Ordu ve poliste kargaşa

Yüksek Askeri Şûra (YAŞ) kararlarının ardından Türk Silahlı Kuvvetleri’nde (TSK) ilk kez “gecikmeli” yapılan atamalar belli oldu. Atama listelerinin gecikmesinde siyasal tercihlerin belirleyici olduğu Ankara kulislerinde oldukça yoğun konuşuluyor. Değerlendirmeler arasında AKP iktidarının ordunun tepe kademesinde çok radikal değişikliklere gittiği de ileri sürülüyor ve “AKP ordu üst kademesini yeniden dizayn ediyor” vurgusu yapılıyor.

Atama listelerinin en önemli sürprizi, Özel Kuvvetler Komutanı Zekai Aksakallı’nın, Gelibolu’daki 2. Kolordu Komutanlığı’na atanması oldu. Kararın ardından Aksakallı’nın, “terfi” gibi görünmekle birlikte daha “pasif” bir yer olan 2. Kolordu Komutanlığı’na atamaya itiraz ettiği için istifa kararı aldığı ve ikna edilmeye çalışıldığı belirtiliyor. Bazı komutanların ise kendilerinden daha düşük rütbeli ya da kıdemsiz isimlerin üstlerine atanması nedeniyle istifa veya emeklilik kararı aldığı ifade edildi.

TSK ve Jandarma’ya ait atama kararları Resmi Gazete’de yayımlandı. Kararlara göre Yaşar Güler’in Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na atanması nedeniyle boşalan Jandarma Genel Komutanlığı’na Korgeneral Arif Çetin atandı. Çetin’den daha kıdemli olan ve Güler’in Kara Kuvvetleri’ne gitmesinden sonra jandarmaya vekâlet eden Korgeneral Ata Kalkan’ın da “daha kıdemsiz” bir ismin altında çalışmak istemediği için emeklilik kararı aldığı belirtiliyor.

Yine kıdem ve rütbe krizinin yaşanması ile Oramiral Veysel Kösele’nin istifasını sunduğu Donanma Komutanlığı’na ise Koramiral Ercüment Tatlıoğlu atandı.

Son YAŞ toplantısında Donanma Komutanı Oramiral Veysel Kösele’nin Deniz Kuvvetleri Komutanı olarak atanmasına kesin gözüyle bakılıyordu. Ancak YAŞ, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na Koramiral Adnan Özbal’ı atadı. Böylece Türk Silahlı Kuvvetleri’nde ilk kez bir oramiralin bulunduğu kuruma bir koramiralin komuta etmesi sağlandı. YAŞ’ın bu kararının ardından Oramiral Kösele, “kendi isteği ile” istifa etti. 17 Ağustos’ta açıklama yapan Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın Kösele’nin istifasının “teamüllere uygun olarak işleme konulduğunu” belirtti. Donanma’ya atanan Tatlıoğlu, İzmir’deki Askeri Casusluk davasında yargılandıktan sonra beraat etmişti.

Rütbe ve kıdem istifaları

Kulislerde, isimleri kamuoyuna açıklananlar dışında, çoğunluğu Kara Kuvvetleri’nden olmak üzere Jandarma’dan da bazı komutanların, “kıdem ve rütbe” krizi nedeniyle istifa ya da emeklilik kararı aldığı belirtiliyor. Ancak kaynaklar, karargâha sunulmadıkça tam sayının saptanamayacağına dikkat çekerek, “Sonradan bazı isimler ikna edilebilir ve görevlerine dönebilirler. O nedenle şimdiden 10-15 kişi demek doğru olmaz” bilgisini verdiler.

TSK’ye yakın kaynaklar, bu istifaları “İstifa edenlerin kararları yerindedir, çünkü alt rütbenin altında çalışamazlar, atamalarda böyle bir tercih yapılması veya yapılmak zorunda kalınması nedeniyle TSK’de böyle bir sorun yaşanıyor” görüşünü dile getiriyorlar.

