Eli kalem tutan hep eziyet gördü

Yasaklar, gözaltılar, tutuklamalar, uzun hapislikler, idamlar, bunlarla yetinmeyip öldürmeler devleti yönetenlerin neredeyse genlerine işlemiş. Bu eğilim, içinde bulunduğumuz zaman diliminde ülkemizi yöneten kadroda yeniden hortlamış görünüyor. Askeri darbe dönemlerini geride bırakan bir ‘gayret’ ile yazar, yayıncı ve gazeteciler gözaltına alınıyor, tutuklanıyor, hapsediliyorlar. Görevden almalar, işsizliğe, açlığa mahkûm etmeler de bu anlayışın tuzu biberi. Düşünce, sanat ve kültür baskı altına alınmaya çalışılıyor.

Olağan ve olağanüstü durumlarda ilk dokunulanın yine yazar, yayıncı ve gazeteci olduğu gerçeği hiç değişmiyor. Aşağıda görüp okuyacağınız listede 19. yüzyılın ortalarından bu yana tutuklanmış, hapsedilmiş, öldürülmüş, sürgün edilmiş yazar, çevirmen, yayıncı, karikatürcü ve gazetecilerin bir dökümünü vermeye çalıştık. Listede, siyasi nedenlerle tutuklanmış ama yazar olan birçok insanın adına rastlayacaksınız. Biz onların yazar, yayıncı, gazeteci olduklarını biliyoruz ve listemizde o nedenle yer alıyorlar.

Liste alfabetik sıraya göre düzenlenmiştir. Bu listenin bir hayli eksik olduğunun da farkındayız. Nedeni, şimdilerde olduğu gibi önceki yıllarda da konuyla ilgili haber ve yazıların basında fazla yer bulmaması. Özellikle 1915 olayları sırasındaki tehcir ve öldürümler üzerine birkaçı dışında neredeyse hiç yayın yok. Bu konudaki tartışma ve araştırmaların sürdüğünü de biliyoruz. Tehcir sırasında yaşamlarını yitiren yazar, yayıncı ve gazetecilerin adlarını ‘öldürülenler’ bölümünde göreceksiniz. Dökümdeki eksikliklerin, katkılarınızla azaltılabileceğini düşünüyoruz. Bazı yazarlarımızın adını birkaç bölümde görmek şaşırtıcı olmasın. Çünkü hem tutuklanmış, hapsedilmiş hem de kimileyin öldürülmüşler.

Listeye, gözaltı ve işten çıkarılmalarla (özellikle son aylarda işten çıkarılan öğretmen ve akadamisyenlerin içinde önemli yazarlar da var) 1971 ve 1980 darbelerinin öncesinde ve sonrasında kapatılmış, toplatılmış siyasi yayın organlarının ve yayıncılarının başına gelenlerin tamamını dahil etmedik. Bunun ayrı bir çalışmanın konusu olduğunu ve yapılması gerektiğini de biliyoruz ve yapacağız. Siyasal iktidarlar artık yazarları, yayıncıları gazetecileri cezalandırmanın hiçbir işe yaramadığını görmeliler.

Çünkü kitapların ve yazıların üzerinden o imzaları silemezler. Düşünceler yayımlanmış, insanlara ulaşmıştır ve geleceğe kalacaklardır. O yazarlar ülkelerinin ve dünyanın onurudurlar artık. Ama geçmişte ve gelecekte onları cezalandıranları kimse hatırlamıyor ve hatırlamayacaktır. Nâmık Kemal ve Nâzım Hikmet devrin yöneticileri için vatan haini idiler. Sonrasında ise “Vatan Şairi” olarak yaşadılar ve yaşayacaklar. Tıpkı diğerlerinde olduğu ve olacağı gibi. Yazarlarımıza, yayıncılarımıza, gazetecilerimize dokunmaktan vazgeçin artık!..

