Demokrasi, toplumların kendileri için en iyi olanı kararlaştırıp seçebilme yeteneğine sahip oldukları varsayımına dayanır.
Çağımızda karmaşıklaşmış bulunan demokrasi kavramını, sandık dışı her türlü denge ve denetim kurumlarından soyutlayarak basitleştiren “ileri demokrasi”mizde(!) bu varsayım daha da önem kazanmaktadır.
Dünkü Cumhuriyet’te Ergin Yıldızoğlu’nun insanlığın küresel ısınma karşısında, kendi felaketine güle oynaya koşar adım gitme aymazlığına değinen, “Kiminki Daha Büyük” başlıklı yazısı, bu varsayımın ciddi biçimde sorgulanması gerektiğini düşündürüyordu
Ama bırakalım tartışmayı bir yana ve varsayımı doğru kabul edelim.
O zaman da basite indirgenmiş demokrasilerde bile şu olguyla karşılaşıyoruz: Demokrasinin var olabilmesi için doğru karar vermenin önünde engel olmamalıdır.
Bu durumda da iki temel öğe, demokrasinin onsuz olmazlarının başına yerleşiyor:
1- Özgür medya.
2- Nicelik ve nitelik açısından yeterli eğitim.
Mademki demokrasi insanların kendileri için en doğruyu bulma yetilerinin olduğu varsayımına dayanır, o zaman vatandaşın ne olup bittiğini bilmesi gerekir ki, doğru karar verebilsin.

***

Kişioğluna neyin olup bittiğinin anlatılması zorunludur ama yeterli değildir. Onun aynı zamanda kendisine sunulan verileri değerlendirecek düzeyde olması gerekir.
Bu da belirli bir düzeyi ve eğitimi gerekli kılar.
Eğer bir ülkede, kişiler ne olup bittiğini öğrenme özgürlüğüne sahip değillerse veya o özgürlüğe sahip olsalar bile, verileri doğru değerlendirebilecek düzeyde değillerse, orada demokrasinin varlığından söz edilemez.
Ülkemizde basın özgürlüğünün hali ortada, Cumhuriyet’in muhabirleri, muharrirleri, çizerleri ve yazarları bu konuyu öylesine çok işlediler ki...
Ama, basın özgürlüğü olmuş olsaydı bile demokrasimizin, toplumsal eğitim düzeyimizin düşüklüğü dolayısıyla, yine de sınıfta kaldığı gerçeği ortada.
Yine dünkü Cumhuriyet’in son sayfasında arkadaşımız Figen Atalay’ın toplumumuzun eğitim düzeyi açısından üzerinde durup uzun uzun düşünmeyi gerektirecek bir haberi yayımlandı.
Daha geniş ayrıntılarını öğrenmek isteyenlerin, Google’dan Pisa 2013’e girip araştırabilecekleri haberde, OECD’nin 65 ülkede yaptığı eğtim araştırmasında Türkiye’nin en alt sıralarda yer aldığı bildiriliyordu, ülkemizin okuma anlama becerisinde 41., matematikte ise 42. sırada bulunduğu belirtiliyordu.
Yani eğitimin kalitesi sıralamasında da 65 ülke arasında 3. kümede yer alıyorduk.
Birleşmiş Milletler İnsanı Gelişme Raporları’nda belirtildiğine göre OECD ülkelerinde ortalama eğitim süresi 13 yıl iken bizde 6.5 yıl. Yani Türkiye’de eğitimin niceliğinin zaten düşük olduğunu biliyorduk; şimdi niteliğinin düşük olduğunu da öğrendik.

***

20. yüzyıl başında Türkiye’nin sosyoekonomik yapısının doğurduğu sakıncaları eğitime ağırlık vererek, Aydınlanma’nın ışığını Köy Enstitüleri ile her yana yayarak gidermeye çalışan Cumhuriyetin eğitiminin bugün nicelik ve nitelik açısından geldiği yer tesadüf değildir.
Aydınlanmanın ve Cumhuriyetin yandaşlarının en büyük dayanağı eğitimdi ve bu gerçek, onların karşıtları tarafından da çok iyi anlaşıldığından, onların da yıkmayı amaçladıkları kurum yine eğitim olmuştur.
Milli eğitimin nitelik ve nicelik bakımından daha iyi bir düzeye varması ise şu anda, bu iktidarla imkânsızdır.
Çünkü bütün araştırmalar göstermektedir ki, vatandaşın eğitim düzeyi yükseldikçe, şu andaki iktidar partisine olan eğilimi azalmaktadır.
Bu durumda, eğitim düzeyinin düşüklüğü üzerine iktidar bina etmişlerden, eğitimin düzeyini yükseltmelerini beklemek onlardan bindikleri dalı kesmelerini istemekle eşanlamlı olacaktır.
Onlar dindar ve kindar yüzeyselliğini kulaçlayan kişilerden hoşnutturlar.