Neden eleştiri mi?

Kulislerde Aksakallı’nın daha “pasif” bir göreve getirilmesine ilişkin çeşitli iddialar da dile getiriliyor. Bu kapsamda Aksakallı’nın TBMM Darbeleri Araştırma Komisyonu’na yaptığı açıklamadaki “O gece kışlayı terketmeyin emri verilseydi, 15 Temmuz olmazdı” yönündeki ifadelerinin Genelkurmay’da rahatsızlık yaratmış olabileceğine dikkat çekiliyor. Aksakallı’nın Fırat Kalkanı Operasyonu’nun planlamasıyla ve son atama listeleriyle ilgili de komuta kademesiyle görüş ayrılığına düştüğü de iddialar arasında.

‘J başkanlıkları’

Atama kararlarıyla Genelkurmay Başkanlığı Karargâhı’ndaki bazı görevlerde de değişikliğe gidildi. Genelkurmay Harekât Başkanlığı’na Tümgeneral Kemal Yeni getirilirken Genelkurmay İstihbarat Başkanı, Genelkurmay Genel Sekreteri Tümgeneral İrfan Özsert oldu.

Genelkurmay MEBS Başkanlığı’na Tuğgeneral Göksel Sevindik atandı. Ankara Merkez Komutanı Tuğgeneral Oğuz Tozak Genelkurmay Özel Kuvvetler Komutan Yardımcısı olurken, Bolu’daki 2. Komando Tugay Komutanı Tuğgeneral Muammer Alper, Genelkurmay Genel Sekreterliği’ne getirildi. Genelkurmay Basın ve Halkla İlişkiler Daire Başkanlığı’na ise Tuğgeneral Mustafa Erkal Kuzuoğlu atandı.

Şehit astsubay Ömer Halisdemir, 15 Temmuz gecesi Zekai Aksakallı’nın ‘vur’ emrini yerine getirerek darbe girişiminin önlenmesinde önemli rol oynamıştı.

Pasif görev istemedi

Kararnamedeki en dikkat çekici atamalardan birisi ise Özel Kuvvetler’de yaşandı. Özel Kuvvetler Komutanı Orgeneral Zekai Aksakallı, sürpriz bir kararla Gelibolu 2. Kolordu Komutanlığı’na atandı. Yerine ise Özel Kuvvetler İkinci Tugay Komutanı Tuğgeneral Ahmet Ercan Çorbacı getirildi. Daha önce Korgeneral düzeyindeki bu görevin komutanlığı da iki alt rütbeye çekilmiş oldu.

15 Temmuz darbe girişimi sırasında şehit astsubay Ömer Halisdemir’e, ÖKK’yi basmaya gelen Tuğgenerel Semih Terzi için “vur” emrini veren, daha sonra Fırat Kalkanı Harekâtı’nı yöneten Aksakallı’nın, konum olarak “terfi” görünse de daha pasif bir görev olan 2. Kolordu Komutanlığı’na getirilmesi üzerine istifa kararı aldığı haberleri başkent kulislerini hareketlendirdi. Korgenerallikte henüz ilk yılında olan Aksakallı’nın bu görevlendirmeye “tepki” olarak istifa kararı aldığı ancak karardan vazgeçirilmeye çalışıldığı iddiası yayıldı. TSK’ye yakın kaynaklar, Aksakallı’nın, 2. Kolordu yerine mevcut görevinde kalmayı tercih etmiş olabileceğini ve bu nedenle de istifa kararı almış olabileceğine dikkat çektiler. Aksakallı’nın konumuna uygun ve kendisinin de istediği bir göreve atanmasının önünde prosedür açısından bir engel olmadığına işaret ediyorlar.

