15 Kasım’da Verda Özer, Hürriyet’te Amerikalı bir uzmanın Türkiye hakkındaki görüşlerini yazdı:
Konuştuğu kişi ABD’nin düşünce kuruluşu Council on Foreign Relations’ın (Dış İlişkiler Konseyi) Başkanı Richard Haass...
Haass her iki Irak savaşında da ABD’nin Irak politikasını belirleyen kilit isimlerden. 1’inci Irak savaşında baba Bush’un, 2’nci Irak savaşında ise Dışişleri Bakanı Colin Powell’ın danışmanlığını yapmış.
Özer, önce Haass’ın ABD’nin Ortadoğu politikası hakkında söylediklerini yazıyor, sonra da “Model ülke olarak Türkiye” hakkındaki görüşlerine geçiyor.
Bu konuda yazdıkları şöyle:
“HAASS, Türkiye’nin IŞİD gibi radikal İslamcılar ve Baas rejimlerine karşı bir ‘3’üncü model’ oluşturabileceğini düşünüyor.
Bunun için ise üç meselenin halledilmesi gerektiğini söylüyor:
Kürt meselesi, devlet-vatandaş ilişkisi ve dinin toplumdaki rolü.
Bunun sadece Türkiye değil, bölge ve tüm dünya için çok önemli olduğu görüşünde.”

***

Türkiye’nin, Baas gibi otoriter veya IŞİD gibi terörist İslama karşı, “Demokratik İslam” olarak üçüncü bir model oluşturabileceği konusunda Haass’ın hâlâ iyimser olduğunu söylüyor Özer.
Ama Haass, “Ilımlı İslam” yolunda “model ülke” olabilmek için Türkiye’nin çözmesi gereken sorunları sıralayınca bu iyimserliğin pek de gerçekçi olmadığı ortaya çıkıyor:
1) Kürt meselesi.
2) Devlet-vatandaş ilişkisi.
3) Dinin toplumdaki rolü.
Görüldüğü gibi bu koşulların son ikisi zaten rejimin otoriterliğe kaymasına yol açan nedenler...
Türkiye, AKP devlet-vatandaş ilişkisinde ceberrut ve baskıcı devlet tavrını güçlendirerek sürdürdüğü için, demokrasiden gittikçe uzaklaşıyor.
Dinin toplumdaki rolünü ise gittikçe tırmandırıyor, hayatın her alanına sokuyor ve böylece otoriterlikten totaliterliğe doğru son derece tehlikeli bir eğilim gösteriyor.

***

Aslında bu iki sorun çözülmedikçe, Kürt sorununun halledilmesi de çok güç...
Çünkü Kürt sorununun temelinde zaten devlet politikalarının baskıcı ve dinci tutumu önemli roller oynuyor.
Haass elbette siyasal bir kişilik ve Türkiye’nin bölgedeki stratejik konumu dolayısıyla ABD ile arasındaki ilişkileri iyi tutmak istiyor...
Onun için de hâlâ gelecek için umudunu koruduğunu belirtiyor.
Ama gerçekler böyle bir iyimserliğe ne kadar uygun?