Rapor ortaya çıktı: İşte Merkez Bankası'nın net rezervi

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, ekonomide yeni bir model denediklerini açıklamıştı. Yorumcular ise bu yeni modeli “yüksek kur/düşük faiz” olarak tanımlıyor.

Merkez Bankası, geçen hafta dövizin yükselişiyle birlikte piyasaya müdahalelerde bulundu. Yapılan müdahaleler etkisiz kaldı, dolar bugün 14 liranın üzerine çıktı. Merkez Bankası rezervlerinden yapılan müdahaleler sonucu, rezervlerin ne durumda olduğu merak konusu…

Erdoğan, 8 Aralık’ta Katar dönüşü uçakta yaptığı açıklamada, “Rezervlerde son rakam 124 milyar dolar. Şu anda bu rezerv miktarı, herhangi bir korkuya yer olmadığının bir alametidir. Bu rezerv, bundan sonraki süreçte daha da artacak inşallah” demişti.

NET REZERV EKSİDE

Gerçek Gündem'den Sami Menteş, CHP yöneticilerine sunulan haftalık ekonomi raporuna ulaştı. CHP’nin Meclis Grup Danışmanı Önder Doğan’ın hazırladığı “Haftalık Ekonomik ve Sosyal Veriler” başlıklı raporda, Merkez Bankası’nın rezervleriyle ilgili de bilgiler yer aldı.

Merkez Bankası, o¨nceki hafta vadeli is¸lem borsasında Çars¸amba gu¨nu¨ 340 milyon dolar, Cuma gu¨nu¨ 51 milyon dolar sattı. Bankanın piyasaya yaptıgˆı iki gu¨nlu¨k dogˆrudan do¨viz satım mu¨dahalesinde ise toplamda 2 milyar dolara yakın dogˆrudan satıs¸ yaptıgˆı tahmin ediliyor.

CHP’nin raporunda müdahaleler için, “Yangını, kagˆıt dolar banknotları atarak so¨ndu¨rmeye c¸alıs¸an Merkez Bankası’nın bu mu¨dahaleleri is¸e yaramadı. 10 Aralık’ta yaptıgˆı u¨c¸u¨ncu¨ bir mu¨dahale de bir sonuc¸ vermedi” ifadeler yer aldı.

Raporda, Merkez Bankası’nın, bru¨t rezervinin 26 Kasım - 3 Aralık haftasında haftasında 2 milyar 30 milyon dolar daha azalarak 124 milyar 115 milyon dolara gerilediği, rezervde son iki haftada 4,3 milyar dolarlık erime olduğu belirtildi.

Peki, net rezerv ne kadar?

Merkez Bankası’nın Swap da^hil toplam do¨viz ve altın borc¸ları 175,1 milyar dolar. Bo¨ylece Merkez Bankasının net rezervi, (eksi) -37,9 milyar dolar olarak hesaplandı.

REEL SEKTÖRDE 685 MİLYAR LİRALIK KUR ZARARI

AKP’nin ve Erdoğan’ın en çok üzerinde durduğu alanlardan biri reel sektör. Eylül ayında başlayan ve giderek daha yüksek dalgalar halinde adeta ‘‘kur tsunamisi’’nin yaşandığı dönemde, reel sektör 122.3 milyar dolarlık kur riskiyle yakalandı.

Şirketlerin do¨viz cinsinden yu¨ku¨mlu¨lu¨kleri 278,3 milyar dolar ancak ellerinde sadece 156 milyar dolar var. AKP, TL’yi serbest düşüşe bırakıp dövizin çıkmasına göz yummasıyla birlikte reel sekto¨r s¸imdilik 685 milyar liralık kur zararıyla kars¸ı kars¸ıya kaldı.

Yabancıların, Türkiye’deki sıcak paralarını akıbetiyle ilgili de raporda bilgiler yer alıyor: “Yabancıların Tu¨rkiye’deki hisse senedi, ic¸ borc¸lanma ka^gˆıdı, banka mevduatı ve swaplardan olus¸an sıcak para stoku, hem yabancı yatırımcıların Tu¨rkiye’den c¸ıkmaya devam etmeleri, hem de (en fazla da) Tu¨rk lirasının degˆer kaybetmesi yu¨zu¨nden 26 Kasım – 3 Aralık haftasında, 4,1 milyar dolar daha ku¨c¸u¨lerek 55,4 milyar dolara geriledi. Sıcak para stoku bu haliyle yılbas¸ındaki du¨zeyinin 33,6 milyar dolar altında bulunuyor.”

