Müftü nikâhını protesto ‘örgüt’ eylemi sayıldı

Müftülere nikâh kıyma yetkisi veren yasa taslağını protesto eden öğrenciye yasadışı örgütsel eylemlere katıldığı gerekçesiyle “öğrenci yurdundan süresiz çıkarma” cezası verildi. Öğrenciye verilen ceza, Ağustos 2016’da çıkarılan ve öğrenci yurtlarını askeri kışla düzeni gibi sert kurallara bağlayan yönetmeliğe dayanılarak verildi.

Eskişehir Cumhuriyet Öğrenci Yurdu’nda kalan Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi sınıf öğretmenliği 2. sınıf öğrencisi olan E.N.D hakkında müftülere nikâh kıyma yetkisi veren Nüfus Hizmetleri ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanun Tasarısı’na ilişkin basın açıklamasına katıldığı gerekçesiyle disiplin soruşturması başlatıldı. Hakkındaki disiplin soruşturması kapsamında savunma yapan E.N.D, suç teşkil eden herhangi bir eyleminin bulunmadığını belirterek “Eylemim T.C. Anayasası’nda güvence altına alınan ifade özgürlüğünün kullanılmasıdır. Başlatılan soruşturmanın hukuka aykırı olduğunu düşünüyorum. Valiliğin yasak kararı alıp almadığını bilmiyordum. Bu olay sonrasında öğrendim. Hakkımda başlatılan soruşturma sonrası yaptığım araştırmada Eskişehir Valiliği’nin yalnızca 1. OHAL dönemi için bir yasaklama kararının olduğunu, daha sonraki 2-3-4 ve devamı dönemleri için almış olduğu herhangi bir yasaklama kararı bulunmadığını öğrendim. Ben demokratik hakkımı kullandım. Demokratik hakkımı kullandığı için kişilere disiplin cezası verilemeyeceği yerleşik mahkeme içtihatlarında belirtilmiştir” dedi.

İfade özgürlüğü savunması

Katıldığı açıklamanın “düşünce ve ifadeyi yayma hürriyeti” başlıklı anayasanın 26. maddesinde düzenlenen “herkes düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir” hükmü ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin ifade özgürlüğü başlıklı 10. maddesinde “Herkes ifade özgürlüğü hakkına sahiptir” şeklinde teminat altına alınan ifade özgürlüğü kapsamında kaldığını ve hakkında verilmiş bir mahkûmiyet kararı olmadığını kaydetti.

Buna karşın öğrenci yurdunun disiplin kurulu, Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliği’nin 23/2-1 maddesi gereği “yurt içinde veya dışında yasadışı örgütsel eylemlere katılmak veya başkalarının bu eylemlere katılması için baskıda bulunmak” suçlamasıyla yurttan süresiz çıkarma cezası ile cezalandırılmasına karar verildi. Ceza, Kredi Yurtlar Genel Müdürlüğü tarafından da onaylandı ve öğrenciye tebliğ edildi.

Askeri kışla gibi

Öğrenci yurtlarında kalan öğrencilere yönelik ağır disiplin yaptırımları içeren söz konusu yönetmeliğin 23. maddesi, öğrencilerin düşünce ve ifade özgürlüklerini tamamen yok eden hükümlerle dolu. “Yurttan süresiz çıkarma cezası” başlığı taşıyan maddeye göre bu ceza öğrencinin öğrenimi süresince kurum yurtlarından herhangi birine alınmamak üzere yurtla ilişiğinin kesilmesi anlamına geliyor. Maddede hırsızlık, ateşli silah gibi suçların yanı sıra devlet büyüklerine hakaret suçlamasıyla hakkında dava açılması bile bu ceza kapsamına giriyor. Yurt idarecilerine yönelik sosyal medya dahil her türlü mecrada yöneltilecek eleştirilerin yanı sıra Kredi ve Yurtlar Kurumu’nu veya diğer herhangi bir kamu kurum kuruluşuna yönelik eleştiriler de “süresiz çıkarma cezası” gerektiren fiiller arasında sayılıyor. Devletin güvenlik kuvvetlerine karşı gelmek, milli birlik ve bütünlük duygularını zedeleyici veya bozucu maksatla bayrak ve sembol asmak, kullanmak, marşlar söylemek, açlık grevinde bulunmak, oturma eylemi yapmak, pankart taşımak veya asmak, ideolojik veya politik amaçlı gösteri, toplantı, tören düzenlemek, demeç vermek, duvarlara ideolojik maksatla yazı yazmak, resim yapmak, afiş, poster ve benzeri şeyler yapıştırmak, dağıtmak, yasadışı örgütlere “yarar sağlayıcı” etkinliklerde bulunmak da keyfi cezalandırmanın önünü açan fiiller olarak yönetmelikte yer alıyor. Söz konusu maddede “Sarhoşluk yüzünden yurt sakinlerini rahatsız edici davranışlarda bulunmak, yurt içinde alkollü içkiler kullanmak veya bulundurmak” süresiz cezalandırmayı gerektiriyor. Bu maddeye göre yurttan ilişiği kesilen öğrencilerin burs/öğrenim kredileri de kesiliyor.