Cengiz’in Akkuyu’da gizli off-shore pazarlığı

<video:1003333>

Panama Papers küresel off-shore sistemini sarstıktan sonra Mossack Fonseca hukuk bürosundan yeni belgeler sızdırıldı. 1.2 milyon belgeyi kapsayan yeni sızıntı, Arjantin Devlet Başkanı Macri'nin ailesinden, Kazakistan lideri Nazarbayev'in kızına ve futbol süperstarı Lionel Messi'ye, küresel elitlerin gizli servetlerine ait detayları ortaya koyuyor. Türkiye'den listeye 'şimdilik' işadamı Mehmet Cengiz dahil oldu.

Yeni belgeler, Mossack Fonseca'nın şeffaf olmayan, düşük vergi oranlarına sahip ülkelerde kayıtlı on binlerce şirket sahibini belirleyemediğini ortaya koyuyor. Kayıtlara göre, firma, bünyesindeki en yoğun off-shore merkezi olan British Virgin Islands'daki 28 bin 500 aktif şirketin yüzde 70'den fazlasının ve Panama'daki 10 bin 500 aktif kabuk şirketinin yüzde 75'inin sahiplerini belirleyemedi.

Süddeutsche Zeitung tarafından elde edilen belgeler Uluslararası Araştırmacı Gazetecilik Konsorsiyumu (ICIJ) ile paylaşıldı. Dünyanın dört bir yanından 100'ün üzerinde gazetecinin koordinasyonuyla yapılan araştırma, Türkiye'den sadece Cumhuriyet gazetesinde yayınlanıyor. Yeni sızıntılar Panama Papers'ın ilk sahneye çıktığı tarih olan Nisan 2016 ve 2017'ye ait belgeleri kapsıyor.

Mossack Fonseca'nın kurucuları Jürgen Mossack ve Ramon Fonseca, haziran ayında hukuk firması, çalışanları ve kurucularının “yasalara aykırı eylemlere hiç katılmadıklarını” belirten bir basın açıklaması yayımladılar. Bu araştırmaya dair yorum taleplerine cevap vermediler. Cengiz Holding de konuyla ilgili sorularımıza yanıt vermedi. Cumhuriyet yeni sızıntılarda adı geçen Türklerin off-shore sırlarını yayımlamaya devam edecek.

Cumhuriyet'in görüşü

Off-shore şirketlere sahip olmak suç değil ancak önemli bir kamusal tartışma konusu. Mevcut yasalar off-shore'u yasal kılıyor ancak bu, vergi cennetlerini kullanmanın meşru olduğu anlamına gelmiyor. Yolsuzluğun, kara para aklamanın önüne geçmek, vergi adaletini sağlamak, küresel eşitsizliği azaltmak için küresel vergi yasaları yeniden gözden geçirilmeli. Vergi cennetleri ve gizlilil politikası uygulayan ülkelerin faaliyetleri kontrol altına alınarak herkesin kazancı adil şekilde adil vergilendirilmeli.

 Cumhuriyet, Panama Papers sızıntılarının ilk ayağında Mehmet Cengiz, Fettah Tamince, Cihan Kamer, Remzi Gür, Hayyam Garipoğlu ve Ahmed Hamdi Topbaş'ın off-shore bağlantıları ve gizli banka hesaplarını ortaya çıkarmıştı.

Panama Papers’a göre Akkuyu Nükleer Santralı’nın yüzde 49 hissesini satın almak isteyen Mehmet Cengiz, hukuk firması Mossack Fonseca üzerinden bir danışmanlık şirketiyle anlaşma imzaladı. 31 Mayıs 2016’da imzalanan ön protokol anlaşmasında Britanya Virjin Adaları (BVI) merkezli Foxton Holding Services Inc. adlı danışmanlık şirketine 15 milyon dolar ödeme yapılacağı taahhüt edildi. İşin ilginç yanı bu danışmanlık şirketinin sahibi 21 Nisan 2016’ya dek Akkuyu Nükleer AŞ’nin Üst Yöneticisi (CEO) olan Fuad Akhundov görünüyor. Ticaret Sicil Gazetesi’ne göre Akhundov, CEO’luk görevine 21 Nisan 2016’da son verilse de 12 Şubat 2018’e kadar yönetim kurulunda yer almayı sürdürdü. Öyle ki Akhundov bir yandan Akkuyu’daki yönetim kurulu üyeliği görevini sürdürürken diğer yandan bu şirketten hisse almak isteyen Cengiz’e danışmanlık hizmeti verdi.