TUTUKLANMIŞ YAZAR VE ÇEVİRMENLER

 

ABDÜLKADİR BİLLURCU

AHMET ANGIN

AHMED ARİF

AHMET ŞIK

AHMET NESİN

A. DURSUN YILDIZ

A. KADİR(ABDÜLKADİR MERİÇBOYU)

ALİ EROL

ALİ SİRMEN

ALİ ÜNAL

ALİ TAYGUN

ALPAY KABACALI

ARAM PEHLİVANYAN

ARİF DAMAR

ASIM BEZİRCİ

ARSLAN KAYNARDAĞ

ASLI ERDOĞAN

ATAOL BEHRAMOĞLU

ATİLLA TOKATLI

ATTİLÂ İLHAN

AYHAN KAVAK

AYŞE BERKTAY

AYŞEGÜL DEVECİOĞLU

AZİZ NESİN

AZİZ TUNÇ

AZRA ERHAT

BAYRAM BOZYEL

BEHİCE BORAN

BURHAN SÖNMEZ

BÜŞRA ERSANLI

CAN YÜCEL

CENAP KARAKAYA

CEVAT ŞAKİR

KABAAĞAÇLI (HALİKARNAS BALIKÇISI)

CİHAN DENİZ ZARAKOLU

DAVUT AKGÜL

DEMİR ÖZLÜ

DOĞAN AVCIOĞLU

EDİP YALÇINKAYA

EMİRHAN OĞUZ

ENVER GÖKÇE

ERDAL ATABEK

ERDAL ÖZ

ERDOĞAN AYDIN

ERDOĞAN BERKTAY

ERHAN BENER

ERGÜN POYRAZ

EROL MANİSALI

ERTUĞRUL MAVİOGLU

FAKİR BAYKURT

FAİK BULUT

FERİDUN YAZAR

FETHİ NACİ

FEQÎ HÛSÊN

SAĞNIÇ GÖKÇE FIRAT

GÜN ZİLELİ

GÜNAY ASLAN

HATİP DİCLE

HULUSİ DOSDOĞRU

HAGOP SİVASLIYAN

HASAN İZZETTİN DİNAMO

İHSAN AKAY

İLHAN SELÇUK

İRFAN BABAOĞLU

İSMAİL BEŞİKÇİ

KEMAL BEKİR

KEMAL BURKAY

KEMAL TAHİR

KERİM KORCAN

MEHDİ ZANA

MEHMET EMİN BOZARSLAN

MEHMET GÜLER

MEHMED KEMAL

MEHMED UZUN

MESUT KAVAK

MURAT BELGE

MUSA ANTER

MUSTAFA YILDIRIM

MÜMTAZ SOYSAL

MURAT TÜRK NAİL

V. ÇAKIRHAN

NECMİYE ALPAY

NECİP FAZIL KISAKÜREK

NEVZAT ÇELİK

NEYZEN TEVFİK

NİHAL ATSIZ

NİHAT BEHRAM

NEZİHE MERİÇ

OKTAY AKBAL

ORHAN KEMAL

OSMAN TAŞ

OYA BAYDAR

ÖMER AĞIN

ÖZGÜR AMED

ÖZKAN MERT

RAGIP ZARAKOLU

RASİH NURİ İLERİ

REFİK HALİD KARAY

REMZİ İNANÇ

RIFAT ILGAZ

RUŞEN ASLAN

SABAHATTİN ALİ

SABAHATTİN EYUBOĞLU

SABİHA SERTEL

SADIK ASLAN

SADUN AREN

SALİM ŞENGİL

SAMET AĞAOĞLU

SAMİ ÖZBİL

SEVAN NİŞANYAN

SEVGİ SOYSAL

SEÇKİN CILIZOĞLU

ŞAHİN ALPAY

ŞEVKET SÜREYYA AYDEMİR

ŞÜKRAN KURDAKUL

TACETTİN KARAGÖZ

TARIK ZİYA EKİNCİ

TEKTAŞ AĞAOĞLU

TURHAN DİLLİGİL

VAHAP ERDOĞDU

VARTAN İHMALYAN

VASIF ÖNGÖREN

VEDAT GÜNYOL

VEDAT NEDİM TÖR

VEDAT TÜRKALİ

VELİ OZAN

VELİ YILMAZ

VÜS’AT O. BENER

YALÇIN HAFTÇI

YALÇIN KÜÇÜK

YAŞAR KEMAL

YILMAZ ÇAMLIBEL

YILMAZ GÜNEY

YILMAZ ODABAŞI

ZAVEN BİBERYAN

ZEKİ BAYHAN

ZİYA GÖKALP

 

