Tam 35 yıl önce, 1981 yılının Mayıs ayında, yeni genel yayın yönetmeni Hasan Cemal’in teklifini kabul ederek Cumhuriyet gazetesinde çalışmaya başladım. Cumhuriyet’te her gün yayımlanacak bir ekonomi sayfası hazırlayacak, ayrıca ekonomi söyleşileri yapacaktım.

Şimdi yeniden Cumhuriyet’te yazmaya başlarken ister istemez 35 yıl önce hangi ortamda göreve başladığımı hatırladım. 12 Eylül askeri yönetimi bütün ağırlığıyla ülkenin üzerine çökmüştü. Cumhuriyet, sol elle kalem tutanlara bile kötü gözle bakan 12 Eylül yönetiminin zorlukla tahammül ettiği bir gazeteydi. Nitekim ben göreve başladıktan sonra iki kez keyfi gerekçelerle kapatıldı ve yayınına ara vermek zorunda kaldı gazetemiz.

O dönemde iş dünyasının da kuşkuyla baktığı bir gazeteydi Cumhuriyet. Türkiye ekonomisinde ise piyasalaşma ve dışa açılma dönemi yeni başlamıştı. Benim gibi “çaylak” sayılabilecek bir gazeteci için zorluklarla dolu ama heyecan verici bir dönemdi o dönem.

12 Eylül’ün tek adamı Evren Paşa

12 Eylül rejiminin her şeyden anlayan ve her konuda fikir beyan eden “tek adamı” Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren idi. “Evren Paşa” ülkeyi dolaşıyor, değişik yerlerde, değişik vesilelerle halka hitap ediyordu. Komünizm tehlikesinden irtica tehlikesine, dış tehditlerden iç tehditlere, fazla yeme içmenin zararlarından idam mahkûmlarını uzun süre beslemenin gereksizliğine kadar akla gelebilecek her konuda konuşuyor ve tabii coşkuyla alkışlanıyordu. Birçok kimsenin gözünde, ülkenin birliğini ve beraberliğini korumuş olan bir komutandı o.

Evren Paşa, müthiş bir özgüvenle her konuda halkı aydınlatıyor ve her şeyin doğrusunu bilen büyük lider olarak talimatlar veriyordu. Aklı başında olan bir insanın bu konuşmalara tahammül etmesi kolay değildi ama Türkiye’deki askeri yönetimlerin kalıcı olmadığını hatırlayarak bu dönemin de geride kalacağını düşünebiliyorduk. Her şeye karşın çok umutsuz değildik.

Yeni ‘tek adam’ Erdoğan

Bugün karşımızda seçilmiş bir “tek adam” var. Tayyip Erdoğan da tıpkı Kenan Evren’in 35 yıl önce yaptığı gibi, halkımızı her konuda aydınlatmak ve yönlendirmek misyonunu üstlenmiş durumda. Akla gelebilecek her konuda, kendisine göre tartışılması mümkün olmayan doğruları söylüyor, millete doğru yolu gösteriyor.

Erdoğan’ın Evren Paşa’dan daha geniş bir repertuvarı var. Ekonomi dahil her konuda fikir beyan edebiliyor. Anımsadığım kadarıyla, Evren Paşa ekonomik konuların ayrıntısına pek girmez, topu o dönemde ekonomiden sorumlu başbakan yardımcısı olan Turgut Özal’a atardı. Erdoğan ise faiz lobisinden alın terinin sömürülmesine kadar her konuda fikir beyan ediyor ve ekonomi literatürüne “özgün” katkılar yapıyor.

Bugün Erdoğan’ı dinlemek 35 yıl önce Evren’i dinlemekten çok daha zor geliyor bana çünkü Erdoğan’ın Türkiye’nin geleceğine çok daha kalıcı bir damga vurmak üzere olduğunu görüyorum.

Dünyadaki değişimi anlayan kazandı

Son 35 yılda müthiş bir değişim ve dönüşüm yaşandı dünyada. Sovyetler Birliği’nin çöküşü sonrasında rakipsiz kalan kapitalizmin küresel bir sistem haline gelme hayali gerçekleşti. Küreselleşme süreci ve teknolojideki atılımlar dünyanın dengelerini değiştirdi. Bu süreçte en büyük atılımı gerçekleştiren Çin’in dünya ekonomisindeki payı 1981’de yüzde 2’den 2015’te yüzde 17’ye yükseldi. Çin ve diğer “yükselen pazar” ülkelerinin dünya ekonomisindeki payı yüzde 54’ü buldu. Süreci başlatan Batı’nın dünya ekonomisindeki payı azalırken dünyayı istediği gibi yönlendirme kapasitesi de azaldı.

Son 35 yılda dünyada yaşanan değişimin etkileri kaçınılmaz olarak Türkiye’de de hissedildi ve ülkemizde de önemli bir değişim süreci yaşandı. Türkiye’de yaşanan sürecin en dikkate değer özelliği ise CHP’ye ve sol eğilimli partilere oy veren ve laiklik ilkesini önemseyen kesimin, dünyada yaşanmakta olan değişimi kavrama ve buna göre yeni açılımlar yapma, yeni alternatifler üretme, yeni liderler yetiştirme konusunda çok yetersiz kalması oldu.

Sağın ve özellikle İslamcı kesimin dünyadaki ve Türkiye’deki değişime ayak uydurma konusunda daha duyarlı olması bizi bu günlere getirdi. Adalet ve Kalkınma Partisi’nin 2002’den beri ülkeyi yönetmesi ve bu partinin kurucusu olan Recep Tayyip Erdoğan’ın yeni “tek adam” haline gelmesi de bu sayede mümkün oldu. Erdoğan’ın şimdi dünyada moda haline gelen “seçilmiş tek adam” rejiminin öncülüğünü yapanlardan biri olduğunu unutmayalım.

Şu anda çok kritik bir kavşağa gelmiş bulunmaktayız. Bu aşamada, fiili “tek adam” rejiminin anayasa değişikliği ile resmen Türkiye’nin yeni rejimi haline getirilmesine çalışılacak.

Bu tehlikenin farkında olanların görüşlerini yansıtabilecek yayın organlarının iyice azaldığı şu günlerde Cumhuriyet’e ve bu gazetede çalışanlara önemli bir görev düşüyor. Dünyanın Türkiye’deki gelişmeleri kaygıyla izlediği ve Erdoğan’ın itibarının yerlerde süründüğü bir ortamda, “tek adam” rejiminin Türkiye’nin kaderi olmadığını savunan herkesin ortak bir paydada buluşmasını sağlamak için çaba harcamak zorundayız.