2024’te İnsanların robotlara yaptığı en ilginç 11 şey

Robotlar yıllar yılı hantal metal yığınlarından koşabilen, konuşabilen ve hatta resim yapabilen karmaşık, yapay zekalı makinelere doğru ilerledi. Fakat tüm bu gelişmelerle bile insanlar robotları hâlâ tuhaf ve konforsuz durumlara sokmadan edemiyor.

Chip'te yer alan ayrıntılara göre araştırmacılar bu yıl gelişmiş robotları alıp onlara karate hareketleriyle kola kutuları açtırdı, sigara izmaritlerini toplattı, laboratuvarda oluşturulmuş etli bir yüz giydirdi ve yerdeki köpek dışkılarını kaldırttı. Günün birinde fabrika zeminlerinde çalışabilecek iki bacaklı insanımsı robotlar karınlarına yumruk yedi ve akrobatik hareketler gerçekleştirirken festival kıyafetleri giymeye zorlandı. İşte, bu yıl robotlara yaptığımız en tuhaf şeylerden birkaç tanesi.

Evcil hayvan sahibi, otonom şekilde köpek kakalarını temizleyen bir robot geliştirdi

Evcil hayvanınızın olması, hayatınıza yeri doldurulamaz bir keyif katabilir. Tabi evin bu yeni neşesinin günde bir iki defa yere eğilip, sıcak betondan dışkı toplamanıza sebep olduğu zamanlar hariç. ABD’nin Minnesota eyaletinde yaşayan Corgi sahibi Caleb Olson, bu ikilemi çok iyi biliyor ve bir çözüm üretmiş olabileceğini düşünüyor: Uçan ve kaka toplayan otonom bir robot. İcadını “Kakakopter” şeklinde adlandırıyor.

Bu dört pervaneli helikopter bir arka bahçenin ya da önceden belirlenmiş bir alanın etrafında uçmaya programlanıyor ve gerçek zamanlı bilgisayar görüşü kullanarak kaka işaretlerini tarıyor. Olsen’in bazen “kaka dronu” şeklinde bahsettiği icadı dışkıları tespit ettiğinde, hedefinin üzerine gelip hızla alçalarak 30 derece kadar dönüyor ve sonrasında özel tasarımlı, 3 boyutlu yazılan bir kepçe ile atığı alıp ortadan kaldırıyor. Olson dronun çalışmasını gösterirken, paketlenen kakanın daha sonra tespit edilen bir garaja ve hatta belki de bir komşunun çatısına götürülüp bertaraf edilebileceğini söylüyor.

“Twinkie’nin [Olson’un köpeği] ne zaman kaka yaptığını tespit etse, kaka yaptığı zamanın kaydını tutuyor ve kakanın görüntüsü ile konumunu depoluyor” diyor Olsen bir tanıtım sırasında. “Kışın kar örttüğü zaman çok iyi oluyor.”

Mühendisler bu süpürgeli robotu atılan izmaritleri çekmeye zorladı

Sigara içmek sadece vücuda zarar vermiyor: Gezegeni de kirletiyorlar. Yapılan tahminler, 2021 yılında ABD’de 9,7 milyar izmaritin yere atıldığını gösteriyor. Bu miktar, söylenenlere göre o yıldaki bütün çöplerin %20’si kadar. İtalyan Teknoloji Enstitüsünde (IIT) çalışan araştırmacılar ise bu büyüyen izmarit dağını küçültmek amacıyla dört bacaklı, süpürgeli bir robot geliştirmişler.

VERO veya uzun adıyla “Süpürgeyle Donatılmış Robot”, el ve ayaklarının her birinde sigaraları içine çekmesine olanak sağlayan, 3 boyutlu yazdırılmış bir hortum başı barındırıyor. VERO, üzerindeki kameralardan gelen görsel verileri yapay bir sinir ağı kullanarak yorumluyor. Bir izmarit tespit ettiğinde hızla hesaplama yaparak, izmaritleri çekmek için hangi açının en iyi olduğunu belirliyor. Teoride, insanların biten sigaralarını fırlatmaya yatkın oldukları halk plajlarına veya dış mekandaki diğer alanlara bir VERO yerleştirilebilir.

Araştırmacılar empatimizin sınırlarını test etmek için insanlara sert şekilde robot sallattı

İnsanlar robotlara iyi davranmak söz konusu olduğunda en iyi sicili taşımıyor. Makineleri soğukkanlı bir kayıtsızlıkla tekmeleyen, döven ve genel olarak istismar eden mühendis ve sıradan vatandaşların yer aldığı uzun bir geçmiş var. Radboud Üniversitesinde çalışan Marieke Wieringa isimli bir araştırmacı, aynı dinamiğin işkence edilen robotların acıyla feryat etmesi halinde de vuku bulup bulmayacağını görmek istemiş.

