8. Heritage İstanbul’un teması Antik Roma’nın en önemli kentlerinden biri

2023’ün aralık ayında, Borsa İstanbul’un 150’nci yılına özel olarak “gong” çalma törenine ev sahipliği yapan ve dikkatleri üzerine toplayan kent, ulusal çapta pek bilinmiyor. İstanbul Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı’nda düzenlenecek olan Heritage İstanbul, CoinTR işbirliğiyle kentin tanınmasına önemli ölçüde katkı sağlayacak.

Aizanoi antik kenti, Kütahya’nın Çavdarhisar ilçe merkezinde yer alıyor. Penkalas (Kocaçay) Irmağı’nın yukarı kesiminde tanrıça Meter Steunene’nin kutsal mağarası civarında yaşayan Frigyalıların öncüsü olarak antik kaynaklarda geçen Azan adlı mitoloji kahramanının, Su Perisi Erato ile efsanevi Kral Arkas’ın birleşmesinden Aizanoi şehrinin ortaya çıktığı düşünülüyor. Kent, en parlak dönemini MS 2. yüzyılda yaşamış, büyük imar faaliyetleri görmüş ve bu dönemde birçok yapı inşa edilmiş. Erken Bizans Dönemi’nde piskoposluk merkezi iken, 7. yüzyıldan itibaren bu önemini yitirmiş. Tapınak düzlüğü ortaçağda bir hisara dönüştürülmüş. Selçuklular Dönemi’nde Çavdar Tatarları tarafından üs olarak kullanılmasından dolayı buraya Çavdarhisar adı verilmiş. Çavdar Tatarlarının, tapınağın üzerine kazıdıkları “ok atan süvari” gibi semboller günümüze kadar kendini korumuş.

‘MADDİYAT BÜYÜK SORUN’

Kent, 1824 yılında Avrupalı gezginlerce yeniden keşfedilmiş, 1830-1840’lı yıllarda incelenmiş ve tanımlanmış. 1926 yılında Martin Schede ve Daniel Krencker başkanlığında Alman Arkeoloji Enstitüsü’nce ilk kazılar yapılmış. 1970’ten beri bu yana her yıl düzenli olarak kazı çalışmaları devam etse de Aizanoi Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Gökhan Coşkun en ciddi çalışmaların son üç yılda yapıldığını dile getiriyor.

Coşkun, arkeolojik kazılarda en büyük sorunun maddi kaynak olduğunu belirterek şunları söylüyor: “Biz hep küçük imkânlarla büyük işler yapmak zorunda kalıyoruz. Son üç yılda 100’e yakın işçiyle çalışma fırsatı bulabildiğimiz için, Aizanoi’yi daha çok duyurabildik. Türkiye’deki bütün kazılar için en büyük sorun, maddiyata dayanan teknik personel çalıştırmak. Halihazırda 17 kişi çalışıyor ama kış sezonu geldiğinde durum değişebiliyor, endişeleniyoruz. Valilik destek veriyor ama bazen bu desteğin miktarı düşebiliyor, personel çıkarmak zorunda kalabiliyoruz.”

FUARA ÖZEL HEDİYE

Kütahya’da yapılan basın toplantısında Heritage İstanbul Projeler Sorumlusu Osman Murat Akan ve CoinTR Üst Yöneticisi (CEO) Ali Eşelioğlu’nun verdiği bilgilere göre, aralarında kentin önemli figürlerinden Zeus Tapınağı ve borsa binasının da yer aldığı, kıymetli eserleri kapsayan üç tane özel seri, toplamda 12 tane NFT hazırlanıyor. Üç özel seri NFT’lerden bir tanesi UNESCO Kültürel Miras İyi Niyet Elçisi Ürdün Prensesi Dana Firas’a, bir tanesi Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’a diğeri ise açık artırma ile satılarak, geliri kazı alanının çalışmaları için bağışlanacak. Fuarda ayrıca ziyaretçilere Kütahya’yı ve Aizanoi Antik Kenti’ni tanıtacak NFT’ler de hediye edilecek.