Bakanlık GES’in ‘formüllerini’ açıkladı... Öztrak ekonomide yeri olmadığını savundu: Piyasayı yok edersiniz

Hazine ve Maliye Bakanlığı (HMB), önceki gün akşam saatlerinde gelire endeksli senet (GES) ihracına ilişkin açıklama yaptı. Açıklamaya göre, Türkiye genelinde 15-22 Haziran’da GES ihracına ilişkin talep toplama işlemleri gerçekleştirilecek. Senet, yalnızca gerçek kişilere yani yurttaşlara ihraç edilecek. Talep toplama işlemleriyle kupon ve anapara ödemeleri kamu bankaları olan Ziraat, Halk ve Vakıflar Bankası şubeleri aracılığıyla gerçekleştirilecek. Senetler için asgari talep tutarı 1000 lira olacak ve 1 liranın katları şeklinde ihraç edilecek.

Senetlerin getirileri, talep toplama dönemini takip eden haftada, 24 Haziran’da yatırımcıların hesaplarına aktarılacak. GES’lerin getirileri, KİT’ler içinde yer alan Devlet Hava Meydanları İşletmeleri (DHMİ) ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü’nden (KEGM) bütçeye aktarılan hasılat paylarına endeksli olacak. Senetlerin getirilerine ilişkin ödemelerin hesaplanmasında, DHMİ ve KEGM tarafından bütçeye aktarılan üç aylık hasılat payları toplamı esas alınacak. Kupon ödemeleri, Hazine’ce belirlenen getiri oranının hasılat payı tutarları gerçekleşmeleri neticesinde hesaplanan endeks değeri ile yeniden değerlenmesi yöntemiyle hesaplanacak.

GES’lerin kupon ödemelerinde esas alınacak beklenen hasılat payı tutarı olarak, 2022 bütçesinde açıklanan bu yıl için toplam 874 milyon 144 bin lira olan gelir tahmini tutarı baz alınacak. Hazine tarafından belirlenen dönemsel getiri oranı yüzde 5.32, yıllık bileşik ise yüzde 23.04 olacak. 

Hasılat endeksinin hesaplanmasında gelir tahmin rakamının, ilgili yıl için aylık olarak eşit dağıldığı varsayımı esas alınacak.

‘BU MODEL ÇALIŞMAZ’

Senetlerin getirilerine ilişkin ödemelerin hesaplanmasında DHMİ ve KEGM tarafından bütçeye aktarılan üç aylık hasılat payları esas alınacak. Hasılat payı gelirleri, KİT ve kamu şirketlerinin gayri safi hasılatının yüzde 15’ine kadar tutarda tahsil edilerek bütçeye aktarılan gelirler olacak. Hasılat payı oranları, ödeme yeri ve zamanı cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek. 

Eski Hazine Müsteşarı, CHP Sözcüsü Faik Öztrak, düzenlemenin çok karışık olduğunu söyledi.

“Gelir ortaklığı” denilerek faizlerin artırıldığına işaret eden Öztrak, “Yurttaş şu anda bankalarda verilen faize, kur korumalı mevduatlardaki (KKM) faize itibar etmez hale geldi. Şimdi muhtemelen onların faizinin üzerine çıkabilecek bir senetle vatandaşın elindeki paraları çekmek istiyorlar. Parayı, dövizi çek Hazine’ye, hepsini kendi kontrolün altına al. Bu suretle döviz piyasasına hakim ol. Bunun olması mümkün değil. Böyle bir model çalışmıyor. Ekonomide yeri yok. Piyasayı yok edersiniz” dedi. Öztrak, ideolojik nedenlerle Merkez Bankası’nın tabela faizinin artırılmadığını buna karşın Hazine’nin borçlanma faizinin arttığına dikkat çekti. Özel bankalarda kredi faizlerinin yüzde 30’ların üzerinde olduğuna işaret eden Öztrak, “Ekonomide sıkışıp kalmış çaresiz bir yönetimin ortaya attığı, neticesi olmayacak, geçmişte bir şekliyle uygulanmış, başarılı olmayınca vazgeçilmiş, zihni sinir, Cin Ali projlerinden bir tanesi” dedi. Öztrak, düzenlemenin TL’nin itibarını zedeleyeceğini, dövize olan talebi daha da artıracağını söyledi.