İngiltere’de The Sun gazetesinin tirajı 3 milyon. Aynı ülkenin The Guardian gazetesi ise günde topu topu 190 bin satıyor. Ancak İngiltere’de ya da dünyada önemli bir olay söz konusu ise kimse “Bu konuda The Sun ne diyor” filan diye sormuyor. Ama büyük bir çoğunluk olayı değerlendirmek, ne olduğunu kavramak için “The Guardian ne yazmış bu konuda” diye soruyor...
Almanya’nın en çok satan gazetesi Bild, günde 5.5 milyon satıyor. En çok satan ikinci gazete ise Süddeutsche Zeitung (kısaca SZ). Bild günde 5.5 milyon satıyor. SZ ise sadece 450 bin.
Yani fark on kattan da çok. Ancak Almanya’da ya da dünyada siyasal, ekonomik, kültürel herhangi bir olay üstüne kimse “Bild ne diyor buna” diye sormaz. Oysa aynı konuda SZ’nin yorumunu, değerlendirmesini, haberleştirmesini bilmek isteyen çok, hem de pek çok kişi vardır.
Meslek dilinde gazeteler başlıca üç gruba ayrılıyor:
Popüler gazeteler: Yüksek tirajlı, toplumun hemen her kesimine, her katmanına seslenmeyi hedefleyen, kendini “tarafsız” olarak tanımlayan, popüler olmayı sık sık (bazen hep) popülizm yani halk dalkavukluğu ile harmanlayan, siyasal düzlemde milliyetçi, ekonomik düzlemde kesinlikle küreselleşmiş sermayenin yanında saf tutan gazeteler...
Organ gazeteler: Adı üstünde bir siyasal partinin ya da bir ideolojinin organı gazeteler. Kesinlikle taraflıdırlar. Organı oldukları partinin, örgütün, hareketin ya da ideolojinin tarafındadırlar. Gerçek onları yalanlasa bile taraflılıklarını inatla korurlar. “Bizim mahalleye zarar verecek her haber yanlış, her yorum ihanettir”i kendilerine ilke bellemişlerdir.
Referans gazeteler: Gazeteciliği “halkın haber alma ihtiyacını” karşılamak değil “halkın haber alma hakkını” savunmak ve ete kemiğe büründürmek olarak kavrayan gazetelerdir. Kesinlikle taraflıdırlar. Güçlüye karşı güçsüzün; otoriteye karşı özgürlüğün ve demokrasinin; milliyetçiliğe karşı insanlığın; savaşa karşı barışın tarafında...
Ancak hepsinden önemlisi ve önceliklisi: Gerçeğin tarafında...
“Acaba bu gerçek bizim mahallenin çıkarına zarar verir mi” gibi bir soru onların sözlüğünde yer almaz. Gerçekle yüzleşebilmenin düşünsel sağlık ve toplumsal güç kaynağı olduğunu benimserler.
İngiltere’de The Guardian, The Independent, İspanya’da El Pais, Fransa’da Le Monde, Almanya’da Süddeutsche Zeitung, Die Welt gibi gazetelerin siyasal meşrepleri, yönelimleri, vurguları farklı farklıdır ama birer referans gazetesidirler.
Peki, Türkiye’de?
Türkiye’nin bugününde?

***

Bu sabah elinizde görsel tasarımı yenilenmiş bir Cumhuriyet tutuyorsunuz.
Biliyorum beğenen olacak, çok beğenen olacak... (Ben onlardan biriyim)
Beğenmeyen, hiç beğenmeyen de olacak...
Olsun...
Günler geçtikçe eksiği düzeltilecek, fazlası ayıklanacak. Daha güzel, daha estetik, daha işlevsel, daha çağdaş Cumhuriyet’e doğru yol alınacak.
O yol hiç bitmeyecek.
Ancak Cumhuriyet’te yenilenen, sadece görsel tasarım, yani biçim olmayacak.
İçeriğinde de yani haberinde, dizisinde, yorumunda, röportajında, söyleşisinde, karikatüründe de bir yenilenme arayışı, tırmanışı sürecek.
Türkiye Cumhuriyeti’nin en eski, en kıdemli gazetesi Cumhuriyet’i ülkenin en genç, en yeni, en delikanlı gazetesine dönüştürme yolunda adımlar atılacak.
Adımlar adımları izleyecek.
Dosta düşmana “Türkiye’nin referans gazetesi Cumhuriyet’tir” dedirtecek adımlar...

***

Tarafız ve taraf kalacağız.
Otoriterliğe, diktatörlük yönelimlerine karşı özgürlükten ve demokrasiden yana tarafız.
Çoğunlukçuluğa karşı çoğulculuktan yana tarafız.
Küreselleşmiş sermayeye karşı emekten, üretenden yana tarafız.
Etnik, dinsel, mezhepsel ayrımcılığa karşı eşit haklı yurttaşlıktan yana tarafız...
Dogmalara, siyasallaşmış inançlara karşı laiklikten yana tarafız...
Milliyetçiliğe karşı insandan yana tarafız...
“Acep bu haber, bu yorum bizim mahalleye zarar verir mi” gibi sorular bize çok uzak. Biz halkın haber alma hakkını ete kemiğe büründürme hedefine kilitlenmiş bir gazete olmanın çabası içindeyiz.
Yani işimiz zor ve zorluk asıl şimdi başlıyor.
Bu bir meydan okuma ve bu bize bir meslek sevinci, coşkusu, gücü aşılıyor...
Bu Tırmık sadece bu duyguları okurlarla paylaşmak üzere yazıldı.