TUTUKLANMIŞ YAYINCILAR

ABDULLAH NEFES

AYŞE NUR ZARAKOLU

ENVER AYTEKİN

FARUK MUHSİNOĞLU

FİKRET ONBAŞ

GÜNDOĞAN GÖRSEV

HİKMET KOÇAK

HOVHANNES KILIÇYAN

İLHAN ERDOST

MEHMET ALİ ERMİŞ

MUZAFFER ERDOST

MEHMET BAYRAK

NABİ BARET

OĞUZ AKKAN

RECEP MARAŞLI

SAFFET RÜŞTÜ

TEKİN SELİM OKÇUOĞLU

SEMRA ÇARALAN

SÜLEYMAN EGE

SIRRI ÖZTÜRK

ZEYNEL ABİDİN KIZILYAPRAK

ÜNSAL ÖZTÜRK

 

TUTUKLANMIŞ GAZETECİLER

ABDULLAH KILIÇ

ABDULLAH ÖZYURT

ABDULLAH TURAN

ABDURRAHMAN DİLİPAK

ABİDİN NESİMİ

AHMET CEVAT

AHMET EMİN YALMAN

AHMET HAMDİ DİLER

AHMET MİTHAT EFENDİ

AHMET ŞÜKRÜ ESMER

AHMET TURAN

ALKAN ALİ AKKUŞ

ALİ BULAÇ

ALİ İHSAN ÖZGÜR

ALİ KONAR

ARAFAT DAYAN

AYDIN ENGİN

AYDIN ŞENESEN

AYTEKİN GEZİCİ

AZİZ ZİYA

BAHA BEY

BARIŞ PEHLİVAN

BARIŞ TERKOĞLU

BAYRAM KAYA

BEDİİ FAİK

BEYHAN CENKCİ

BÜNYAMİN KÖSELİ

CAN DÜNDAR

CEBRAİL PARILTI

CEMAL AZMİ KALYONCU

CEMAL YILDIRIM

CEMALETTİN ÜNLÜ

CEMİL SAİT BARLAS

CİHAN ACAR

CUMA ULUS

CÜNEYT ARCAYÜREK

ÇETİN ALTAN

DOĞAN KOLOĞLU

DOĞAN YURDAKUL

DOĞU PERİNÇEK

EBÜZZİYA TEVFİK

EMİL GALİP SANDALCI

EMİN ARSLAN

EMİN DEMİR

EMRE SONLAN

ERDAL SÜSEM

EROL ZAVAR

ERDEM GÜL

ERGİN DOĞRU

EROL ÖNDEROĞLU

EŞREF EDİP

FEHMİ YAZICI

FERHAT ÇİFTÇİ

FEVZİ LÜTFÜ KARAOSMANOĞLU

FEYYAZ IRMAK

GURBET ÇAKAR

HALİL İBRAHİM MERT

HABİB GÜLER

HAMİT DİLBAHAR

HANIM BÜŞRA ERDAL

HAŞİM SÖYLEMEZ

HATİCE DUMAN

HAYRİ MUHİDDİN BEY

HİDAYET KARACA

HÜLYA KARAKAYA

HÜSEYİN AYDIN

HÜSEYİN CAHİT YALÇIN

IŞIK YURTÇU

İBRAHİM BALTA

İLHAMİ SOYSAL

İHSAN ADALI

İSMAİL MÜŞTAK MAYAKON

KAMURAN SUNBAT

KAYHAN SAĞLAMER

KURTUL ALTUĞ

LALEZAR KARAİBRAHİMOĞLU

LÜTFİ BEY

MAZLUM DOLAN

MEHMET ALİ AYBAR

MEHMET ALTAN

MEHMET ARSLAN

MEHMET BARANSU

