“Gazete, kitap, dergi okumuyorum, günde 3 saate yakın TV seyrediyorum”. Kadir Has Üniversitesi’nin her yıl yaptığı “sosyal – siyasal eğilimler araştırması”nın, halkımızın kültürel düzeyi – eğilimleri hakkında ortaya koyduğu veriler iç açıcı değil. Rezalet desek yeridir. Bakın:
Gazete hiç okumayanlar yüzde 37.1... Kitap hiç okumayanlar yüzde 52.8...
Tiyatroya gitmem, diyenler yüzde 69.9... Günde 1-5 saat arası TV izleyenler yüzde 75.
Sosyal medya ve bilgisayar oyunlarına 1-5 saat zaman ayıranlar yüzde 65.
Gazetelere, ayda bir ile haftada bir-iki kez bakanların toplam oranı yüzde 28.8. Okuyanların çoğu da daha çok internet üzerinden okuyor. Gazetelere güven aşağılarda, yüzde 35. İktidarın gazeteler üzerindeki baskısı sonucu, medyaya güven aşağılarda. Medya özgürlüğünde dünyada 150. sıralarda seyreden Türkiye’de, halk neden güvensin ki! Bu arada, sosyal demokrat ve sosyalistler arasında gazete okunurluğu en yüksek.

Kitap okumam
Her gün kitap okuyanlara gidelim: Yüzde 5.9. Ayda bir gün kitap okuyan azınlığı bir kenara bırakacak olursak, 2-3 hafta bir gün ile haftada 3 günden fazla okuyanların toplam oranı yüzde 41.3. Buna mı sevinelim yoksa yüzde 52.8’e mi üzülelim?
Öyle ki Türkiye’de çok kitap basılıyor. Pek çoğunun niteliğini tartışabilirsiniz, fakat Koç, Boğaziçi, İstanbul Kültür, İstanbul Bilgi gibi üniversitelerin bastığı mükemmel bilimsel kitaplar da giderek artıyor. Burada, 2-3 haftada bir gün kitap okuyorum diyen palavracıları dışlarsak, kitap okuyanların oranı 23.6... Türkiye’nin entelektüelliğe yakın kesimi bu kadar. Yılda okunan kitap ortalaması 5.4. 11 kitaptan fazla okuyanlar yüzde 10.8; 11’den fazla okuyanlar ise 28.4.
Toplumsal sistem, iş dünyası - kurumsal yapıların, insanlarımızdan gazete-kitap okuma ve Türkiye ve dünya olayları üzerine daha ayrıntılı bilgili olma talebi yok. Rastlantısal olarak sağda solda ekranda göz ucuyla baktığı gazetelerden gözüne kulağına çalınanlarla, yalanına yanlışına bakmadan “bilgi sahibi” bir çoğunluk milletimiz var.
Ama her şey hakkında da kanaat sahibi. Mesela Türkiye’de yaşanan değişimin yönü yüzde 71.2 iyiye doğru. Bunlara göre ise ekonomi yüzde 14.9’a göre iyiye gidiyor, birinci sırada. Sonraki sıralarda, ülkenin kalkınması (12.8), siyasi güç (6.4), sağlık 5.8... Ekonomi politikaları başarılı diyenler yüzde 47.7. Bunların yüzde 77.4’ü AKP’li.
Demokrasiye gelelim: demokrasi zayıflıyor diyenler son üç yılda yüzde 10’luk bir artışla yüzde 36.1’e çıkmış. Demokratik bir ülkedir, diyenlerde de azalma var: yüzde 31. Demokratik miyiz, otoriter mi: yüzde 62.6 demokratik. Tabii AKP’lilerin yüzde 82.4’ünün oyu var burada!
En sevindirici bulmamız gereken belki de komşu olma durumu: Türk, Kürt, Alevi, öğrenci, Musevi, Rum, birlikte yaşayanlar... Milletimizin yüzde 50’sinin umurunda değil. En yüksek reddi, yüzde 51.9 ile eşcinseller alıyor ki farketmez diyenler de yüksek: 37.5
1209 sorunun yöneltildiği kapsamlı bir araştırmanın partiler, liderler, uygulamalar gibi siyasi konularına girmiyorum. Buralarda tarafgirlik tepelerde. RTE yüzde 50 gibi beğenilmeye sahip. Fakat unutmayın ki, kanaat belirtenlerin zaten büyük çoğunluğu AKP’li! Bu araştırma, bir kırılma göstermemekle birlikte, AKP’ye oy verenler arasında yüzde 10 ve daha çok hoşnutsuzluk, AKP eğiliminden farklı görüş belirtenler var.
1000 kişiyle, 2 saat süren ayrıntılı konuşmalarla hazırlanmış yoklamaya göre, Türkiye’yi modern bulanlar yüzde 65’e yakın (AKP’lilerin oranı yüzde 88). Ülkeyi muhafazakâr bulan 87.9; dindar 77.2; milliyetçi 73; Cumhuriyetçi/Kemalist 38.1; sosyal demokrat 35; sosyalist yüzde 30. Ülkede sosyalist devrim gerçekleşmiş!

Biz nereliyiz?
Peki Avrupalı mıyız Ortadoğulu mu? İkincisiyiz diyenler 54.4... AKP’lilerin sadece yüzde 53.1’inin Avrupalıyız, demesi, ülke görünümünü aşağı çekti! Gerçeği mi görüyorlar dersiniz? Tartışmalı bir durum: Dindar mıyız (52.3); laik (47.7). AKP’lilerin yüzde 55.6’sı ülkeyi laik görüyor.
En önemli sonuç: OHAL demokratik hakları zedeliyor mu? Evet 46.7, hayır 35.9. AKP’li 36.3 seçmen bile evet zedeliyor demekte. Peki uzatılmalı mı: 38.1 evet, 47.5 hayır. AKP’lilerin yüzde 27.5’i hayır diyor!
Sonuna geliyoruz: Yargı siyasallaştı mı, evet: AKP 33.6; MHP: 56.7.
Peki, ideal bir Cumhurbaşkanının özellikleri ne olmalı: Dürüst ve ahlaklı: yüzde 56.1. Başarılı bir siyasi geçmiş: 43.6.
Bu sonuncu, seçimlere yansır mı dersiniz?