Erdoğan'dan Biden'le görüşme öncesi ABD'li gıda tekeli Cargill'e büyük kıyak

Şeker Kotalarının Düzenlenmesi ve Uygulanmasına ilişkin yönetmelik AKP'li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla Resmi Gazete’de yayımlandı. Yönetmelikte birlikte Nişasta Bazlı Şeker (NBŞ) kotası yüzde 2.5’ten yüzde 5’e çıkarıldı.

NBŞ kotası 2018 yılında önce yüzde 10’dan yüzde 5’e, bir yıl sonra da yüzde 2,5’a düşürülmüştü. Şimdi Erdoğan'ın kararıyla bu oranın yeniden yüzde 5'e yükseltilmesinin ardından akıllara AKP'li Cumhurbaşkanının geçen ay ABD merkezli bazı şirketlerin üst düzey yöneticileriyle yaptığı toplantı geldi. 

ABD Ticaret Odası, Türkiye Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi, Türkiye Büyükelçiliği ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) organizasyonuyla düzenlenen sözkonusu çevrimi içi toplantıda Netflix, Amazon, Microsoft, Pepsi Co, Boeing, Johnson&Johnson, Nova Power, Procter&Gamble, Kellogg, Hilton, Cisco, Varian Medical, CITI'nin yanında Cargill'den de temsilci yer alıyordu. Bilindiği üzere ABD'li gıda tekeli Cargill, NBŞ üretiminde Türkiye'deki pazarın açık ara lideri konumunda bulunuyor.

Konuyla ilgili olarak Cumhuriyet'e değerlendirmede bulunan Tek-Gıda İş Örgütlenme Uzmanı Suat Karlıkaya, NBŞ kotasına en fazla karşı çıkanın Cargill olduğuna dikkat çekerek şu ifadeleri kullandı:

"Ülkeler arası belli bir kullanım oranı var. Daha önce yüzde 10'du, yüzde 5'e düşürüldü. En son 2.5'e düşürülmüştü ama son Resmi Gazete'de yayınlanan kararla yüzde 5'e çıkarıldı Bunun özellikle geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanının ABD'li şirketlerle yaptığı toplantıdan sonra olması ilginç. Biliyorsunuz Cargill firmasının lobisi çok güçlü dünyada. ABD Başkanı Biden'le görüşülmeden önce de böyle bir kota artırımı dikkat çekiyor" dedi.

"CARGİLL'E ÖZEL YASA ÇIKARILDI, İMTİYAZLI FİRMA"

Suat Karlıkaya, daha önce kotanın yüzde 2.5'e düşürülmüş olmasının sebebini de şöyle açıkladı:

"Bu şeker fabrikalarının özelleştirilmesine olan tepkileri düşürebilmek için bir siyasi manevraydı. Dikkat edilirse NBŞ kotasının düşürülmesi şeker fabrikalarının özelleştirilmesiyle paralleldir. Toplumda 'NBŞ'ye mi kalacağız?' tepkileri yükselince Hükümet öyle bir hamle yaptı. Ama şimdi özelleştirmeler unutuldu. Şimdi kotalar kademeli olarak yükseltilecektir. Çünkü Cargill firması açılırken de dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan 'İşverenler bundan daha çok kar ediyorsa buna niye engel olacaksınız?' demişti. Cargill'in Bursa'daki fabrikasının kuruluş yeri de 1. sınıf tarım arazisi. Mahkeme kararları olmasına rağmen Cargill'e özel yasa çıkarıldı. Çok imtiyazlı, Hükümet tarafından da korunan bir firma yani."

Cargill'in Bursa Orhangazi'deki fabrikasında çalışırken sendikal haklarını kullandıkları için işlerinden atılan 14 işçiyi de hatırlatan Karlıkaya, "Amerikan firmalarının önü bu kadar açılırken aynı firmanın Türkiye'de anayasal hak olan sendikalaşmayı çiğnediği halde Hükümet'in bir adım atmaması vahim bir durum. Biz mücadelemizle mahkemelerimizi kazanmışız. Ama bu firma anayasayı, yasaları aleni bir şekilde çiğnerken bizim yanımızda durmayanlar o firmanın menfaatleri ve çıkarları için çalışıyor. Toplumumuzun bunun bilincine varması ve sınıfımızı ona göre belli etmemiz gerekiyor. Cargill işçilerinin mücadelesi aynı şekilde devam ediyor. Cargill yönetimini anayasaya uymaya, Hükümet'i de işçilere ve bu vatanın evlatlarına sahip çıkmaya çağırıyoruz" ifadelerini kullandı.

ERDOĞAN: EMRİNİZDEYİZ

Erdoğan, Cargill'in de aralarında olduğu ABD'li şirket yöneticileriyle yaptığı toplantıda neler konuşulduğuna ilişkin, geçtiğimiz günlerde katıldığı canlı yayında şunları söylemişti:

"Görüşmeyi yaptığımız 30 civarında şirketti. Hemen hemen hepsinin Türkiye'de yatırımları var. 20-30 yıl Türkiye'de olan firmalar var. Uçak firmalarından tutun, Pepsi'ye varana kadar birçok firma var. Bu konuda buluşmaya katıldılar ve adımlarını Amazon gibi daha da atmak geliştirmek üzerinde durdular. Biz de 'Kapımız açık, yatırım destek ofisimiz emrinizde. Buralardan aldığınız neticeyle yola devam. Netice alamıyorsanız biliniz ki Cumhurbaşkanı emrinizdedir. Biz de size her desteği vermeye hazırız’ dedik. Uzun bir görüşme oldu. Bu görüşmenin devamını da koronadan sonra kendileri de ABD'de yapılmasını istediler"

BAKANLIKTAN AÇIKLAMA

Tarım ve Orman Bakanlığı, nişasta bazlı şeker (NBŞ) kotasının yüzde 5'e çıkarılmasının söz konusu olmadığını, yüzde 2,5'lik kota uygulamasının devam ettiği açıklaması yaptı.

Nişasta bazlı şeker kotalarının ne kadar olacağının 4634 sayılı Şeker Kanunu ile düzenlendiği belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Ayrıca Cumhurbaşkanı kararıyla NBŞ kotaları yüzde 50 artırılabilmekte ve azaltılabilmektedir. NBŞ kotaları, 20 Mart 2021 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı ile ülke toplam kotasının yüzde 2,5'i olarak belirlenerek yüzde 50 azaltılmıştır. Ayrıca tahsis edilen kotaların en az yüzde 50'sinin glukoz olarak kullanılması hükme bağlanmıştır. 5 Haziran'da yayımlanan yönetmelik ile bu kotalara ilişkin yeni bir düzenleme getirilmemiştir. Netice itibarıyla basın yayın organlarında iddia edildiği gibi NBŞ kotasının yüzde 5'e çıkarılması söz konusu değildir. NBŞ kotalarındaki yüzde 2,5'lik kota uygulaması devam etmektedir."