Bugün Soma’da facianın yaşandığı maden ocağı önünde, çevresinde yaptığımız görüşmelerden kesitler aktaralım.
Bir müfettiş anlattı...
Maden ocaklarından birini denetlemeye gitmişler. Kurala göre maden ocağı yönetiminin ve çalışanlarının denetimin ne zaman yapılacağını bilmemesi gerekiyor.
Müfettişe de gideceği yer iki gün önce bildiriliyor. Müfettiş maden ocağına gelmiş, önce görevini ve niçin geldiğini söylemiş. Adını söylemeye sıra gelmeden, karşısındaki kişi hemen adıyla seslenip, selamlamış. Buyrun demiş, bekliyorduk sizi demiş, şöyle geçin demiş...
Müfettiş şaşkın, sormuş:
“Buraya benim geleceğimi nereden biliyordunuz ki?” Maden yöneticisi biraz da gururlanarak karşılık vermiş:
“Geçen hafta sizin geleceğinizi öğrendik... Madeni de denetlemenize hazır hale getirdik!”
Anlatılan o ki, kimi işyerleri kendilerini denetleyecek müfettişi daha o kişinin haberi olmadan öğrenebiliyor.
Bu şartlarda yapılan denetimin vereceği sonucu öngörmek için ille de Soma’yı beklemeye gerek yok!

***

Facianın yaşandığı maden ocağının az ötesinde konuştuğumuz madenci anlattı...
İrice... Yüzünde, toprağın altında onlarca arkadaşını bırakmış, işe muhtaç, madende çalışmak istemeyen ama buna mecbur olan, madenin kapatılması gerektiğine inanan ama bir an önce işbaşı yapmayı hayal eden bir kişinin yüz ifadesi var. Vardiya değişimlerinin hemen tümünde karmaşa yaşanıyormuş. Kurala göre bir vardiya çıkmadan ötekinin girmemesi gerekirken, buna uyulmuyormuş. Ona göre madende kaç kişinin olduğunun bilinmemesinin başlıca nedeni buymuş. Madende her işçinin belli bir kapasitenin üstünde çalışması gerekiyormuş.
Vardiya başına yapılan üretim ayrıca ilan ediliyormuş. “İşin bu kısmı normal” diyor, devam ediyor:
“Bazen istediğimiz düzeyde verimli olamıyoruz. Geçenlerde böyle bir vardiyanın verimsiz bölümü iş bitiminden sonra maden ocağının dış kapısında özel olarak bekletildi. Onlara işyerinden geç çıkma cezası verildi...”

***

İlk günden başlayarak facianın yaşandığı maden ocağında kaç kişinin olduğu sorusu hep havada asılı kaldı. Resmi rakamlara göre ocakta 301 kişi yaşamını yitirdi. Artık madende başka kimse yok...
Acaba öyle mi?
Gerçeğin halktan gizlendiği duygusu hemen fısıltı gazetesini ve kanaat yürütücülerini harekete geçirmişti. Bu hava hâlâ devam ediyor. Soma çevresinde yayılan haberlere göre sözüm ona Suriyeli işçiler de kayıt dışı olarak madende çalıştırılmış, onların bulunduğu bölüme daha girilmemiş bile! Kimi dedikodulara göre de çıkarılan cesetlerin sayısına ilişkin verilen bilgiler tam olarak gerçeği yansıtmıyor, soğuk hava depolarında kimliği kamuoyu ile paylaşılmayan cesetler var.
Madenden çıkarılanların çoğunun yüzüne gaz maskesinin yerleştirilmesine ilişkin yayılan haber de şöyle:
Onlar kayda, yaralı çıkarıldı şeklinde geçiyor. Böylece ilerideki soruşturmada, ölenlerin bir kısmı madenden yaralı çıkarılmıştı, sonradan yaşamlarını yitirmişler denecek!
Son bölümde aktardıklarımızın tümü söylenti olabilir. Ancak siz kurtarma çalışmasından sadece kendi iktidarınızı sorumluluktan kurtarma çalışması anlarsanız, gerçeğin yerini, tehlikeli biçimde söylentiler almaya başlar.
Soma’da yaşananların önemli bir boyutu da bu.
Ancak ne kadar gizlemeye çalışılırsa çalışılsın, gerçek zamanla ortaya çıkar.
Çünkü gerçek, zamanın çocuğudur.