Hayaller ve rüyalar

İnternetin kullanımı, yaygınlaşması ya da bağımlılığı üzerinden söze başlamak artık sıkıcı, evet çok sıkıcı! Ama bazen de kaçınılmaz. Çünkü çok yakın zamana kadar, birçoğumuz için “bir şeylerle büyümek”ten söz etmek mümkündü. Bir radyo programıyla büyümek, bir oyun biçimiyle büyümek ya da sanki bu cümleyi kuralım diye söylenmiş gibi: “Doğan Kardeş’le Büyümek”.

Yayına başladığından, 1945 yılından itibaren çocukların yaşamında kendine yer edinen; Suna Kan’dan İdil Biret’e, Coşkun Aral’dan Pınar Kür’e, Bedri Baykam’a ve Garo Mafyan’a kadar birçok isme henüz birer çocukken kapılarını açan Doğan Kardeş dergisi, bugünlerde bir sergiyle izleyicinin karşısında. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık ve Kadıköy Belediyesi Caddebostan Kültür Merkezi Sanat Galerisi işbirliğiyle hazırlanan “Yalçın Emiroğlu’ndan Günümüze Doğan Kardeş’le Büyümek” başlıklı sergi, bazıları için bir sergiden daha fazlası olabilir. Çünkü burada anıları tazelemek mümkün; kendinizle bir süre baş başa kalıp, yılların nasıl hızla akıp gittiği klişesinden fazlasına kafa yormak da.

Biz de bu arada, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Genel Müdür Yardımcısı Veysel Uğurlu’yla konuşuyoruz.

- Serginin fikri nasıl oluştu?

2007 yılında açtığımız ilk sergide, 1965 yılında hazırlanan orijinal çalışılmış kitap kapakları ile günümüzde hazırlanan kitap kapakları arasındaki konu, renk, teknoloji, yazı karakteri, uygulama, görünüş, ciddiyet farklılıklarını göstermeye çalıştık. Önceleri çizerler genellikle kitapların kapaklarını çizdikten sonra, kapağın yazısını da bizzat kendileri hazırlardı. Hatta bazen bu yazılar kartona yazıldıktan sonra kesilerek kolaj olarak hazırlanırdı.

Günümüzde ise bu işlemlerin birçoğu bilgisayar ortamında yapılıyor. Bu sergide de, o dönemin çocuk dünyasındaki renklerin, çizgilerin ve ilişkilerin değişimini Doğan Kardeş Yayınları üzerinden izleyiciyle paylaşmayı, 65 yıllık Doğan Kardeş macerasının hem ilk hem de son dönem kapaklarının ne kadar usta çizerlerin elinden çıktığını göstermek istedik. Hazırlık aşaması 6 ay süren sergimizde özellikle günümüzdeki gibi birçoğu bilgisayar ortamında çizilen kitap kapakları yerine, geçmişteki gibi kısmen de olsa orijinal kâğıt üzerine çalışılanları seçtik.

- Sergideki işlerin seçiminde özellikle nelere dikkat ettiniz?

Sergide, Doğan Kardeş’in kapaklarını çizen Yalçın Emiroğlu’nun Doğan Kardeş Dizisi için yaptığı 28 orijinal kapak tasarımı, bu kapakların afişleri ve kitaplardan örnekler bulunuyor. Doğan Kardeş Yayınları’na ait toplamda 70’e yakın kitap kapağı sergiliyoruz. Doğan Kardeş’in erken ve yeni dönem kitap kapakları bulunuyor. Yalçın Emiroğlu, Doğan Kardeş Yayınları’nın erken dönem kitap kapaklarını çizerken, Selçuk Demirel, Emine Bora, Mustafa Delioğlu ve Feridun Oral’ın çizdiği kitaplar, son dönemde çıkan kitapların kapakları. Sergide yer alan kitap kapaklarının öncelikle tasarım ve görsellik açısından zengin ve farklı olması gerekiyordu. Ayrıca sergilenecek olan kitapların Türkiye’deki birkaç neslin hafızasında yer etmiş, önemli kitaplar olmasına dikkat ettik.

- Serginin özellikle hitap ettiği bir kitle var mı?

Aslında bu sorunun cevabını açılışta almış sayılırız. Sergide babaannelerden anneannelere, annelerden babalara ve torunlara kadar birkaç nesil bir aradaydı. Özellikle sergilediğimiz kitap kapaklarının vitrinlerde yer alan orijinal baskı kitaplarını görünce heyecanlanan ve “Biz kardeşimle her akşam bunu okurduk. Hâlâ bir orijinal kitap nüshası elimizde mevcuttur. Miras paylaşma kavgalarını hatırlatan büyük bir mücadeleden sonra orijinal kitap bende kaldı” diyen okurun sanki bir kitabı değil de, bütün çocukluğunu saklıyor olması, Doğan Kardeş Yayınları heyecanına güzel bir örnektir.

- Bugünle kıyaslarsak, internet kullanımının yaygınlaşmasıyla çocukların üretim alanlarının kısıtlandığını söylemek doğru olur mu?

Doğru olabilir, ama biz Doğan Kardeş Yayınları’yla hayalleri, rüyaları, dünyaları süslemeye ve gerçekleştirmeye devam ederek, internet ve dijital dünya içerisinde kaybolmaya çalışan çocuklara yol göstermeye inatla devam edeceğiz. Doğan Kardeş Yayınları sadece kitaplardan değil, nesiller boyu süren bir yaşam şeklinden oluşmaktadır. Ayrıca yukarıda saydığınız ünlülere ilk defa Doğan Kardeş tarafından resmin harika çocuğu seçilen Bedri Baykam’ı da katsak yanlış olmaz.