Türkiye’deki demokrasinin en büyük sorunu, Cumhuriyet ve Demokrasi sayesinde iktidara gelenlerin, Cumhuriyeti ve Demokrasiyi yozlaştırmalarıdır.
Genç Cumhuriyet henüz 23 yaşındayken Çok Partili Düzen’e geçildiğinde, Türkiye’de Cumhuriyeti ve Demokrasiyi kuracak ve taşıyacak olan çağdaş sınıflar, yani sermaye sınıfı ve işçi sınıfı yeterince gelişmemişti.
Bu nedenle, siyasal partilere ve onların liderlerine, özellikle de demokrasinin nimetlerinden yararlanarak Çok Partili Düzen sayesinde iktidara gelenlere büyük bir görev düşüyordu:
Cumhuriyeti, demokratik kurum ve kuralları yerleştirmek ve bunları topluma benimsetmek.
Üstelik kendi oluşturduğu düzenle iktidardan inen İnönü’nün yerine iktidara gelen politikacılar Tek Parti Dönemi’ndeki muhalefetin liderleriydi...
Sürekli olarak muhalefet hakkını savunmuşlar...
Tek Parti Dönemi’nin güçlü yöneticisi İsmet İnönü’nün Çok Partili Düzen’e geçme kararı sayesinde iktidara gelmişlerdi.
Ama ne yazık ki bu politikacılar Demokrasiyi ve Cumhuriyeti yerleştirmek, ileriye taşımak yerine, gerilettiler! O dönemde başlayan, Cumhuriyeti ve Demokrasiyi “Çoğunluk diktatörlüğü” olarak yorumlama eğilimi bugün de sürüyor!

***

29 Ekim Cumhuriyet Bayramı dolayısıyla, İnönü Vakfı Ankara’da Pembe Köşk’te “Çok Partili Hayata Geçiş ve Uzlaşma Kültürü” adı altında bir sergi açıyor...
Bu sergiyle Türkiye’yi demokrasiye geçirdiği unutulan ve Tek Parti Dönemi uygulamalarından dolayı acımasızca eleştirilen İsmet İnönü’nün en büyük eseri olan Çok Partili Düzen’e geçiş anılıyor.
27 Ekim’de açılacak ve 30 Kasım’a kadar sürecek olan sergi, halk ve okullar tarafından ücretsiz olarak gezilebilecek.
İnönü ailesinin elindeki anılar, belgeler, mektuplar, eşya ve “12 Temmuz Beyannamesi” adı ile bilinen metin de sergileniyor:
Cumhurbaşkanı İnönü “12 Temmuz Beyannamesi” ile Çok Partili Düzen’e geçileceğini ilan etmişti...
Sonra da yeni düzeni hayata geçirmek için, yanına iktidar partisi CHP’den Nihat Erim’i ve muhalefet partisi DP’den Nuri Özsan’ı alarak bir yurt gezisine çıkmıştı....
Sergide bu olayın öyküleri ve fotoğrafları da var.

***

Bugün saat 14’te değerli araştırmacı İlter Ertuğrul, Pembe Köşk’te, “Zor Yıllar” ile ilgili bir konuşma yapacak.
Artık aramızdan ayrılmış olan Nihat Erim ve Nuri Özsan’ın çocukları ve torunları da orada olacak.
Ahmet Kudret Haker, hâkim olan babasının, 1946 seçimleri döneminde iktidarın yani CHP’nin aleyhine verdiği bir karardan sonra aynı yönetim tarafından cezalandırılmak yerine, nasıl terfi ettirildiğini anlatacak.

***

Ciddi bir demokratik rejim bunalımı yaşadığımız bu günlerde, keşke politikacılar da bugünkü konuşmaları dinleseler, bu sergiyi gezseler de tarihten ders alsalar diye düşünüyorum!