30 Mart’ta yapılacak yerel seçimlerin güvenliği, önceki bütün seçimlerden daha kritik bir nitelik taşıyor.
Filigranlı oy pusulası başta olmak üzere, her türlü seçim malzemesini Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) ihalesiz almasını sağlayarak büyük tartışma yaratan kanun değişikliği, 17 Aralık öncesinde gerçekleşmişti.
Devlet Malzeme Ofisi’nin (DMO) 30’u büyükşehir olmak üzere 32 il seçim kurulunun ihtiyacı için açtığı ihaleler, bu tartışmalı yöntemin yerel seçimlerde tercih edilmediğini gösteriyor.
Belki de şimdilik...
Bu hafta Ankara’da çok önemli 30 ihale yapılacak...
Filigranlı birleşik oy pusulası için açılan bu 30 ihalenin 15’ine salı, 15’i için de firmalara çarşamba gününe kadar süre tanındı. Açık teklif verme usulüne göre yapılacak bu ihalelerde, son teklif verme tarihi olan 25 ve 26 Şubat’ta teklifler açılarak değerlendirmeye alınacak.
DMO’nun internet sitesindeki ihale ilanlarındaki verileri dikkate alarak yaptığım hesaplamaya göre, 30 seçim çevresinde toplamda bastırılacak birleşik oy pusulası sayısı, 141 milyon 654 bin 161 adede ulaşıyor.
YSK bu seçimde oy kullanacak seçmen sayısını, 52 milyon 695 bin 831 olarak açıkladı.

***

Son genel seçimlerde, 52.758.710 seçmen sayısına (yurtdışı dahil) karşılık 69.163.710 adet oy pusulası basılmasının yol açtığı tartışmaları hatırlayalım.
YSK o dönem, ortaya çıkan soru işaretlerine karşılık; nakil sırasında pusulaların yanması, suya düşmesi vb. gibi aksilikler için fazla bastırıldığı yönünde açıklama yapmıştı. Yine de bu açıklama fazla basılan pusula sayısının büyüklüğü konusunda yeterince ikna edici olmadı.
Aslında, 30 Mart’ta birden fazla seçim yapılacağı için, oy pusulası sayısının fazla olması, genel seçimlerle kıyaslandığında “bir yere” kadar olağan karşılanmalı. Nitekim, DMO’nun ihale şartnamesine baktığınızda, “beyaz, mavi, sarı” olmak üzere üç ayrı renkte birleşik pusuladan söz ediliyor.
Ancak yine de YSK’nin, DMO’nun yapacağı ihaleler aracılığıyla alacağı oy pusulası sayısının neden 141 milyon 654 bin 161 adet olarak planlandığını açıklamasında “şeffaflık” ve seçim güvenliği adına büyük yarar var.
Bütün seçmenlerin, satın alınacak oy pusulasının, kullanılacak oy adedine göre ne kadar fazla olduğunu bilmek hakkı.

***

DMO’nun açtığı birleşik oy pusulası ihalelerinde, “kazanan” aktörlerinden biri de sigortacılık sektörü olacak. 30 seçim çevresi için ihaleye katılacak firmalar için “oy pusulalarını her türlü riske karşı sigorta ettirme” zorunluluğu getirildi.
Şartnamelere baktığınızda, sigorta poliçe bedellerinin, istenen oy pusulası sayısına göre büyük değişiklikler gösterdiği dikkat çekiyor.
Mesela, 34 milyon 490 bin 94 adet oy pusulası satın alınacak İstanbul için talipli şirket, 1 milyon 542 bin TL’lik sigorta bedelini gözden çıkarırken; 1 milyon 665 bin 534 adet oy pusulası bastırılması istenen Erzurum ihalesine katılan firmanın ödeyeceği sigorta poliçesi bedeli 74 bin 500 TL’de kalıyor.
DMO ilanlarına göre, Türkiye’nin tamamı için bastırılacak birleşik oy pusulaları için ödenecek sigorta bedeli de toplamda 6 milyon 251 bin TL’ye ulaşıyor.
Bakalım, bu sigorta bedeli üzerinden, birleşik oy pusulası ihalelerinin toplam maliyeti ne olacak?
Yarın ve öbür gün yapılacak ihalelerde, 30 Mart’a az bir zaman kaldığı düşünüldüğünde, “zaman darlığı” en önemli konu olarak öne çıkıyor.
Zira YSK, ihalelerin bitiminde basılacak pusulalarını “muayene” ettirecek.
Bu muayenelerin süresi, sonuçların uygun olmaması ihtimaline karşı, yeniden alım ve pusula bastırılması ve dağıtımı için yeteri kadar süre olup olmadığı önemli bir soru işareti.
Ama cevap bekleyen asıl soru, bastırılacak oy pusulası sayısı hesaplanırken, hangi ölçütlerin dikkate alındığı ve basılacak oy pusulasının, ihtiyacın ne kadar üzerinde olduğu.
Seçim güvenliği kuşkularının giderilmesi için bu soruya verilecek cevap, büyük önem taşıyor.