MEHMET EMİN ARSLAN

MELTEM OKTAY

METİN TOKER

METİN GÖKTEPE

METE DURAL

MİKAİL BARUT

MİHRİ BELLİ

MUHAMMED DOĞRU

MUSTAFA BALBAY

MUSTAFA EKMEKÇİ

MUSTAFA ERKAN ACAR

MUSTAFA NURİ BEY

MUSTAFA ÜNAL

MÜMTAZER TÜRKÖNE

NADİR GÜNDÜZ

NAİL ATAER

NAİM TİRALİ

NAMIK KEMAL

NAZLI ILICAK

NEDİM ŞENER

NEDİM TÜRFENT

NURİ DURNA

NURİ YEŞİL

NURİYE URAL (AKMAN)

OKTAY VEREL

ORAL ÇALIŞLAR

OSMAN SAFFET AROLAT

ÖMER İZZETTİN

ÖZGÜR AMED

SABİHA SERTEL

SADRİ EDHEM ERTEM

SAMİ TUNCA

SAMİM AKAY

SEFA KAPLAN

SELAMİ AKPINAR

SUPHİ NURİ İLERİ

ŞADİ ALKILIÇ

ŞAHİN ALPAY

SERKAN AYDEMİR

SEYİT KILIÇ

SEYİTHAN AKYÜZ

SONER YALÇIN

ŞAHABETTİN DEMİR

ŞERİFE ORUÇ

ŞERMİN SOYDAN

ŞİAR YALÇIN

TAMER KAYAŞ

TUNCAY ÖZKAN

TURHAN DİLLİGİL

UFUK ŞANLI

VELİD EBÜZZİYA

YAKUP ÇETİN

YAŞAR UÇAR

YILMAZ KAHRAMAN

YUSUF ZİYA ADEMHAN

ZEHRA DOĞAN

ZEKERİYA SERTEL

ZEKİ KILIÇ

ZEYNEL ABİDİN BULUT

ZİYA ATAMAN

OLGUN MATUR

EDA ŞANLI

ÖZKAN MAYDA

TUNCER ÇETİNKAYA

KENAN BAŞ

CİHAT ÜNAL

OSMAN YAKUT

SERHAT ŞEFTALİ

ABDURRAHİM ERSÖZ

ÖMER ÖZDEMİR

 

 

TUTUKLANMIŞ KARİKATÜRCÜLER

AHMET ERKANLI

ASAF KOÇAK

DOĞAN GÜZEL

ERTAN AYDIN

HALİM BÜYÜKBULUT

MEHMET SÖNMEZ

MİM UYKUSUZ

RATİP TAHİR BURAK

TEODOR KASAP

ÖMER ÖZDEMİR

ÖLDÜRÜLEN YAZAR, YAYINCI VE GAZETECİLER

ABDİ İPEKÇİ

ABDULLAH DOĞAN

AHMET SAMİM

AHMET TANER KIŞLALI

ALİ İHSAN ÖZGÜR

ALİ KEMAL

AHMET SAMİM

ALİ ŞÜKRÜ BEY

ANDON ŞAHEN

ARDEŞES FERAHYAN

ARİSDAKES KASPARYAN

ARMEN DORYAN

ASAF KOÇAK

ASIM BEZİRCİ

AYSEL MALKAÇ

AYŞE SAĞLAM

BAHRİ IŞIK

BAHRİYE ÜÇOK

BEHÇET AYSAN

BÜLENT ÜLKÜ

CAVİT ORHAN TÜTENGİL

CENGİZ ALTUN

CENGİZ POLATKAN

CEVDET KILIÇLAR

CİHAN HAYIRSEVENER

ÇETİN ABABAY

ÇETİN EMEÇ

DİKRAN ÇÖĞÜRYAN

DİKRAN ODYAN (ASO)

