Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Araştırma Dairesi ve IPSOS Sosyal Araştırmalar Enstitüsü birlikte Türkiye İşçi Sınıfı Gerçeği başlıklı bir rapor yayımladı. Son derece titiz ve kapsamlı bir çalışmanın ürünü olan araştırma, “... işçi sınıfının çalışma ve yaşama koşulları ile çalışma hayatı ve toplumsal konulardaki algı, tutum ve beklentilerini ortaya çıkarmayı hedefliyor.”
Araştırma raporu, Türkiye işçi sınıfının manzarasını bir çırpıda özetliyor: Çalışma süreleri uzun; sendikalaşma zayıf; işyerlerinde ayrımcılık yaygın; sağlık ve güvenlik önlemleri yetersiz...
Satır başlarıyla özetlendiğinde:
• İşçilerin aylık ortalama giydirilmiş net geliri 1894 TL; işçilerin yüzde 66’sı ayda 2000 TL’den daha az gelir elde etmekte.
• İşçilerin yüzde 54’u¨ ay sonunu zorlukla getirdiğini ifade etmektedir.
• Lise altı eğitime sahip işçilerin yüzde 59’u ve sigortasız işçilerin yüzde 71’i ay sonunu zorlukla getirdiklerini beyan etmiştir.
• 15-24 yaş arası genç işçiler içinde sigortasızların oranı yüzde 34 ile 43 arasında değişmektedir.
• İşçilerin sadece yüzde 44’u¨ konut sahibi, yüzde 54’u¨ kirada oturuyor. Türkiye genelinde kiracı ortalaması ise yüzde 23’tu¨r.
• İşçilerin dörtte biri hiç yıllık izin kullanmıyor. Yıllık izin kullanmayanların oranı sigortasız işçilerde yüzde 48’e yükselmektedir.
• OECD ülkelerinde haftalık ortalama çalışma su¨resi 40.4 saat iken Türkiye’de 49.3 saattir. İşçilerin yüzde 55’i haftada en az bir gün ve daha fazla olmak üzere fazla mesai yapmaktadır.
• İşçilerin yüzde 44’u¨ne göre işyerlerinde işçi sağlığı ve iş gu¨venliği önlemleri yetersizdir.
• İşçilerin yüzde 87’si sendikasız olduğunu söylemektedir. İşçilerin yüzde 44’u¨ sendikalara olumlu bakıyor, olumsuz bakanların oranı yüzde 16’dır.
• İşçilere göre çalışma hayatının en önemli sorununu düşük ücret ve işsizlik oluşturmaktadır.
• İşçilerin ortalama yüzde 82’si çalıştığı işyerinde sigortalı çalıştığını beyan ederken yüzde 18’i çalıştığı işyerinde sigortası olmadığını bildirmiştir. Sigortasızlık kadınlarda yüzde 21’e çıkarken 15-19 yaş arasında yüzde 43, 20-24 yaş arasında yüzde 34 olarak görülmektedir. Genç işçilerin kayıt dışı çalıştırılmasının çok yüksek olduğu dikkat çekmektedir. Yükseköğrenimli işçiler arasında ise kayıt dışılığın yüzde 9 düzeyinde olduğu görülmektedir. Araştırma sonuçları işçiler arasında kayıt dışılığın TÜİK verilerine göre daha yüksek olduğunu göstermektedir. Bunun nedeni DİSK araştırmasının memurları kapsamamasıdır.
• İşçilerin ortalama ücretli çalışma su¨resinin (kıdeminin) 10 yıl olduğu görülmektedir. 16 yıl ve üzeri kıdeme sahip işçilerin oranı yüzde 20.5’tir. Ortalama kıdem erkeklerde 11 yıla çıkarken kadınlarda ise 7.8 yıla kadar gerilemektedir. Bu sonuç kadınların işgücü piyasalarında erkeklere göre daha dezavantajlı olduklarına ilişkin bir diğer gösterge niteliğindedir.
İşçi sınıfını daha yakından tanımak ve Türkiye kapitalizmi içindeki yerini daha somutlaştırmak için bulunmaz bir fırsat DİSK’in Türkiye İşçi Sınıfı Gerçeği Araştırması... Emeği geçen tüm DİSK emekçilerine teşekkürlerimizle.