinde hangi gelişim mekanizmalarının en önemli olduğunu görmek için hem canlı hem de nesli tükenmiş diğer gruplara yönelik araştırmaları teşvik eder" diye ekledi.