YSK'nin 'mühürsüz pusula' kararı sır oldu

YSK’nin seçimin kaderini belirleyen ‘mühürsüz oyların geçerli sayılması’na ilişkin kararı iki gündür açıklanmadı.

Yayınlanma: 18.04.2017 - 05:37

Güncelleme: 18.04.2017 - 05:49

Referandum günü “arkasında sandık kurulu mührü bulunmayan oy pusulalarının geçerli olduğuna” hükmederek sonuçlara gölge düşüren Yüksek Seçim Kurulu (YSK) seçimin üzerinden iki gün geçmesine karşın bu kararını resmi internet sitesine koymadı. YSK’nin, bu skandal kararından sadece 2 saat önce tam tersi bir karar aldığı ve “Arkasında sandık kurulu mührü bulunmayan birleşik oy pusulaları geçerli değildir. Bunun amacı, oylamada sahte oy pusulası kullanımını engellemektir” dediği tespit edildi.

YSK’nin, pazar günü aldığı mühürsüz oyların geçerli olduğu kararının gerekçesini halen açıklamaması dikkat çekti. Alınan bilgiye göre kararın gerekçesi pazar günü tüm üyeler tarafından imzalandı. Ancak YSK Başkanı Güven, gerekçeli kararı 2 gündür siteye koymadı. YSK, gerekçeyi açıklamak yerine, bu yöndeki 2004 öncesi bazı kararlarını dün sitesine koydu. Bu duruma kendisinin de şaşırdığını söyleyen bir YSK üyesi, konuyu bugünkü toplantıda gündeme getireceğini söyledi.

YSK’nin yol açtığı bir diğer hukuk skandalı da 16 Nisan günü hukuku iki saat içinde değiştirmesi oldu. YSK, oy verme işlemi sürerken saat 10:00 sıralarında toplandı. Konu, bazı yerlerde tercih mühürü yerine evet mühürü ile oy kullanılması ve bazı oy pusulalarının arkasında olması gereken mührün ön yüze vurulması oldu.

Her iki durumu görüşen YSK; aldığı 559 sayılı kararında “EVET” mührü basılmış oy pusulalarını geçerli saydı. Kurul, aynı kararında sandık kurulu tarafından sehven ön yüzüne mühür basılan oy pusulasının geçerli sayılmasına hükmetti.

YSK kararını savundular ama... AKP mühürsüz oy için seçimleri iptal ettirmişti

Gerekçe sahtecilik

Kurul, bu kararının gerekçesinde, 135/I sayılı Genelge’ye işaret etti. Genelgenin 21. maddesinde;

“...ilçe seçim kurulu başkanlığından teslim aldığı ve üzeri Yüksek Seçim Kurulunca numaralanıp mühürlenerek paketlenmiş birleşik oy pusulası paketini açıp, tümünü sayar; birleşik oy pusulalarının her birinin arkasını sandık kurulu mührü ile mühürler” kuralı ve 43. maddesinin (c) fıkrasında ise; “Arkasında sandık kurulu mührü bulunmayan birleşik oy pusulaları geçerli değildir” kuralının yer aldığına işaret edildi. Gerekçede, şöyle denildi:

“Oy pusulalarının sandık kurulu mührü ile mühürlenmesinin amacı, oylamada sahte oy pusulası kullanımını engellemek için olup, bu amacı gerçekleştirmeye yönelik mührün sandık kurulu tarafından sehven oy pusulasının ön yüzüne basılmış olması veya arka yüzüne basılmış olmakla birlikte mürekkep fazlalığı nedeniyle ön yüzüne yansımış olması, oy pusulasının geçersiz sayılmasını gerektirecek nitelikte görülmemektedir.” Yani YSK; gerekçesinde arkasında sandık kurulu mührü bulunmayan birleşik oy pusulalarının geçerli sayılmayacağını, bunun amacının da sahte oy pusulası kullanımını engellemek olduğunu kaydetti.

2 saatte unuttu!

