Ne yurttaşımızın hakları ve bilgilendirilmesi, ne de AB’ye uyum bakımından tatminkâr bir KVK yasa tasarısı, toplum önünde tartışılmadan, maalesef sinsice denebilecek bir yaklaşımla çıkarılıyor.

AKP hükümetleri kişisel verilerimizi korumaya (KVK) yönelik bir yasa tasarısını 14 yıldır TBMM’ye getirmez. Nihayet, 2015 başında TBMM’ye sunulan bir tasarı, Haziran 2015 seçimleriyle beraber kadük olmuştu. Aralık 2015’te, yeni hükümet göreve gelir gelmez, Eylem Planı’nda, yeni bir KVK yasa tasarısının hızla TBMM’ye sunulacağı ve 21 Mart öncesinde çıkarılacağı belirtildi.

Neden bu acele?
Yıllardır istenen ve beklenen bir yasa olduğu için mi? AB ile müzakerelerde dört faslın açılması böyle bir yasa gerektirdiği için mi? Yoksa hükümet bir yandan AB’ye bir yandan da kendi yurttaşlarına karşı bir oyun oynama gayretiyle mi böylesine acele ediyor? Bu soruya yanıt vermek için, geçen senenin başına gidelim. Hükümetin KVK yasa tasarısı TBMM AB Uyum Komisyonu’nda tartışılıyor.
Milletvekiliyken bu komisyonda görev yapmış birisi olarak ve bir STK’yi temsilen ben de komisyon toplantısındayım. Önümüzdeki tasarı, AB’nin 1995’te, daha internet yaygın değilken yaptığı düzenlemeye uygun olma iddiasıyla hazırlanmıştı. Oysa 1995 direktifinin yetersizliğini anlayan AB, 2012 yılında yeni bir düzenleme taslağını tartışmaya açmıştı.
Gerek AB yetkilileri gerekse STK’ler, akademisyenler ve iş dünyası 2016 yılında sonuçlandırma amacıyla, 3 yıldır bu yeni taslağı tartışıyordu.
Geçen yıl AB Uyum Komisyonu’nda bunu dikkate getiriyorum ve AB’nin çağdışı kalmış olduğunu kabullendiği 1995 düzenlemesine uygun bir KVK yasasının ne AB ile uyum sağlayacağını ne de çağın ihtiyacına yanıt verebileceğini dikkate getiriyorum. (Cumhuriyet gazetesindeki ilgili yazım: http://bit.ly/1PxmIsR). Fakat komisyon başkanı “AB’nin yeni düzenlemesinin ne olacağını bilemiyoruz şu anda, önümüzde 1995 düzenlemesi var, ona göre bir yasa çıkarmamız yeterlidir” diyerek konuyu kapatıyor. AB Uyum Komisyonu’nda geçse de, tekrar kenara atılan tasarı kadük oluyor.

Görüş dahi alınmadı
Bu arada, yeni KVK düzenlemesi üzerine AB son noktaya geliyor ve Aralık 2015’te tüm paydaşların üzerinde anlaştığı tasarı bir basın açıklamasıyla (http://bit.ly/1J9ZUdt) Avrupa Parlamentosu’na sunuluyor. Bunun üzerine, artık “bilmiyoruz ki AB’nin yeni düzenlemesini” gerekçesinin geçersiz kalacağını anlayan AKP hükümeti hızla harekete geçiyor.
Toplumda tartışılmamış ve hâlâ AB’nin 1995 düzenlemesine göre hazırlanmış bir KVK yasa tasarısını aceleyleTBMM’ye sunuyor. Oysa geçen sene kadük olan tasarı üzerine çeşitli STK’lardan görüş alınmıştı. Örneğin, TÜSİAD ve TEPAV ayrıntılı görüş belirtmişti.

AKP AB’ye oynuyor
Avrupa Parlamentosu’nun Mart ayında yeni KVK düzenlemesini kabul etmesi bekleniyor. Öyle görülüyor ki, AKP hükümeti AB’nin 1995 düzenlemesi resmen çöpe atılmadan önce, o düzenlemeye göre hazırlanmış bir KVK yasasını çıkarmaya kararlı. Esas komisyon olarak Adalet Komisyonu 12 Şubat günü tasarı üzerine raporunu tamamladı (http://bit. ly/1Th346S).
Şimdi sırada, tali komisyon olarak, AB Uyum Komisyonu var. AB Bakanı Volkan Bozkır acaba TBMM AB Uyum Komisyonu’nda, AB’nin birkaç haftaya resmen çöpe atacağı 1995 düzenlemesine göre hazırlanmış bir yasa tasarısını nasıl savunacak?
Belki, AB’nin mart ayında parlamentodan geçireceği beklenen yeni KVK düzenlemesinin 2018’den itibaren uygulanacağı gerçeği arkasına saklanılabilir. Fakat daha sonra, Brüksel’de “bunca yıl zaten ayak sürüdünüz KVK yasasını çıkarmadınız, şimdi bizim yeni düzenlememize uygun bir yasa çıkarmak için neden birkaç hafta bekleyemediniz?” sorusu karşısında bakan Bozkır nasıl bir yanıt verecek acaba?

Aradaki farklar
AB’nin yeni düzenlemesi ile TBMM Adalet Komisyonu’nda kabul edilen tasarı arasındaki büyük farklar, ayrı bir yazının konusudur. Burada sadece iki önemli farkı belirteyim. Birincisi, AB’nin yeni düzenlemesinde, bir kişinin verilerinin tek yetkili sahibi, kişinin kendisidir. Ne devlet ne de şirketler. AB’nin bunu teminat altına almasını her paydaş alkışlamıştır. Bizim hükümetin tasarısında ise, kişisel veriler sözde korunacak ama devletin bu verilere el atmasını sağlayacak bol istisnalar vardır.
İkinci önemli fark ise, Kişisel Verileri Koruma Kurulu ile ilgilidir. Bu kurulun yurttaşın haklarını koruyabilmesi için, bağımsız olması ve tüm paydaşları temsil etmesi gerekirken, hükümetin yasa tasarısına göre bu kurulun üyelerini iktidar partisi atıyor.
Yurttaş farkındalığını ve katılımcılığı ülkemizde artırmak için çalışan Denge ve Denetleme Ağı’nın http://www.mecliste. org/ sitesinde, KVK yasa tasarısı hakkında herkes için gerekli bilgiler yer alıyor.  

Prof. Dr. OSMAN COŞKUNOĞLU
22. ve 23. Dönem Milletvekili