Kartlı alışverişlerde yüzde 4’ü bulan komisyonlar, bankalar ve zincir marketlere kazandırıyor: Komisyon esnafı yaktı

Yükselen enflasyonla birlikte paranın değersizleşmesi yurttaşı yanında nakit taşımamaya ve en küçük alışverişi bile kredi kartı ile yapmaya itti. Artan kredi kartı komisyonları ve 45 günü bulan banka vadeleri ise kredi kartı ile alışverişlerde esnafı mağdur etti. Esnaf çareyi kredi kartı ile alışverişlerde banka komisyonunu yurttaşa yansıtmakta bulunca bakanlık devreye girdi ve esnafa kesilecek ceza tutarını 200 bin TL’ye çıkardı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, banka komisyonlarının yüzde 2’lere kadar düştüğünü iddia ederek “Karta farkı isteyen esnafı şikâyet edin” dedi. Esnaf ise komisyonların hâlâ yüzde 4 seviyelerinde olduğunu belirterek hem tüketici hem de kendisinin mağduriyetinin bitirilmesi için banka komisyonlarına bir çare istiyor. 

Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu Başkanı (TESK) Bendevi Palandöken, kamu bankalarına öncelik etme çağrısında bulundu. Son 5 yıldır aralıksız yükselen enflasyon parayı pula çevirince en büyük banknot olan 200 TL bile basit bir alışverişi karşılayamaz duruma geldi. Bu durum karşısında cebinde sürekli deste deste nakit taşımak istemeyen yurttaş kredi kartına yöneldi. 

Türkiye’de kartlarla yapılan ödeme sadece son bir yılda bile yüzde 89 arttı. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, 2020 yılında 75 milyon adet olan kredi kartı sayısı, bugün 125.9 milyon adete kadar yükseldi. 2020 yılının ağustos ayında kredi kartı ile yurtiçinde yapılan alışveriş tutarı 86 milyar 346 milyon TL iken 2024’ün ağustos ayında bu tutar 1 trilyon 156 milyar 603 milyon TL’ye çıktı. Bununla birlikte bu alışverişlerde işletmelerin bankalara ödedikleri komisyonlar ise yüzde 0.60 seviyelerinden yüzde 4’e kadar çıktı. 

KAMU BANKALARI ÖNCÜ OLSUN

Hal böyle olunca esnafın eline nakit para geçmez oldu, kredi kartlı alışverişlerde ise bazı ürünlerde işletme kârından daha fazla komisyon ödemek zorunda kaldı. Esnaf kendini korumak için bu komisyonu kartlı satış fiyatlarına yansıttı. Hazine ve Maliye Bakanlığı bunun suç olduğunu belirterek esnafa ceza kesti. 

Bu durumu değerlendiren TESK Başkanı Bendevi Palandöken, şu değerlendirmeyi yaptı: 

“Kart komisyonlarının düşürülmesi için BDDK’ye yazdık ama dönüş alamadık. Hazine ve Maliye Bakanlığı’na anlattık onlardan bir çare istiyoruz. Sadece komisyon da değil, pos ücreti, işletme maliyeti gibi birçok kalem daha ödüyoruz bankalara. Kartlı alışverişlerde en çok kazanan bankalar oluyor. Konfeksiyonda da aynı sorun var ama orada kâr marjı yüksek olduğu için anlamıyor kimse. Bizim sattığımız temel tüketim maddelerinde kâr marjları zaten düşük. Yüzde 3.5 kâr ettiğimiz ürünü kartla satınca bankaya yüzde 4 komisyon ödüyoruz.” 

Esnafın da tüketicinin de mağdur olmaması için kamu bankalarına seslenen Palandöken, “Gelin öncü olun önce siz düşürün pos ve kartlı alışveriş maliyetlerini, tüm esnaf sizin pos cihazınızı kullansın” diye konuştu. 

Komisyonlar sebebiyle esnaf ve tüketicinin zarar ettiğini ya bankaların ya da zincir marketlerin kazandığını belirten İstanbul Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkan Vekili ve Kırtasiyeciler Odası Başkanı Yavuz Tekçe ise şunları söyledi: 

“Esnaf kendi sorumluluğunda olmayan bu yüksek ücreti mecburen yansıtmak zorunda kalıyor. Hal böyle olunca tüketici de haklı olarak en küçük alışverişte bile zincir marketlere gidiyor. Bu sistemde ya bankalar ya da zincir marketler her halükârda parası olan güçlüler kazanıyor. Bizi düşünen yok.”