Avrupa Birliği'nden teknoloji devi şirketlere fren!

AB Komisyonu tarafından platformlar ve dijital yayıncılıkla ilgili bazı konuları düzenleyen Dijital Piyasalar Yasası (DMA) ve Dijital Hizmetler Yasası (DSA) 2020 yılında önerilmişti. “Dijital Hizmetler Paketi” adı verilen yeni düzenlemeyle tüm öneriler tek bir mevzuatta toplanarak AB Parlamentosu tarafından onaylandı. Yazılım ve servis geliştiren teknoloji şirketlerinin, tekelleşme yolunda ilerleyen dev şirket ve platformlar karşısında suistimal edilmelerini engellemek ve büyümelerinin önünü açmak için alınan kararın, sonbaharda Avrupa Konseyi tarafından onaylanarak yürürlüğe girmesi bekleniyor.

DAHA FAZLA DENETİM

Yeni mevzuatın ana bacaklarından birini oluşturan DSA, platformların yasadışı içerik bakımından interneti denetlemek için daha fazlasını yapmasını gerektiriyor. Bunun yanında reklamcılık için çevrimiçi profil oluşturmaya karşı korumaları, dolandırıcılığa karşı tüketici korumaları ve gönderi veya video yayından kaldırma gibi içerik konuları daha ön planda. 

CEZA UYGULANACAK

Mobil cihazları ve işletim sistemlerini özellikle etkileyecek DMA, Apple, Google gibi büyük platformlara “gatekeeper” yani bir tür piyasa düzenleyicisi rolü veriyor. Rolünü yerine getirmeyen ve kuralları ihlal eden gatekeeper şirket, dünya çapındaki toplam yıllık cirosunun yüzde 10’una kadar veya tekrarlanan ihlaller durumunda yüzde 20’ye kadar para cezası ve ayrıca şirketin dünya çapındaki toplamının yüzde 5’ine kadar periyodik cezalarla karşı karşıya kalacak. Pek çok şirket, yerel düzenlemelerde verilen para cezalarını ödeyerek yoluna devam etmişti. Örneğin Apple Hollanda’da flört uygulamalarında üçüncü taraf ödeme sistemlerine izin verilmesine rağmen, yasaya uymak yerine, her hafta 5.5 milyon dolar para cezası ödemeyi seçmişti. AB, bunun önüne geçmek için “sistematik ihlaller” düzenlemesi getiriyor. Sistematik ihlaller gerçekleşmesi durumunda, bu şirketler varlıklar, fikri mülkiyet hakları veya markalar dahil olmak üzere bir işletmesini veya onun bölümlerini satmaya mecbur edilecek.

‘SAVAŞ’ BEKLENİYOR

AB, düzenlemeleri çevrimiçi platformlar için “temel haklara saygıya dayalı, daha güvenli ve daha açık bir dijital alan yaratacak bir kural kitabı” olarak tanımlıyor. Yapılan yeni düzenlemenin daha çok Apple’ı etkilemesi beklenirken, AB ve AB ülkeleri içinde teknoloji tekelleşmesinin önüne geçmek pek çok farklı rekabet düzenlemesi ya da kararı verdiğini gözlemliyoruz. AB’nin ötesinde dev teknoloji şirketleri ABD, Japonya, İngiltere gibi pek çok ülkede giderek daha yoğun bir incelemeye tabi tutuluyor. Bu konuda dünyanın dört bir yanındaki düzenleyiciler arasında daha fazla işbirliği talep edilirken önümüzdeki dönemde teknoloji devleriyle, devletler ya da uluslararası kurumlar arasında büyük bir “savaş” bekleniyor.

DİJİTAL HİZMETLER PAKETİ NE GETİRİYOR?

• Avrupa Komisyonu’nu birleşme ve devralmalardan haberdar etme zorunluluğu getirildi.

• Kullanıcıların üçüncü parti uygulama mağazaları yüklemesine izin verilecek.

• Geliştiricilerin üçüncü parti ödeme sistemleri sunmasına olanak tanınacak.

• Geliştiricilere doğrudan iletişime yarayan herhangi bir donanım özelliğine erişim verilecek.

• Cihazlarda kaldırılamayan uygulama olmayacak.

• Pazarlama ve reklam performans verileri dahil, geliştiriciler ve rakiplerle verileri ve ölçümleri paylaşma zorunluluğu getirilecek.

• Varsayılan sesli yardımcıya alternatif seçenekle değiştirme olanağı sunulacak.

• AB mevzuatına uygunluğunu izlemek için bağımsız bir “uyum işlevi” grubu oluşturulacak.

• Mesajlaşma, sesli ve görüntülü arama gibi servisleri geliştiricilere açmak olanağı verilecek.

• Browser gibi bazı uygulamalar “varsayılan uygulama” yapılamayacak. 

• Cihaz ve platform sahiplerinin kendi ürün ve uygulamalarına ayrıcalık tanıyıp üst sıraya koymalarının önüne geçilecek. 

• Toplanan kişisel ve özel veriler başka hizmetler için kullanılamayacak.

İKİ PLATFORM GÜÇLERİNİ BİRLEŞTİRDİ: ÇEVRİMİÇİ ALIŞVERİŞTE YENİ İŞBİRLİĞİ

Online süpermarket hizmeti veren İstegelsin ve İş Bankası’nın iştiraki olan online alışveriş platformu Pazarama, güçlerini birleştirdi.

Pazarama Genel Müdürü Serkan Uğraş Kaygalak, “Türkiye’nin önde gelen online market siparişi markalarından İstegelsin’in de platformumuza dahil olması ile birlikte ürün gamını genişleterek hizmet kalitesini daha da artırıyoruz. Pazarama’nın hayatı kolaylaştıran özelliklerini kesintisiz olarak zenginleştirmeye devam edeceğiz” dedi.

‘YILDA 1 MİLYAR TL FAYDA SAĞLAYACAK’: PREMİUM SERVİS DÖNEMİ

E-ticaret sektörünün önemli oyuncularından Hepsiburada, yeni hizmeti Premium’u tanıttı. Hepsiburada Premium’a, kredi kartlarından otomatik olarak çekilecek aylık 9.90 TL karşılığında dileyen herkes üye olabiliyor.

Üye olanlar, yüzde 3 HepsiPapel, ücretsiz kargo ve BluTV aboneliği hakkı kazanıyor. Hepsiburada CEO’su Murat Emirdağ, “Hepsiburada, Premium müşterilerine bir yılda toplamda yaklaşık 1 milyar TL’lik fayda sağlayacak” dedi.