Trakya ve boğazlarda işgalleri sonlandıran Mudanya Mütarekesi'nin 101. yıldönümü

Türk milletinin, bağımsızlık için canı pahasına başlattığı Kurtuluş Savaşı, 9 Eylül 1922’de emperyalist güçlerin İzmir’de denize dökülmesiyle, askeri açıdan başarıyla sonuçlandı. Ama Trakya bölgesi ile boğazlar hâlâ İngiliz, Fransız ve İtalyan işgalindeydi. TBMM Hükümeti, 18 Eylül’de Trakya, İstanbul ve boğazları kurtarmak için harekete geçti. Diplomatik savaş başladı. İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Curzon, Fransa Başbakanı Raymond Pioncare ve İtalya Başbakanı Carlo Sforza, 20-23 Eylül 1922’de Paris’te yaptıkları bir toplantı sonucunda bölgede bir tarafsız bölgenin oluşturulmasına ve bu kısma Türk askerlerinin girmemesini kararlaştırdılar. Bu karar Mustafa Kemal Paşa’ya iletildi ancak paşa bu teklifi kabul etmediği gibi Türk askerleri de İngiltere’nin tel örgülerle çevrelediği alana kadar ilerledi. Bu gelişmelerin sonucunda 3 Ekim 1922’de Mudanya’da mütareke görüşmeleri başladı. İsmet Paşa’nın başkanlığını yaptığı heyetin kararlı duruşuyla 11 Ekim günü sabah saat altıda ateşkes anlaşması imzalandı. Antlaşma sayesinde Doğu Trakya ve boğazlar işgalden arındırıldı. Antlaşma da 15 Ekim’de yürürlüğe kondu. 

‘TEK KURŞUN ATILMADAN’

Atatürkçü Düşünce Derneği (ADD), Mudanya Mütarekesi’nin 101. yıldönümünde yapılan yazılı açıklamada, “Mudanya Mütareke masası, 1699 Karlofça’dan 223 yıl sonra başımız dik kalktığımız ilk masadır. Atatürk ve laik Cumhuriyet düşmanı kimi hayasızlar Ulusal Bağımsızlık Savaşı’nı ‘Yunan Harbi’ diye küçümsemeye çalışsalar da Milli Mücadele’miz, ulusumuzun Atatürk önderliğinde Batı Emperyalizmi ile kanlı hesaplaşmasıdır” denildi.

Eski TBMM Başkanı İsmail Kahraman’ın Kurtuluş Savaşı için “Tek kurşun atılmadı” ifadeleri anımsatılan açıklamada, “Kemalist devrimcilerin ‘tek kurşun atmadan’ başardıkları ortadadır. Trakya, İstanbul’daki 5 yıllık işgal ‘tek kurşun atılmadan’ sonlandırıldı. Boğazlar ile Marmara egemenliğimiz, Montrö Boğazlar Sözleşmesi’yle ‘tek kurşun atılmadan’ kazanıldı” ifadesine yer verildi.

(Hakkı Uyar)

‘KAYBETTİĞİMİZ YER YOK’

Cumhuriyet’e değerlendirme yapan Tarihçi Prof. Dr. Hakkı Uyar ise Mondros Mütarekesi ve Sevr Antlaşması’nın bir yenilgi antlaşması olduğunu belirterek “İşgaller karşısında bağımsızlık mücadelesini yürüten ve yenilgi antlaşmalarını kan akıtarak ve can vererek değiştiren Atatürk’ün önderliğinde Türkler oldu” dedi. 

Uyar, “Mudanya ile savaşmadan Trakya’yı geri alabildik. Kurtuluş Savaşı’nda elimizde olup da masada kaybettiğimiz yer yok. Tam tersi Mudanya’da olduğu üzere, Trakya’yı savaşmadan, masada kazandık. Mudanya, Türkiye’nin önemli kilometre taşlarından biridir” diye konuştu.