Referandumda oy kullanma devam ederken sandık kurulu mührü olmayan oy pusulalarının kullanıldığı tespit edildi. Buna yönelik itirazlar gündeme geldi.

YSK; sabahki kararından iki saat sonra AKP’nin temsilcisinin talebi üzerine saat 12:00’de bir kez daha toplandı. Toplantı sonucunda kurul, “arkasında sandık kurulu mührü olmayan oy pusulalarının da geçerli olduğuna” karar verdi. Böylece kurul, iki saat önce yazdığı gerekçeyi unutarak, kendisiyle çelişti.

'Mühürsüz oy sayısını tespit etmek de mümkün, referandumun iptali de'

YSK Üyesi Cumhuriyet ’e konuştu: ‘CHP itiraz ederse değerlendiririz’

Tartışmalı ve çelişkili karar nedeniyle gözler YSK’ye çevrildi. Cumhuriyet’in ulaştığı bir YSK üyesi, bu karara ilişkin sorulara şu yanıtları verdi:

- Sandık kurulu mührü olmayan oyların geçerli olduğuna ilişkin karar ne zaman alındı?

Karar, henüz sandıklar açılmadan alındı. Seçim günü 12:00 gibi toplanıp aldık. Henüz hiçbir sandık açılmamış, sayım yapılmamıştı. Seçim sırasında bazı oy pusulalarında sandık kurulu mührü olmadığı duyumları gelince toplandık ve bu kararı aldık.

- Kararınız sahte oy tartışmasına neden oldu?

Burada önemli olan oy pusulalarındaki filigramdır. Nasıl Türk parasında filigram varsa, oy pusulalarında da YSK’nin özel olarak bastırdığı filigram vardır. Arkasında mühür olması ikinci planıdır. Oy pusulalarında filigram olduğu sürece sorun yoktur bizim açımızdan.

- Ancak 298 sayılı yasanın 101. maddesi mühürlü oy pusulalarını zorunlu kılıyor?

Bizim için Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi önemli. Anayasanın 67. maddesinde düzenlenen vatandaşın seçme hakkı var. Burada vatandaşların oy hakkı teminat altına alınmış. Şimdi sandık kurulunun mührü unutmasının kusuru vatandaşa yüklenebilir mi? Vatandaşa, neden pusulanın mühürlü olup olmadığını kontrol etmedin diye yüklenebilir miyiz? AİHS ve anayasa, seçme ve seçilme hakkı en kutsal haktır diyor. Biz bu iki normu esas aldık. Bu normlar, yasadan üstündür. 298 sayılı yasanın maddesi bu üst normların gerisinde kaldı. Önemli olan filigram olması. Mühür daha tali bir durum. Bu oy geçersiz derseniz bu daha büyük hak ihlali olmaz mı?

- Peki, referandumda kaç tane mühürsüz oy kullanıldı?

Şu an bilmiyoruz. Bize sandık birleşme tutanakları gelmedi. Rakam veremiyorum. Bu durum batı illerinde de yaşandı. Hatta hayır cephesindeki insanlar, mühür olmayan pusulalar da geçerli olsun dediler.

- Ya sahte oy kullanılmışsa?

Şu ana kadar bize dışarıdan getirilen oy pusulası ile oy kullanma iddiası gelmedi.

- Aynı gün sabah aldığınız kararda, “sandık kurulu mührü olmayan oy pusulaları geçerli değildir” demişsiniz. Bunun sahte oy kullanmayı engellemek amacıyla alındığını belirtmişsiniz? Bu çelişki değil mi?

Bu kararın yazımında hata olmuş olabilir.

- Seçim günü bazı yerlerde tercih mührü yerine evet mührü kullanılması seçmeni etkilemez mi?

Hayır. Bunda ihmal yok. Dikkatsizlikten dağıtılmış olabilir. Ancak bu oylar da geçerli.

- CHP, bu karara itiraz ettiğinde yeniden gözden geçirecek misiniz?

Evet. Kurul, her olayın özelliğine göre konuyu yeniden değerlendirir.

İşte YSK kararının belgesi: