UNICEF'den çarpıcı rapor

BM Çocuklara Yardım Fonu tarafından, Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin 20'nci yılı dolayısıyla hazırlanan "Çocuklar için Gelişim: Çocukların Korunması Hakkında Bir Tarama Raporu - Progress for Children: A Report Card on Child Protection" başlıklı rapor açıklandı. 52 sayfalık raporda, çocuklar için dünya çapındaki nüfus kaydı, dayak, çocuk evliliği, çocuk yaşta çalıştırma ve sakatlık verileri ortaya konuldu.
 

Kadın sünneti dehşeti

"Çocukların Korunması" raporunda 15-49 yaş arası kız ve kadınların cinsel aktivitelerini azaltmayı amaçlayan "kadın sünneti" olarak bilinen vahşi işleme tabi tutulma durumları da incelendi. Bu konuda iki istatistik yer aldı. Kadın sünnetine uğratılan 15-49 yaş arası kız ve kadınların oranının ölçüldüğü ilk istatistikte, tüm Afrika'da kadınların ortalama yüzde 45'inin küçük yaşta sünnet edildiği belirtildi. Afrika içi dağılımda ise Sahra Altı Afrika'da oran yüzde 34, Doğu ve Güney Afrika'da yüzde 43, Batı ve Orta Afrika'da ise yüzde 28 olarak saptandı. Rapordaki bir tabloya göre, Afrika'da kadın sünneti uygulamasının yoğun olarak görüldüğü ülkeler ve oranları şöyle: Somali yüzde 98, Mısır yüzde 96, Sierra Leone yüzde 94, Gine yüzde 96, Cibuti yüzde 93, Sudan yüzde 89, Eritre yüzde 89, Gambiya yüzde 78, Etyopya yüzde 74, Burkina Faso yüzde 73, Moritanya yüzde 72, Kenya yüzde 32.

Aynı konuda bir başka istatistik ise, kadın sünnetine uğramış en az bir kız çocuğa sahip kadınların oranı alanında yapıldı. Bu alanda Afrika genelindeki rakamlar yarı yarıya düşerken gelişmenin bu vahşi uygulamanın İslam ülkeleri arasında giderek terk edilmekte olduğu yönünde yorumlandı. Ülkeler bazında da "küçük yaşta kadın sünnetine uğramış en az bir kıza sahip 15-49 yaş arası kadınların oranı"nın yarı yarıya düştüğü görüldü.

Raporda bu konuda, Türkiye ve komşuları İran, Suriye, Irak gibi ülkelerle ilgili herhangi bir veri almadı. Irak ve Türkiye'yi kadın sünnetinin etnisite bağıyla görüldüğü ülkeler arasında sayan bazı araştırmacılar bulunuyor. Türkiye'de kadın sünneti görüldüğü iddiası Avrupa Parlamentosu'nda da bir soru önergesiyle gündeme getirilmiş, ancak TBMM'deki kadın parlamenterler bunu sert bir ortak bildiriyle yalanlamıştı.

Raporun kadın sünnetiyle ilgili değerlendirmelerin yer aldığı bölümünde, uygulamanın kadın ve kızlara yönelik bir "şiddet uygulama biçimi" olduğu belirtildi ve şöyle denildi:
 

"-Kadın sünneti kızların ya da kadınların evlenebilme özelliklerini, bekaretlerini, güzelliklerini ya da aile şereflerini koruyacağı inancıyla uygulanmaktadır. Bir sosyal davranış kuralı olarak yukarıda tutulur. O kadar güçlüdür ki aileler yol açtığı zararları göre göre kızlarının sünnet ettirmeyi istemektedirler.

-Onlar açısından uygulamanın vereceği zarar, utanç ve toplumsal dışlanmanın vereceği zarardan daha büyük değildir.

-İstatistikte belirlenen kadın sünneti uygulaması bulunan ülkelerin tamamı Afrika'da bulunuyor. Uygulama Afrika dışında sadece Yemen'de görülüyor.

-UNICEF, 15-49 yaş arası 70 milyondan fazla kadın ve kızın 28 Afrika ülkesi ve Suudi Arabistan'ın güney komşusu Yemen'de kadın sünnetine uğratıldığı tahmininde bulundu. Rakamın tüm dünyadaki diğer yaşlarda kadın ve kızlar da dahil edildiğinde çok daha yükseğe çıkabileceği kaydedildi.