Yapılan bir deneyde Wieringa, insanlara küçük bir robot verip onu sert şekilde sallatmış. Bazı vakalarda fazla bir şey olmamış ama diğer zamanlarda robot, hoparlörlerinden acınası bir inleme sesi çıkarıyormuş. Yapay bir çift göz ise üzgünlük hissini iletmeye çalışmış. İnsan deneklerin robot bağırdığı zaman kendilerini suçlu hissetmelerinin daha muhtemel olduğu bulunmuş. İlave bir deneyde ise Wieringa, deneklere sıkıcı bir iş yapma ya da robotu sallama seçeneği sunmuş. Ağlayan robot, insanların bu işi yapıp yapmadığı noktasında belirleyici bir etmen olmuş.

“Çoğu insan ses çıkarmayan bir robotu hiçbir sorun olmadan sallamıştı fakat robot acınası sesler çıkarmaya başlar başlamaz, onu sallamak yerine sıkıcı olan işi yapmayı tercih etmişlerdi” diyor Wieringa bir açıklamasında.

İnsanımsı bir robot, ‘Yapay Zeka Tanrı’sının resmini çizdi

Makinelerin bir insan gibi “bilinçli” veya “duyarlı” olduğuna dair henüz ikna edici bir bulgu yok ancak bu durum, pek çoklarını bu fikirle deney yapmaktan alıkoymuş değil. Konuyla alakalı en tuhaf ve ezoterik örneklerden birinde sanatçılar, yapay zekalı ve insanımsı bir robota “Sonsuz Yapay Zeka” cümlesiyle ilgili olarak ne tip bir çizim yapacağını sormuşlar. Ai-Da isimli robot, bilgisayar bilimcisi Alan Turing’in bir portresini önermiş. Robot, daha sonra “Yapay Zeka Tanrı”sı olarak adlandırılan birden fazla portre üretmiş.

Bu çizer robot, Oxford Üniversitesinde çalışan araştırmacılar ile robotik şirketi Engineered Arts tarafından oluşturulmuş. Robot ön tarafa doğru bakan kameraları kullanarak görüntüleri yakalıyor ve daha sonra içindeki grafik algoritmalarını kullanarak görüntü üretiyor. Boya fırçalarını kontrol eden bir çift robotik kol ise sonrasında oluşturulan bu görüntüleri kağıda aktarıyor. Kişisel olarak çalışmayı beğenin ya da beğenmeyin, birileri onu ikna edici bulmuş. Yapay Zeka Tanrı, bu yılın başlarında 27 kişi arasında gerçekleşen bir teklif savaşının ardından Sotheby’s’deki açık artırmada 1.084.800 dolara satıldı.

Araştırmacılar bu robotun yüzünü insan benzeri, ‘yaşayan’ bir deriyle kapladı

İnsanları andırması için tasarlanan robotların halihazırda bazı kişileri rahatsız etme eğilimi var. Fakat Tokyo Üniversitesinde çalışan araştırmacılar, bu endişe verici hissi bir sonraki seviyeye taşımış ve insan hücrelerinden biyomühendislik uygulanarak laboratuvarda üretilen “cilt” oluşturmuşlar. Ardından bu yeni cilt katmanını alıp bir robotun yüzüne uygulamışlar. Ortaya çıkan sonuç ise bütünüyle korkutucu, pembe ve vıcık vıcık bir kütle. Bu da yetmezmiş gibi araştırmacılar, mekanik hareket düzenekleri kullanarak bu pembe lapanın gülümsüyor gibi görünmesini sağlamışlar.

Araştırmacılar yumuşak bir robotun zihnini mantar kullanarak kontrol etti

Zihin kontrol eden mantarlar kulağa geldiği kadar ihtimal dışı olmayabilir. Cornell Üniversitesi ve Floransa Üniversitesinde çalışan araştırmacılar, bu yılın başlarında miselyum üzerinden gönderilen elektriksel sinyallerin, deniz yıldızı şeklindeki bir robotta hareketlere sebep olabileceğini gösterdi. Özetlemek gerekirse araştırmacılar, (tabii olarak ışığı sevmeyen) miselyuma yanıp sönen, morötesi elektronik flaşlar tutmuş.

Mantarın bu ışığa verdiği tepki, sonrasında bu yumuşak robotta bacak hareketini tetiklemiş. Diğer bir ifadeyle miselyum, robotun “beynini” kontrol ediyormuş. Araştırmacılar bu tip robotik biyomelezlerin pratikte, bir gün tarlaların kendi kendilerini analiz ederek toprak kimyasındaki zararlı olabilecek değişimleri izlemesini sağlayabileceğini düşünüyor.

Esnek ve insanımsı bir robot ceviz kırıp yumruk yedi

İnsan gibi görünen ve iki ayak üzerinde yürüyen robotlar giderek popülerleşiyor. Tesla’nın da içinde bulunduğu birkaç firma, onları gerçeğe dönüştürmek için hep birlikte milyarlarca dolar harcıyor. Fakat sonunda neyin ortaya çıkacağı pek belli değil. Gelişmeleri destekleyenler bu robotların fabrikalarda çalışabileceğini, tehlikeli işleri ve hatta evdeki çamaşır işlerini yapabileceklerini söylüyor. Unitree adı verilen insansı bir robot firması, geçenlerde farklı kullanım örneklerini gösterdi: Robot fındık kırıp kola şişesinin kapağını yan kaydırarak açtı.