KREDİLER ARTTI

Yurttaşın bankalardan çektiği kredilerin miktarında da ciddi artış yaşandı. 

Yılbas¸ından bu yana Tu¨rk lirası kredilerde yu¨zde 16,7 oranında artıs¸, do¨viz kredilerinde ise (dolar cinsinden) yu¨zde 4,3 oranında azalma yas¸andığının belirtildiği raporda, “Do¨viz kredilerinin Tu¨rk lirası kars¸ılıgˆı ise kur artıs¸ı yu¨zu¨nden yu¨zde 77,3 oranında arttı. Bu artıs¸ do¨viz kredisi kullanan s¸irketlerin kur artıs¸ı yu¨zu¨nden nasıl yu¨ksek bir maliyete katlanmak zorunda kaldıklarını go¨steriyor” ifadeleri yer aldı. 

Döviz kredilerinin maliyeti hakkında da bilgi verilen raporda, şunlar kaydedildi: “Merkez Bankası’nın politika faizini du¨s¸u¨ru¨p reel sekto¨ru¨n finansman yu¨ku¨nu¨ azalttıgˆını iddia eden Recep Tayyip Erdogˆan, Tu¨rk lirasının degˆerini du¨s¸u¨rerek reel sekto¨re bankalardan kullandıgˆı do¨viz kredilerinin maliyetini, kur farkı yoluyla faiz haric¸ yu¨zde 77 oranında artırdı.”

BATIK KREDİLERDE ARTIŞ

Bankaların zamanında tahsil edemedigˆi ic¸in takibe aldıkları kredilerde ise bir haftada 2,7 milyar lira daha artış yaşanarak 161 milyar liraya kadar yu¨kseldi.

Tu¨rk lirasının hızlı degˆer kaybı yu¨zu¨nden finans piyasalarının sarsıldıgˆı son iki ayda bankaların batık alacaklarında 12,7 milyar liralık artıs¸ yas¸andı. Bankaların batık durumdaki alacakları Eylu¨l ayı sonunda 149 milyar lira du¨zeyinde bulunuyordu.

YURTTAŞ NE KADAR FAİZ ÖDEDİ?

Cumhurbaşkanı Erdoğan, yaptığı konuşmalarda faize karşı olduğunu, Kur’an’ı Kerim’i referans göstererek açıkladı. Ancak, yurttaşın faize ödediği miktar her geçen dönem artıyor.

Yurttaşların, kredi kartı ve tu¨ketici kredisi borc¸ları nedeniyle bu yıl ocak-ekim do¨neminde bankacılık sistemine o¨dedigˆi faiz ise 95,8 milyar lira olarak gerc¸ekles¸ti. Gec¸en yılın aynı do¨neminde bu tutar 67,1 milyar lira olmus¸tu.

BDDK’nin verilerine go¨re bu yılın ilk 10 aylık do¨neminde o¨denen faiz gec¸en yılın tamamındaki 82,7 milyar liralık faiz o¨demesinin de 13 milyar lira u¨zerine c¸ıktı. Yılın tamamında ise 115 milyar liraya ulas¸ması bekleniyor.

HAZİNENİN FAİZ YÜKÜ ARTIYOR

AKP’lilerin “du¨s¸u¨k faiz” so¨ylemine ragˆmen ic¸ borc¸lanma faizleri yu¨ksek kalmaya devam ediyor. I·ki yıl vadeli devlet tahvilinin (go¨sterge faiz), 3 Aralık’ta yu¨zde 21,39 olan yıllık faizi 10 Aralıkta yu¨zde 21,07 oldu.

Bes¸ yıl vadelinin faizi yu¨zde 22,62’ye yu¨kseldi, 10 yıl vadeli tahvilin faizi ise yu¨zde 21,41 oldu. Faiz oranları, o¨nceki hafta sonuna go¨re iki yıl vadelide 0,32 puan, 10 yıl vadelilerde 0,15 puan azaldı. 5 yıl vadelide 0,05 puan, yu¨kseldi.

Merkez Bankası, bankaları fonlarken kullandıgˆı repo faizini indirirken, 2,3 trilyon liralık bir ic¸ ve dıs¸ borcun anapara ve faiz o¨demeleri ile bu¨tc¸e ac¸ıgˆını su¨rekli yeniden borc¸lanarak c¸evirmek zorunda bulunan Hazinenin faiz yu¨ku¨nu¨ ise artırıyor.