22 kentte emniyet müdürleri değişti

İçişleri Bakanlığı’nın, mülki idare amirleri ile emniyet müdürleri atama kararnamesiyle 300 mülki idare amirinin yeri değişirken, Ankara’nın da aralarında bulunduğu 22 il emniyet müdürü de yer değiştirdi. Önceki gün merkeze alınacağını öğrenerek, sürpriz kararla “emeklilik” kararı alıp izne çıkan Ankara Emniyet Müdürü Mahmut Karaaslan’ın yerine, Emniyet Genel Müdür Yardımcısı Servet Yılmaz, Ankara Emniyet Müdürü olarak atandı. Ordu Büyükşehir Belediye Başkanı Enver Yılmaz’la tartışan Ordu Emniyet Müdürü Suat Çelik, polis başmüfettişi olarak merkeze çekildi. İçişleri Bakanlığı’nın, Jandarma Genel Komutanlığı, mülki idare amirleri ile emniyet müdürleri atama kararlarına ilişkin kararnamesi Resmi Gazete’de yayımlandı.

İçişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, “Mülki İdare Amirleri Yaz Kararnamesi” ile 300 mülki idare amirinin görev yerleri değiştirilirken, 45 vali yardımcısı kaymakamlığa atandı. Büyük illere de birer kadın vali yardımcısı ataması yapıldı. Emniyet müdürleri kararnamesi ile de 3 emniyet genel müdür yardımcısı ile 22 il emniyet müdürünün yerleri değiştirildi. 10 il emniyet müdürü, polis başmüfettişi olarak merkeze alınırken, 4 il emniyet müdürü merkez teşkilatındaki birimlerde görevlendirildi, 8 il emniyet müdürünün yerleri değiştirildi. 10 il emniyet müdürü ilk kez bu göreve atanırken, 4 il emniyet müdürü merkezdeki birim amirlerinden atandı. İçişleri Bakanlığı onayıyla da 3 polis okulu müdürü ile merkezdeki 7 birim amirinde değişiklik yapıldı.

Karaaslan emekli oldu

En dikkat çeken atamalardan biri Ankara’da oldu. Kararname ile merkeze alınacağını öğrenen Ankara Emniyet Müdür Mahmut Karaaslan, kararnamenin çıkmasını beklemeden emeklilik kararını açıkladı. Karaaslan’ın bazı talepleri karşılamadığı için hakkında merkeze alınma kararı alındığı iddia edildi. Van’da görev yaparken, 14 Mart 2016’da bu göreve atanan Karaaslan, Kızılay’daki bombalı saldırıdan bir gün sonra bu göreve gelmişti. Karaaslan, 3 ayrı terör saldırısının olduğu Ankara’da, göreve getirildikten kısa süre sonra, üç gün boyunca “tebdil-i kıyafet” ile güvenlik denetimi yapmış, çalıntı plaka takılı bir araçla dolaşmıştı. Karaaslan, emniyetçe aranan “çalıntı” plakalı araçla 1400 MOBESE kamerası tarafından 24 saat izlenen bulvar ve cadde gibi ana arterlerde dolaşmış, hiçbir polis ekibince çevrilmemiş, Ankara’nın 513 noktasındaki kameralarca da tespit edilmemiş, ekiplerini uyarmıştı. Karaaslan, 15 Temmuz darbe girişiminde de Ankara Emniyet Müdürü olarak görev yapıyordu. Darbe girişimi gecesi, “polisin darbeci askerlere teslim olmaması”, “Kışlalardan askerlerin çıkmasına izin verilmemesi” talimatlarını vermişti.

Kararnamede dikkat çeken bir başka atama Ordu Emniyet Müdürlüğü’nde oldu. Ordu’daki yayla şenliği sırasında, protokolde çıkan kavgayla gündeme gelen Emniyet Müdürü Suat Çelik, polis başmüfettişi olarak merkeze alındı. Çelik, bu olayın ardından, Emniyet Genel Müdürlüğü emrinde görevlendirilmesini talep ederek, yıllık izne ayrılmıştı. Çelik’in yerine, Özel Güvenlik Denetleme Başkanı Mehmet Erduğan atandı.

Atamalar kapsamında Emniyet Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Akdeniz de merkeze alındı.