-Sakatlanmış kızların yüzde 60'ı Sahara altı Afrika'da, yüzde 40'ı Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da bulunuyor.

-Kadın sünnetine Avrupa, Kuzey Amerika ve Avustralya'da göçle oluşan topluluklarda rastlanıyor ancak yaygın olduğuna inanılmıyor. Yaygınlık daha çok 'etnisite' değişkeniyle açıklanıyor. Bu nedenle, ulusal niteliğin düşük bulunduğu ülkelerde, diğer cemaatlerin çoğunluğu bunu hiç uygulamazken kadın sünnetine yüksek oranda rastlanan bazı etnik topluluklar bulunabiliyor.

-Genel olarak kadın sünnetinin geçtiğimiz onyıllarda yavaşça azaldığı görülmektedir. Veriler genç kız ya da kadınların, yaşlılara oranla daha az bu uygulamaya tabi tutulduğunu gösteriyor. Azalma adımları büyük ölçüde çeşitlilik göstermektedir ancak milyonlarca kız gelecekte cinsel organlarının kesilmesi riski altında bulunuyor.

-Uygulamanın yüksek olduğu ülkelerde kadınların çoğu kadın sünnetini desteklemiyor. Ve rakamlar giderek artan sayıda kadının bu uygulamaya karşı çıktığını gösteriyor. Ancak bireysel tavırlardaki değişiklikler, davranış değişikliği oluşturmak için yeterli bulunmuyor.

-Sekiz ülkede kızları sünnet edilmiş kadınların oranı, uygulamayı destekleyen kadınların oranından yüksek hesaplandı. Son çalışmalar farkındalık yaratarak kadın sünneti uygulamasının büyük ölçüde terk edilebileceğini ortaya koyan teorik ve pratik kanıtlar sağladı."

 

Türkiye 'Yaşar ne yaşar ne yaşamazlar' ülkesi

UNICEF Çocukların Korunması raporunda Türkiye verileri, Arnavutluk, Ermenistan, Azerbaycan, Belarus, Bosna Hersek, Bulgaristan, Hırvatistan, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Karadağ, Moldova, Romanya, Rusya Federasyonu, Sırbistan, Tacikistan, Makedonya, Türkmenistan, Ukrayna, Özbekistan'ın sıralandığı "Orta ve Doğu Avrupa ve Bağımsız Devletler Topluluğu" grubu içinde sunuldu. Konulara göre raporda elde edilen veriler şöyle:

 

Nüfusa kayıt

2000-2008 yılları arasında çocukların doğumda nüfusa kaydettirilmesi: Anketlerde ebeveynlerin beyanlarına göre beş yaşından önce nüfusa kaydettirilen çocukların yüzde oranı incelendi. Kırsal bölgelerde en kötü durum Türkiye'de. Türkiye'de sekiz yıllık istatistiklere göre kırsal bölgelerden doğan çocukların sadece yüzde 79'u nüfusa kaydedildi. Tam nüfus kaydı Özbekistan Ukrayna ve Bosna Hersek'te yüzde 100 olarak gerçekleşti. Türkiye'den sonra en kötü durumda bulunan ülke ise 100 bebekten 87'sinin kaydedildiği Gürcistan olarak kayda geçti. Diğer ülkelerde "Yaşar-Yaşamazların" oranı yüzde 10'lar düzeyinde. Kentsel ve kırsal bölgelerdeki rakamların birleştirildiği "toplam"da da Türkiye yüzde 84'lük nüfusa kayıt oranıyla en düşük sırada yer aldı. Türkiye'de bebek ve çocukların kentlerde nüfusa kayıt oranı yüzde 87 düzeyinde gerçekleşiyor.

 

"Disipline etme" istatistikleri

2005-2007 yılları arasında "disipline etme" verileri: Bu bölümde 2-14 yaş arasında herhangi bir psikolojik ya da fiziksel herhangi bir cezalandırma gören çocukların yüzdesi sıralandı. Türkiye'yle ilgili herhangi bir veri yer almadı. Belarus'ta yüzde 83, Tacikistan'da yüzde 74, Sırbistan'da yüzde 73'lük oranlar elde edildi. En düşük oran Arnavutluk'ta yüzde 49 olarak saptandı.
 