DİRAN KELEGYAN

E. AGNUNİ (KHAÇADUR MALUMYAN)

ENGİN ÇEBER

ERCAN GÜREL

ERDAL AYRANCI

EROL AKGÜN

ERSİN YILDIZ

ETHEM NEJAD

FERHAT TEPE

GÜNDÜZ ETİL

GANİ BOZARSLAN

GAGİK OZANYAN

GARABED PAŞAYAN KHAN

HAÇİK İDARECİYAN

HAFIZ AKDEMİR

HAGOP TERZİYAN (HAGTER)

HASAN FEHMİ

HASAN TAHSİN

HATİP KAPÇAK

HALİT GÜNGEN

HAMPARTSUM HAMPARTSUMYAN

HARUTYUN ŞAHRİGYAN

HASRET GÜLTEKİN

HAYRABET HONCA

HRANT DİNK

HİKMET ŞEVKET

HOVHANNES KAZANCIYAN

HÜSEYİN DENİZ

HÜSEYİN HİLMİ (İŞTİRAKÇİ HİLMİ)

HÜSEYİN KAMİ

HÜSEYİN ŞEN

İLHAN DARENDELİOĞLU

İLHAN ERDOST

İHSAN UYGUR

İSDEPAN S. KÜRKÇÜYAN

İSMAİL AĞAY

İSMAİL CİHAN HAYIRSEVENER

İSMAİL GERÇEKSÖZ

İZZET KEZER

JİRAYR (PARTOG ZORYAN)

KAMİL BAŞARAN

KAMİL KOŞAPINAR

KARAKİN GOZİGYAN (YESALEM)

KEĞAM PARSEĞYAN

KEMAL KILIÇ

KEVORK FERİD

K. KHAJAG (KAREKİN ÇAKALYAN)

KRİKOR TOROSYAN

KRİKOR ZOHRAB

KUTLU ADALI

MARDİROS H. KUNDAKÇIYAN

MECİT AKGÜN

MEHMET ATAY

MEHMET İHSAN KARAKUŞ

MEHMET SAİT ERTEM

MEHMET TOPALOĞLU

MELKON GÜRCÜYAN

METİN ALATAŞ

METİN ALTIOK

METİN GÖKTEPE

MEVLÜT IŞIT

MİHRAN TABAKYAN

MUAMMER AKSOY

MEHMET ALİ YALÇIN

MUSA ANTER

MUSTAFA SUPHİ

MUZAFFER AKKUŞ

MUZAFFER FEVZİOĞLU

NAMIK TARANCI

NAZIM BABAOĞLU

NERSES PAPAZYAN

NERSES ZAKARYAN

NUH KÖKLÜ

ONAT KUTLAR

ONNİG JİRAYR

ORHAN KARAAĞAR

ÖNDER BABAT

PARSEĞ ŞAHBAZ

RECAİ ÜNAL

REŞAT AYDIN

RIZA GÜNEŞER

ROHAT AKTAŞ

RUHİ CAN

RUPEN SEVAG (ÇİLİNGİRYAN)

RUPEN ZARTARYAN

SABAHATTİN ALİ

SAMİ BAŞARAN

SARKİS MİNASYAN

SARKİS SUİN (SÜNGÜCÜYAN)

SELAHATTİN TURGAY DALOĞLU

SERACETTİN MÜFTÜOĞLU

SEYFETTİN TEPE

SİAMANTO (ADOM YARCANYAN)

SİLAHÇI TAHSİN

SİMPAD PÜRAD

SÜLEYMAN YETER

ŞAVARŞ KRİSYAN

TANİEL VARUJAN

TILGADİNTZİ (HOVHANNES HANITYUNYAN)

TURAN DURSUN

UĞUR KAYNAR

UĞUR MUMCU

ÜMİT KAFTANCIOĞLU

ÜNAL MESULOĞLU

VIRAMYAN (ONNİG TERTSAGYAN)

YAHYA ORHAN

YAŞAR AKTAY

YAŞAR PARLAK

YEMLİHA KAYA

YERVANT SIRMAKEŞHANLIYAN (YERUKHAN)

ZEKİ BEY

ZEKİ ERGİNBAY