Yine 'OHAL'e geldik

Yaz ayları Tunceli halkı ve esnafı için düğün bayram aylarıdır. Başta Almanya olmak üzere Belçika, Hollanda, Fransa gibi ülkelerden ve Türkiye’nin birçok ilinden gelen Tuncelili gurbetçiler caddelere, kafelere, lokantalara, çay bahçelerine ve Alevi ulularına dolarlar. Gurbetçiler Munzur, Halvori gözeleri, Kutudere, Dereova şelalesi, Gelin şelalesi, Anafatma suyu, Düzgünbaba, Tujikbaba, Sultan Hıdır gibi yerleri dolaşarak kente hayat verir. Hatırı sayılır alışveriş ile Tunceli esnafı yaz aylarında yaptığı ciro sayesinde bütün yılı geçirirdi.

Hele de Palavra Meydanı Munzur Festivali ile İstiklal Caddesi’ni aratmazdı. Ancak bu yıl Suruç’ta gerçekleştirilen bu alçakça katliam ve ardından her gün iki üç şehitle sonuçlanan katliamlar Tunceli’yi sarmalına aldı. Şükür henüz Tunceli’de ölümlü bir olay gerçekleşmedi. Ancak Tunceli-Erzincan karayolunda PKK militanlarının araçları ateşe vermesi gerekçe gösterilerek 14 bölge özel güvenlik alanı ilan edildi. Bu alanlardan yerleşim birimlerine açılan yollar kapandı.

Literatüre yeni kavram

‘Özel Güvenlik Alanı’ kavramı ‘Özel Güvenlik Mahkemeleri’ gibi AKP döneminde literatüre girdi. OHAL’in yeni adı bu olsa gerek. Pülümür-Erzincan yolu 14 Ağustos’a kadar kapatıldı. Güneyden Erzincan, Erzurum ve Karadeniz’e mal sevkiyatı bu yoldan gerçekleşir. Bunun dışında Merkez, Ovacık ve Hozat ilçesine bağlı birçok tepe, vadi ve dağlık alanlarda ulaşım yasak. Özel güvenlikli alanın olarak ilan edilen bölgeler ve kapalı yollar saat başı değişiyor. İMKB’nin işlem tahtaları gibi bir açılıp bir kapanıyor haberi geliyor. Valilik, Pülümür- Erzincan karayolunda çok sayıda tuzaklamalar yapıldığını, bugün yarın operasyonlarla tuzaklamaların bozulduktan sonra yolun trafiğe açılacağını belirtiyor.

Tebligat imzası

Tunceli Türkiye’nin en uzun OHAL koşulları altında yaşamak zorunda kalmış ili. 26 Nisan 1979 tarihinde sıkıyönetim kapsamı altında olan Tunceli’de 2002’ye kadar sıkıyönetim ve OHAL koşulları hüküm sürdü. Özel Tim terörü, Yeşil kod adlı Mahmut Yıldırım’ın yargısız infazlarını en yoğun yaşamış il Tunceli. Aynı zamanda Tunceli, en çok köyü boşaltılmış il. Şimdi iki gündür Tunceli çok yaygın bir söylentiyle çalkalanıyor. “Köy boşaltmalar yeniden başlayacakmış”. Ancak yaptığımız bazı görüşmelerde işin aslı anlaşıldı. Hozat Karaçavuş köyüne bağlı yayla ve mezralarda oturanlara güvenlik güçlerince yapılan “Dağda operasyon yapacağız, bombalardan zarar görebilirsiniz, buraları boşaltın” tebligatı ile insanları eski korkular tetiklemiş. Tunceli halkında “köyler boşaltılacakmış” diye bir kaygı bir telaş. Karaçavuş köyünde, mezralarında ve yaylarında yaşayan köylülere, Jandarma Komutanlığı “doğacak olumsuz koşullardan biz sorumluyuz” mealinde bir tutanak imzalatmış.

‘Festival iple çekilirdi’

Tunceli’de yemek yediğimiz lokantanın işletmecisi iki kadın. Patronlardan Serince Çelik’in daha önceki zamanlarda gördüğümüz neşeli halinden eser yok. Nedenini sorduğumuzda hemen çöküyor masaya ve başlıyor anlatmaya: “Yaz aylarında bizim lokanta, diğer lokantalar ve çay bahçeleri tıklım tıklım olurdu. Festival zamanı iple çekilirdi. Suruç katliamı ebebiyle festival iptal edildi. Tunceli’de yollarının kapatılması nedeniyle hemşerilerimiz memleketine gelemedi. Siz hiç Tunceli sokaklarını böyle gördünüz mü? Hayalet şehir gibi. Başka illerde ölümlü olaylar cereyan etti, onların yolları kapalı değil. Tunceli’de birkaç araç yakıldı. Keşke olmasaydı. Ama şükür ki bir tane insanın canına zarar gelmedi. Bunun için OHAL uygulamalarına gerek yok.”

Lokanta önünde çay içerken, karşımızda bir dede ile lokantada garsonluk yapan torunu Volkan ile tatlı atışmasına kulak kabartıyoruz.Torunu Volkan dedesine, “Ya dede bu sene ahırı yıkıp yeniden yapmak için ne bekliyoruz” diye sorarken, dedesi Tunceli halkının tedirginliğini tercüme eden şu sözlerle karşılık veriyor, “Ula oğlum, köyler boşaltılıyor, sen diyorsun ahır yapalım. Kafayı mı yedin ne” derken, torunu hemen okkalı cevabı verir, “Aman dede sen ki 93’teki köy boşaltma emirlerine direnip köyü terk etmedin, tek başına nenemle oturdun da, şimdi mi boşaltacaksın yeme bizi.”