Tahran mutabakatı UAEA'ya yarın sunuluyor

İran'ın nükleer yakıtı takası konusunda 17 Mayıs'ta bu ülke ile Türkiye ve Brezilya arasında Tahran'da varılan mutabakatın ayrıntılarını içeren resmi mektubun, yarın üç ülkenin temsilcilerince Viyana'daki Uluslar arası Atom Enerjisi Ajansı'na (UAEA) sunulacağı bildirildi. İran, Türkiye ve Brezilya'nın UAEA nezdindeki temsilcilerinin, 10 maddelik Tahran mutabakatının ayrıntılarını içeren resmi mektubu, yarın Viyana'da UAEA Başkanı Yukiya Amano'ya sunmaları bekleniyor.

Tahran'da üçlü deklarasyonun imzalanmasından bir gün sonra alelacele yaptırım tasarısını BM Güvenlik Konsey üyelerine sunan ABD ile yatırımlar destekleyen ülkeler, söz konusu anlaşmaya ilişkin kesin bir değerlendirmeden yapmadan önce ayrıntılarını görmek istedikleri defalarca tekrarlamışlardı. Buna karşın 17 Mayıs'tan bu yana Batı başkentlerinden yapılan çok sayıda açıklamada, genel olarak Türkiye ve Brezilya'nın sorunu çözmeye yönelik çabalarını takdir edildiği belirtilmekte birlikte Tahran bildirisinde yer alan unsurların ancak "güven artırıcı" bir önlem olabileceği de vurgulanmıştı.

Tahran'da 18 saatlik bir görüşme maratonunun ardından sağlanan mutabakata ilişkin üçlü deklarasyonun hemen ardından, ancak haftalar sonra tamamlanabileceği sanılan yaptırımlar tasarısının sunulması, İran'ı ikna için yoğun mesai yapan ve mutabakat üzerine, "Batının talepleri karşılandı. Artık yaptırımlar söz konusu olamaz" yönündeki açıklamalarda bulunan Türkiye ve Brezilya'da çok olumsuz karşılandı.

Öte yandan, Türk hükümeti, gerek BM Güvenlik Konseyi üyeleri, gerekse diğer ilgili ülkelerle bölge ülkelerin nezdinde yoğun bir diplomasi çabasını başlattı. Bu çerçevede Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, çok sayıda ülkelerdeki muhataplarıyla telefon görüşmelerinde bulundu. Bunun yanı sıra, Başbakan Erdoğan 26 ülke liderine mektup yazdı. Tahran'da varılan anlaşmada mutabakatın metninin bir hafta içerisinde UAEA'ya iletilmesi, İran'ın bin 200 kilo az zenginleştirilmiş uranyumu bir ay içerisinde Türkiye'ye göndermesi ve bunun karşılığında bir yıl içerisinde yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş 120 kilo yakıt alması öngörülüyor.

Öte yandan, bütün dünyada yankı yaratan anlaşmanın yapılmasından kısa bir süre sonra Tahran'ın, uranyum zenginleştirmeyi sürdüreceğini açıklaması da, özellikle Batı medyasındaki çok sayıda ihtiyatlı ya da açıkça eleştirisel haber ve yorumlarda önemli bir rol oynadığı görülüyor.