Rusya ‘büyük oynuyor’

“Kıvrak”, daha doğrusu “fırsatçı” Rus diplomasisi son yıllarda ülkenin gücünün ve olanaklarının ötesinde başarı elde etti. Rusya’nın eski Sovyet toprakları dışındaki ilk askeri operasyonu olan Suriye müdahalesi bu yolda dönüm noktasıydı. Bu süreçte Rus-Türk ilişkilerinin ve işbirliğinin gelişmesi Moskova’nın planlarının gerçekleşmesinde önemli rol oynadı. 24 Kasım 2015’te yaşanan “uçak krizi”ni bölgedeki konumunu güçlendirmek için fırsat olarak kullanan Rusya, Suriye’deki iç savaşın başından beri karşısında olan Türkiye’yi yanına çekmeyi başardı. Moskova’nın diğer kazançları yapımını üstlendiği Akkuyu Nükleer Santrali Projesini sağlama alması, engellenen Güney Akım Projesi ile kapıdan kovulduğu Avrupa gaz pazarına Türk Akımı ile bacadan girmesi ve Ankara’ya S-400 füzelerini satması oldu. Bugün çoğu kişinin “tarihte bir sayfa” gözüyle bakarak artık önemsemediği “uçak olayı” aynı zamanda, o ana dek nispeten dengeli giden ilişkilerin dengesini bozdu ve Rusların hareket alanını genişletti, elini güçlendirdi. Dokuz aylık krizin ardından 2016’da gelen barışma Türkiye’ye ise Suriye’ye dönme ve Batı’ya karşı “Rus kozu”nu oynama fırsatını verdi.

KARŞILIKLI İHTİYAÇ

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Türk Akımı açılışında söylediği, “Aramızdaki fikir ayrılıklarının ortak çıkarlarımızın önüne geçmesine izin vermedik” sözü günümüzde Ankara-Moskova ilişkilerinin tam bir özeti. Gerçek şu ki, “stratejik ortaklık” benzetmeleri fazla iddialı olsa da, ilişkilerde dengesizlik bulunsa da, tarihin bu anında iki ülkenin birbirlerine ihtiyacı var. Bu ihtiyaç nedeniyle terazideki ortak çıkarlar kefesi, Suriye, Libya ve diğer konulardaki görüş ayrılıklarına ağır basıyor. “Nereye kadar” sorusunun yanıtı belirsizliklerle dolu olsa da.

Bir gerçek daha var: Aynı anda hem Türkiye hem de Suriye, hem İran hem de İsrail ile görüşebilen, ABD ile Avrupa’nın arasını açmaya çalışan Rusya dış politikada, gerçekte sahip olduğu gücüyle karşılaştırılamayacak oranda “büyük oynuyor.”