Un çeşitleri nelerdir? Hangi un daha sağlıklıdır?
Un tahılların ögütülmesiyle elde edilen ince tozdur. Başta ekmek ve hamur işleri olmak üzere pek çok gıdanın temel bileşenidir. Herkes tarafından bilinen un, genellikle buğdaydan elde edilendir. Çavdar, siyez, yulaf gibi diğer tohumlardan elde edilen unlar ise tohumun veya tahılın ismiyle anılır.
cumhuriyet.com.trGastronomide kuvvetli, orta ve zayıf un ayrımı vardır. Kuvvetli unlar baklava, börek ve pasta gibi ürünlerde kullanılır. Hamurun bir arada kalması ve ürünün düzgün çıkartılabilmesi için bu ayrıma da dikkat etmek gerekir. En çok kullanılan un çeşidi ise buğdaydan elde edilenler. Yulaf siyez, çavdar gibi diğer un çeşitleri, genelde tahılın ismiyle anılır. Renkleri ve büyüklükleri, elde edilen maddeye göre değişiklik gösterir. Tahılın üç bölümünün de öğütülmesiyle elde edilen unlar, en sağlıklı un çeşitleri arasında yerini alır. Taş değirmende öğütülmüş doğal unlar ise, diğer çeşitlere göre daha sağlıklıdır.
SAĞLIKLI UN ÇEŞiTLERi NELERDiR?
KARABUĞDAY UNU
İçinde bol miktarda protein, lif, B1 ve E vitamini barındıran karabuğday unu, kalp sağlığı için harika bir alternatiftir. Genelde makarna ve fazla kabarmasını istemediğiniz tarifler kullanabilirsiniz.
BUĞDAY UNU
Buğdaydan elde edilen un çeşididir. Ülkemizde en çok tüketilen un, buğday unudur. Beyaz un olarak da bilinir. Yapımında katkı maddeleri kullanıldığı için, sağlık açısından sakıncalı olabilir.
KEPEK UNU
Buğday kepeğinden elde edilen kepekli un, metabolizmayı hızlandırır ve sindirimi kolaylaştırır. Bu yüzden diyet yapanların tercih edebileceği un çeşitlerinden biridir.
SiYEZ UNU
Siyez buğdayı, genetiği değiştirilmemiş iki buğdaydan biridir. İçerisinde protein bulundurulur. Kastamonu’da yoğun olarak yetiştirilir. Siyez unu, lif ve protein ile kilo vermeye yardımcı olabilir. Beyaz una göre daha sağlıklıdır.
KAVILCA UNU
Soğuk iklimlerde yetiştirilen kavılca buğdayı, ülkemizde en çok Kars’ta yetiştirilir. Bu buğdayın kalın ve katmanlı kabuğu vardır ve gluten miktarı oldukça düşüktür. Bu yüzden çölyak hastalarının en çok tercih ettiği unlardan biridir. Elle hasat edilir.
TAM BUĞDAY UNU
Beyaz unda ruşeym ve kepek kısmı çıkartılır. Ancak tam buğday ununda buğday bütün olarak öğütülür. Herhangi bir katkı maddesi kullanılmadığı için en çok tercih edilen sağlıklı un çeşitlerinden biridir.
ÇAVDAR UNU
Vücutta yağ depolama oranını düşüren çavdar unu, diyet listelerinde sık sık tercih edilir. Diyabete karşı direnç sağladığı ve kalp sağlığını koruduğu düşünülmektedir.
YULAF UNU
Diyet listelerinde son yıllarda sık sık kullanılan yulaf, kan şekerini dengede tutar. Yulaftan elde edilen un ise tokluk hissi yaratır ve kilo verme sürecine destek olur.
NOHUT UNU
Daha çok Hint mutfaklarında kullanılan nohut unu, protein bakımından son derece zengindir. Beyaz una kıyasla daha yapışkan bir dokuya sahip. Bu yüzden bazı yemeklerde bağlayıcı olarak kullanılabilir.
BADEM UNU
E vitamini, bakımından zengindir. Daha çok tatlılarda tercih edilen badem unu, gluten içermez, kan basıncını ve kolesterolü düşürmeye yardımcı olur.
KEÇiBOYNUZU UNU
Çinko ve magnezyum gibi minerallerle dolu olan keçiboynuzu unu, mideyi korur ve sindirimi düzenler.
SOYA UNU
Soya fasulyesinin kavrulup öğütülmesiyle elde edilir. Gluten içermeyen soya unu, spor yapanlar tarafından tercih edilir.
PiRiNÇ UNU
Uzakdoğunun vazgeçilmezi olan pirinç unu, gluten içermez. Beyaz una karşı sağlıklı bir alternatif olarak pirinç unu, soslarda, çorbalarda ve hamur işlerinde tercih edilir.