Türkiye'de kadınların yarısı eşlerinden dayak yiyor

Kadınlarda aile içi şiddete karşı tavır: 15-49 yaş arası kocalarının kendilerini belirli bir sebeple en az bir kez "haklı" nedenle dövdüğünü kabul eden kadınların yüzdesi. Kadınlara kocalarının örneğin yemek yakma, tartışma, izinsiz dışarı çıkma, çocuklarla ilgilenmeme ya da cinsel ilişki isteklerini reddetme gibi nedenlerle kendilerini dövüp dövmediği ve bunu haklı bulup bulmadıkları soruldu. Bu alanda ülkeler kadınların verdikleri "evet" yanıtına göre şöyle sıralandı: Tacikistan yüzde 74, Özbekistan yüzde 70, Azerbaycan yüzde 49, Türkiye yüzde 49, Kırgızistan yüzde 38, Türkmenistan yüzde 38, Arnavutluk yüzde 30, Ermenistan yüzde 22, Moldova yüzde 21, Makedonya yüzde 21, Karadağ yüzde 11, Kazakistan yüzde 7, Sırbistan yüzde 6, Bosna Hersek yüzde 5, Ukrayna yüzde 4, Belarus, Bulgaristan, Hırvatistan, Romanya, Rusya hakkında veri yer almadı.
 

Türkiye çocuk evliliklerinde ikinci

18 yaşından önce evlendirilmiş olan ya da bu amaçla bir erkekle birlikte bulunmaları sağlanan, şu anda 20-24 yaş arasında bulunan kadınların yüzdesi. Raporun 2000-2007 yılları arasında çocuk evliliklerini kapsayan bölümünde ise Türkiye orta ve doğu Avrupa ülkeleri arasında çocuk evliliklerinde ikinci oldu. Orta ve doğu Avrupa'da "kentsel ve kırsal yörelerde" çocuk evlilikleri şu oranlarda gerçekleşiyor:

Moldova yüzde 19, Türkiye yüzde 18, Gürcistan yüzde 17, Tacikistan yüzde 13, Azerbaycan yüzde 12, Ermenistan- Ukrayna- Kırgızistan yüzde 10, Arnavutluk yüzde 8, Belarus-Özbekistan-Türkmenistan yüzde 7, Bosna Hersek-Sırbistan yüzde 6.
 

Çocuk işçiliğinde durum iyi

Çocukların çalıştırılması: 1999-2007 yılları arasında 5-14 yaş arası çocukların çalıştırılmasına yönelik istatistiklerde Türkiye'nin durumu birçok bölge ülkesine göre iyi durumda çıktı. En olumsuz rakamın görüldüğü Moldova'da yüzde 32 oranı çıkarken Türkiye'de her yüz çocuktan 5'inin çalıştığı belirtildi. Oranlar Arnavutluk'ta yüzde 12, Ermenistan'da yüzde 4, Azerbaycan'da yüzde 7, Gürcistan'da yüzde 18, Karadağ'da yüzde 10, Tacikistan'da yüzde 10, Ukrayna'da yüzde 7 düzeyinde saptandı.
 

Rapordaki diğer gerçekler

UNICEF raporuyla birlikte şok gerçekler de dünya kamuoyuna sunuldu. Rapora göre, kız çocuklarının yüzde 5-10'u, erkek çocuklarının da yüzde 5 kadarı, gençlik dönemlerine kadar tecavüze uğruyor. Bunların 3 katı kadar çocuk da çeşitli şekillerde cinsel taciz görüyor.Raporda üç çocuktan ikisinin fiziki ceza gördüğü, dünyada her yıl 500 milyon ile 1,5 milyar arasında çocuğun fiziksel ve psikolojik şiddete maruz kaldığı kaydedilen raporda cezaevlerinde bulunan çocuklardan yarısından fazlasının mahkemeye çıkarılmadığı kaydedildi.
 

250 bin çocuk silah taşıyor

Raporda 1 milyardan çok çocuğun silahlı çatışma ve savaş bölgelerinin içinde ya da etkilediği bölgelerde, 250 binden fazla çocuğun eline silahlı gruplar tarafından silah tutuşturulmuş bulunuyor.