PENCERE

İLHAN SELÇUK

Ne Kürtçüyüz, Ne Türkçü, Ne de Nazi...

“Nazi”, Almanca “national sozialist”in kısaltılmışı. Daha yaygın kullanımıyla faşist sözcüğünün anlamdaşı. Ne var ki Alman nazizmiyle İtalyan faşizmi arasında da ayrımlar bulunuyor. Şimdi bu girdi çıktıları ele almak işi uzatır. Ben konuya bir başka yerden girmek istiyorum; yazının başlığını koyarken önce şöyle yazmayı düşün­müştüm:

Ne Kürtçüyüz, ne Türkçü, ne de Almancı...

Ancak sözcüklerin serüveni ilginçtir. Bir sözcük do­ğar, büyür, gelişir, zenginleşir ya da yoksullaşır. Ana­dolu’dan kalkıp gurbete giden emekçimize “Almancı” adı takılmadı mı!.. Demek ki “Türkçü” ile “Almancı” aynı anlamı vurgulamıyor. Nazi’ye gelince, daha yaygın bir kapsamı var, Nazi yalnız Alman’dan olmaz ki; Türk’ten, İtalyan’dan, Kürt’ten, Arnavut’tan da çıkar.

*

Nitekim çıkıyor...

Daha önce bu köşede yazmıştım; ama deneyimle saptanmıştır ki bir kez yazmak yetmiyor...

Yineleyeyim:

Türk olmak başka, Türkçü olmak başka...

Kürt olmak başka, Kürtçü olmak başka...

Türklerde milliyetçilik bilinci 20’nci yüzyılın başında yalazlandı...

Ateş, yürekleri öylesine dağladı ki çarçabuk Türkçülü­ğe kaydık; Mehmet Emin Yurdakul ne diyordu:

Ben bir Türküm dinim cinsim uludur,

Sinem özüm ateş ile doludur.

Turan’ı fethetmek, Pantürkizmi amaçlamak; hep o ate­şin körüklediği atılımlardır. Ama Atatürk, Türkçülüğe karşı çıktı, Türkçülük ideolojisinin yuvalarını oluşturan “Türkocağı” örgütünü kapattı, şubelerine kilit vurdu, Halkevi’ni kurdu. 1911’den başlayarak 11 yıl iç ve dış sa­vaşla kurulan Cumhuriyet Türkiyesi’nde barışa özlem vardı, “Anadoluculuk” nemize yetmiyordu?..

Ancak milliyetçiliği çağdaş anlamıyla özümsemek; nazizmden, faşizmden, ırkçılıktan bağımsızlaştırmak kolay değil...

Kolay olmadığını bugünkü Almanya’da bile görüyo­ruz; Goethe’nin, Beethoven’in, Kant’ın torunları, nasyo­nal sosyalizmin bayrağını yine dalgalandırmıyorlar mı?

*

Kürtlerin, 1990’lar Türkiyesi’nde kimlik arayışını da Kürtçülükten ayırmak gerek.

Çünkü Kürt halkı acı çekti, ezildi, horlandı, kültürünü işlemek olanaklarından yoksun bırakıldı; elbette tepkile­ri de sert olacak, kimilerini savuracaktır; şimdi bir Kürt çıkıp da Mehmet Emin’in dizelerini kullanırsa:

Ben bir Kürdüm, dinim cinsim uludur,

Sinem özüm ateş ile doludur.

Ne diyebilirsiniz?

Denecek şey şu:

- Aman kardeşim, sende milliyetçilik duyguları yeni parlıyor. Bu, en tehlikeli dönemdir. Türkler, yüreklerindeki ateşle Orta Asya’ya kendilerini vurdular, büyük düş kırıklığına uğradılar. Sakın düşlemler peşinde koşma!.. Milliyetçiliğini sınıfsal bilincin süzgecinden geçiremezsen, Anadolu halkını birbirine kırdırmak isteyen emper­yalizmin tuzaklarına düşersin...

Dinler mi Kürt kardeşimiz?

Anadolu’daki çelişkiyi sosyalizmin sermaye-emek bi­lincine oturtmak istedin mi, Kürtlerin değil, ama Kürtçü­lerin tepkileri birdenbire sertleşiyor...

Canları sağ olsun...

*

Naziye, faşiste, ırkçıya, şovene her yerde karşı çıkmak insanlık borcu...

Çağdaşlık yasası...

Almanya’da, Anadolu’da, Irak’ta veya bir başka yerde fark etmez; Nazi hangi din ve milliyetten olursa olsun, fark etmez; zaman ve mekân değişik olabilir...

Yine fark etmez.

Meşrutiyet’te yalnız Türkçüler yok, başka şairler de var, Fikret ne diyor:

Vatanım ruy-i zemin..

Milletim nev-i beşer...

(30 Kasım 1992 tarihli yazısı)