Tröst ile gizleniyor

Foxton Holding Services ise MF şirketlerinden MossFon Trust (tröst) üzerinden İsviçre-Cenevre merkezli Genint SA adlı şirkete bağlı görünüyor. Tröstler sayesinde, iç içe geçmiş şirketlerle, hak sahibi ya da esas hissedar, kimliği gizli tutularak farklı ülkelerde yatırım yapma imkânı buluyor. 65 milyon dolar ciro 2017’ye gelindiğinde Foxton Holding Services adına Banque Havilland Suisse adlı İsviçre bankasında hesap açılıyor. Şirketin 25 Ekim 2017 tarihli yönetim kurulu kararında banka hesabı açmak için imza yetkilisi Norbert Max Blauenstein olarak belirleniyor. MF iç yazışmalarında Genint SA şirketi, müşterisi Foxton ile ilgili belgeleri yollarken şirket hisselerinin sahibi olarak Fuad Akhundov’un banka hesap bilgilerini de referans gösteriyor. Akhundov ile ilgili referans mektubunda Foxton şirketinin Türkiye, Azerbaycan ve Rusya merkezli şirketlere danışmanlık hizmeti verdiği, şirket cirosunun ise 65 milyon dolar olduğu belirtiliyor. Foxton’un fon kaynakları arasında Cengiz Holding ile yapılan ‘birleşme satınalma (M&A) kontratı’ da yer alıyor. Akhunduv’un ise 1995’ten beri aralarında banka ve enerji şirketlerinin de yer aldığı Azeri, Rus ve Türk şirketlerde CEO görevinde bulunduğu aktarılıyor. 13 Haziran 2017 tarihli söz konusu belge bizzat Akhundov tarafından imzalanıyor. Öte yandan Genint SA ya da Foxton Holding Services Inc şirketleriyle Cengiz Holding’in halka açık kaynaklarda herhangi bir bağlantısı bulunmuyor.

Konsorsiyumda tek kaldı

Geçen yıl nisan ayında Rus kamu nükleer enerji kurumu Rosatom, Akkuyu projesinin yüzde 49’unu satmak için harekete geçti. Şirket haziranda 2017’de projenin yüzde 49’unun Cengiz- Kolin-Kalyon (CKK) konsorsiyumuna satılacağını açıkladı. Hissedarlık anlaşmasının yıl sonuna kadar imzalanması bekleniyordu. Ancak yapılan görüşmeler olumsuz sonuçlandı. CKK konsorsiyumu, yüzde 49 hissesini devralmayı planladığı Akkuyu Nükleer Güç Santralı (NGS) ortaklığından ticari konularda anlaşmaya varamadığı için çekilme kararı aldı. Ancak Cengiz İnşaat’ın hisse alımı için görüşmelere devam ettiği belirtildi. Rusya Enerji Bakanı Aleksandr Novak, nisan ayında AA’ya yaptığı açıklamada, Akkuyu’da hisse satışı için potansiyel yatırımcılarla görüşmelerin devam ettiğini, önceliklerinin ise Türk şirketlerin olduğunu aktarmıştı. Yüzde 49’luk hisse yaklaşık 10 milyar dolara denk geliyor. Hisse alımı için Rosatom ile görüşen şirketler arasında Elektrik Üretim Anonim Şirketi’nin (EÜAŞ) de adı geçiyor.

14 milyarlık ihale aldı

Cengiz İnşaat bugüne dek devletten 14 milyar 211 milyon liralık ihale aldı. Bu rakamın 9 milyar 515 milyon lirası sadece 2017’ye ait. Cengiz İnşaat bu rakamla devletten en çok ihale alan ikinci şirket konumunda.

‘O kuleleri … size’ küfrünün nedeni anlaşıldı

Mehmet Cengiz, Cumhuriyet Panama Papers’ı ilk yayımladığı dönemde birinci sayfa anonsuna tepki göstermiş, gazetemize telefon açıp küfürler savurmuştu. Cengiz’in “O kuleleri … size” ifadelerinin anlamı ise yeni belgelerde nükleer santral anlaşmasının ortaya çıkmasıyla anlaşıldı. Panama Papers yazı dizisi 1 Temmuz 2016 tarihinde yayımlanmaya başlamıştı. Cengiz, 24 Haziran’da haber ayrıntılarına yer vermeyen anonslar sonrası gazetemize telefon açarak “Manşete koymuşsunuz fotoğrafımı sizde utanma yok mu? Sizinle savaşacağım. O kuleleri … size. P… herifler adamı katil etmeyin” tehdidinde bulunmuştu. Bir ay önce yaptığı gizli anlaşmanın dizimize yer alacağını düşünse de o tarihte sızdırılan belgeler arasında bu anlaşmaya ait belgeler yer almıyordu. Yeni sızan belgelerle birlikte Cengiz’in sözünü ettiği, o dönem anlaşılamayan kulelerin sırrı da çözülmüş oldu.

<video:1003369>