Deniz Berktay ile Kuzeyden notlar: 'Putin'in çağrısı neden karşılıksız kaldı?'

İki takvim arasındaki 13 günlük fark tarihe pek çok şeyin farklı geçmesine neden olmuştu. Rusya, Ekim Devrimi’ne kadar dünyevi alanda da eski takvimi kullandığı için şimdiki takvimde kasım ayına gelen devrim, tarihe Ekim Devrimi olarak geçmişti. Bizde de Rumi takvim, Juliyen Takvimi esasına dayandığından bugünkü takvimde 13 Nisan’a gelen isyan tarihe 31 Mart İsyanı olarak geçecekti. Takvimdeki bu fark, İttihat ve Terakki Hükümeti zamanında 1918’de giderilecekti.

Fener Rum Patrikhanesi ve Yunanistan ise dini ve dünyevi alanda 1922’de yeni takvime geçti. Bunda işgal yıllarının İstanbul’unda Yunan subaylarının girişimiyle seçilen Patrik Meletios’un Batı düynasıyla yakınlaşma girişiminin de payı vardı. Meletios, Kurtuluş Savaşı’ndan sonra İstanbul’dan kaçacak fakat takvim konusundaki reformu kalıcı olacaktı.

İLK RET BİDEN’DAN

İşte geçen gün Rus Ortodoks Kilisesi, bu 7 Ocak Noeli çerçevesinde ateşkes çağrısında bulundu. Putin de 6 Ocak öğlen 12’den 7 Ocak sonuna kadar bir buçuk günlük tek taraflı ateşkes talimatını verdi. Ancak Ukrayna tarafı ateşkes çağrısını en baştan reddetti. Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Kurulu Sekreteri Oleksiy Danilov, Rusların, Ukrayna topraklarının tamamından çekilmeden ateşkes yapılmasının söz konusu olmayacağını söyledi. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski de Rusya’nın ateşkes çağrısının asıl amacının Rus birliklerinin toparlanması için zaman kazanmak ve Ukrayna’nın Donbas’taki ilerleyişini durdurmak olduğunu ifade etti. Taarruza geçen tarafın Rusya olduğunu düşünürsek Noel nedeniyle ateşkes çağrısında yapılmasının dini veya insani nedenlerden kaynaklandığını söylemek tabii ki gerçekdışı olur. 

Ne var ki Ukrayna’nın bu çağrıyı bu kadar kolay reddetmesinin başka iki önemli nedeni var: Birincisi, Ukrayna’ya başlıca desteği veren ve savaşın resmi olmasa da gayri resmi tarafı olan ABD ve İngiltere, Ukrayna ordusunun hız kesmesini istemiyor. İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace, geçen ay Ukrayna ordusunun kış şartlarında da savaşta tempoyu düşürmemesi gerektiğini, dikta edercesine söylemişti. Önceki gün de Putin’in teklifini Zelenski’den önce Biden’ın reddetmesi dikkate değerdi. 

İkincisiyse, Rus ordusunun başarısızlıkları ve Batı’dan alınan yardımların da etkisiyle, Kiev’de beklenti çok yükseldi ve bazı yetkililer, Ukrayna’nın bu yıl Kırım’ı bile Rusya’dan geri alabileceğini söylüyor. Rusya ise bu savaştan önemli bir kazanım elde etmeden çıkmaya niyetli değil. Bu şartlarda yakın zamanda barış da gerçek bir ateşkes de mümkün görünmüyor.   

denizberktay@yahoo.com