Bu yılın başlarında yayımlanan bir videoda şirket, tuhaf derecede esnek ‘G1 İnsanımsı Aktör’ün kendini çubuk kraker şekillerine soktuğunu ve görünürde faydalı ve yarı faydalı çeşitli işler yaptığını gösterdi. Bir noktada ise bir araştırmacı, kırmızı bir boks eldiveni giyiyor ve robotun göğsüne birkaç kuvvetli yumruk atıyor. Robot sendeliyor ama hiç düşmüyor.

Cımbız benzeri kollar ile domuz filetolarında ameliyat yapan robot cerrahlar

Robotlar cerrahları taklit etmede her yıl daha iyi hale geliyor. Fakat tıpkı insan doktorlar gibi robotlar da pratik yapmadan insanlar üzerinde ameliyat gerçekleştiremez. Bu yıl gerçekleştirilen tuhaf bir örnekte bilim insanları, bu ameliyat robotuna cımbıza benzeyen ufak bir çift kavrayıcıyla bir domuz filetosu ve tavuk göğsü üzerinde ameliyat yapmayı öğretti. Bu başlı başına o kadar da etkileyici gelmediyse, robotların bu test ameliyatını gerçek tıp uzmanlarının daha önce çekilen video görüntülerini sadece analiz ettikten sonra gerçekleştirebildiğini düşünün. Robotun arkasındaki araştırmacılar, ChatGPT gibi geniş dil modellerine güç sağlayan işleme benzeyen eğitim yöntemlerinin pratikte ne kadar da iyi çalıştığını görünce şaşırmışlar.

Doktora sonrası araştırma görevlisi Ji Woong Kim, “Tüm ihtiyacımız olan şey görüntü girdisi” diyor. “Sonrasında bu yapay zeka sistemi doğru eylemi buluyor. Birkaç yüz adet örnekle bile modelin işlemi öğrenebildiğini ve karşılaşmadığı yeni ortamlar için genelleme yapabildiğini keşfettik.”

Google, bir çift sevimli minik robota futbol oynamayı öğretti

Google DeepMind projesinde çalışan araştırmacılar, aslında pek çok spor sever çocuğun hayalini gerçekleştirdi: Ayakta duran robotlara birbirleriyle maç yaptırdı. Araştırmacılar derin pekiştirmeli öğrenme yöntemini kullanarak, bir çift robotu futbolla alakalı eğitim verilerinin yer aldığı simülasyonlarda eğitmeyi başarmış. Bu süreç, DeepMind’in daha önce yapay zeka modellerini eğiterek insanları Satranç, Go ve Starfield gibi oyunlarda yenme şekline benziyor. Fakat araştırmacıların, o vakaların aksine artık öğrenilen bu şeyleri fiziksel bir robot gövdesine uygulaması gerekiyor. Biraz zaman almış ama sonunda bu robot çifti top sürmeyi, savunma yapmayı ve hatta şut çekmeyi öğrenmiş; ara sıra devrilmeden de değil tabii.

Bilim insanları, Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nın radyasyonlu bölgelerine bir ‘Robodog’ gönderdi

Cenevre’deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı, önemli bilimsel keşiflerin kaynağı ama aynı zamanda da olağanüstü derecede tehlikeli. Bu güçlü parçacık hızlandırıcı, protonları ışık hızına yakın hızlarda çarpıştırıyor ve bunun sonucunda radyasyon açığa çıkıyor. Bu radyasyon insanlara zararlı olsa da robotlara değil. Avrupa Nükleer Araştırma Organizasyonunda (CERN) çalışan bilim insanları bunun farkına varıp, tesisin normalde girilemeyen alanlarına hızla ve sürünerek girmesi için özel olarak tasarlanan dört bacaklı bir robot geliştirmişler. İyi Çocuk, içeri girdiğinde onotom şekilde devriye gezebiliyor ve yangın ya da diğer potansiyel tehlike işaretlerini gözlemleyebiliyor.

Boston Dynamics, festival kostümleriyle el emeği yapan insanımsı robotlar geliştirdi

Boston Dynamics robotları tuhaf durumlara sokarak meşhur oldu. Şirket bu modayı bu sene de yeni ve daha ufak boyutlu insansı robotu Atlas ile tekrarladı. Bu sene robotun pratik kabiliyetlerinin tanıtıldığı bir gösteride şirket, robotun tamamen otonom şekilde motor kapaklarını tutup taşıdığının görüldüğü bir video yayınladı. Ayrıca Cadılar Bayramı olduğundan, tüm bunları bir hotdog kostümü giyerken yapmış.

Sadece bir ay sonra Atlas, bu sefer Noel Baba kostümüyle başka bir festival gösterisi yaptı. O videoda Atlas, daha eski ve iri yarı selefinden kalan ve biraz da korkutucu olan bir ters takla hareketi gerçekleştirdi. Robotun ters taklasının nerede kullanılabileceği belli olmasa da akılda kalacağı kesin.