Ruhban okulu geleceğini bekliyor

‘Açılması için hoşgörü yeter’

Ortadoks camiasının en önemli okullarından biri olan Heybeliada Ruhban Okulu, YÖK’e bağlanmadığı için 47 yıldır kapalı. Son zamanlarda “yeniden açılacak” haberiyle gündeme gelen okulun geleceği hâlâ belirsiz. Hükümet ve İstanbul Rum Ortodoks Patrikliği arasında, çözülemeyen bir yılan hikâyesine dönüştü. Ruhbanların yurdışından geldiğini söyleyen Rum yurttaşlar ise okulun bir an önce açılmasını istiyor.

‘Kaç eylül geçti açılmadı’

Apoyevmatini gazetesinin sahibi Mihail Vasiliadis, “Okulun karşı tepesindeki sanatoryum restore edilip İslam Kültür Merkezi ya da dini tesis kuruluyor. Ruhban okulu da açılsa, iki değişik dinin, kültürün bir arada olması Türkiye için hem çok güzel hem ilginç bir şey olur. Ama nedense olmuyor. Zannediyorum hükümete yapılan baskılar buna biraz engel oluyor” diyor. Patrik I. Bartholomeos, okulun en geç eylül ayında açılacağını söylemişti. Vasiliadis, Patrik’in, verilen sözler üzerine bu açıklamayı yaptığına dikkat çekiyor: “Kaç eylül geçti. ‘24 saatte açılır’ dendi ama nice 24 saatler geçti. YÖK’e bağlı olmayan yüksekokul çalışamazmış. Bu geçerli bir neden değil. Çünkü, YÖK’e bağlı olmadan faaliyet gösteren okullar var. Polis okulları, askeri yüksek okulları. Askerlik bir meslek değildir. Bir yaşam tarzıdır. Bir kişi günde 10 saat avukat olur ama asker olursa günde 24 saat askerdir. Ruhban olmak, papaz olmak da aynısı. Ben bir Rum yurttaş olarak değil bir Türk vatandaşı olarak düşünüyorum. Türkiye için onur verici, ülkeye bir zararı olmayan bir okul neden açılmaz? Ömrüm boyunca okulun açılmasını talep ettim, olmuyor. Açılmama sebebi nedir? Bunu bana izah edecek kimse var mı?

‘Ticari düşünüyorlar'

Vasiliadis, uzun yıllardır yaptığı çağrılarına yanıt alamadığı için biraz kırgın. Yine de sorularımızı geri çevirmiyor. “Açılması için bir neden söylemeye gerek yok. Çünkü açılmaması için bir neden yok” diyerek, şöyle devam ediyor: “Açılmamasının nedenini soruyorum. Bazı iddialar ortaya atılıyor. İspat edilebilecek bir şey yok. Türkiye’yi seven onun prestijini düşünen kişiler, Türk arkadaşlar, ‘açılsın’ diyorlar. Ama olmuyor. Elde bir koz olarak tutuluyor. Bir şey almadan vermem mantığı. Verirsen ne kaybedeceksin? Hiç. ‘Ama bir şey kazanmam lazım.’ Ticari bir düşünce var.”

‘O, burada okumadı’

Okul kapalı olduğu için patrikhanenin ruhbanlarıbaşka ülkelerde yetişip geliyor. Vasiliadis, bu durumun etkilerini anlatıyor: “Başka, etnik milliyetçi etkiler altında yetişip geliyorlar. Oysa Türkiye’de yetişecek olan genç talebeler, Türkiye için kulaktan dolma bilgilerden uzak, bizzat yaşayacakları, edinecekleri tecrübelerden bir fikir edinecek. Rum toplumu 90 bin kişiden bin 800, bin 600 kişiye düştü...” Vasiliadis, okulla ilgili katıldığı bir TV programında yaşanan tartışmayı anımsatarak, “Bir telefon geldi. Neymiş fesat yuvasıymış. Makarios burada yetişmiş. Makarios Türkiye’ye bir kere geldi. O da Kıbrıs Cumhuriyeti’nin başkanı olarak Ankara’ya uğradı, İstanbul’a gelmedi. Makarrios’un r uhban okulunda okuyup okumadığına dair belge soruyorlar. Okumamış olmanın belgesi mi olur” diye soruyor.

Hoşgörü için açılmalı

Rum asıllı Türkiye Cumhuriyeti yurttaşı Laki Anastasi de okulun açılmasını istiyor. İstanbul doğumlu Anastasi, liseyi ve ortaokulu Rum okullarında okumuş. “Burada gururla askerliğimi yaptım” derken, kendilerine verilen sözlerin tutulmamasını eleştiriyor. Okulun keyfi olarak açılmadığını dile getiren Anastasi, “Annemin tek dileği r uhban sınıfının açılmasıydı. İki yıl önce onu kaybettik. O sınıfın açılması sadece hoşgörüye bakıyor. Ülkemiz için de çok önemli bir karar olur. Hem turist gelir, hem hoşgörülü olmuş olduğunu kanıtlar” diyor.

Neden kapalı?

Heybeliada Ruhban Okulu, Patrik Photios tarafından kuruldu. 1844’te eğitime başladı. Dünyanın pek çok yerinde görev yapan din adamları yetiştirdi. Kapatılana dek yalnızca I. Dünya Savaşı sırasında eğitime ara verdi. Anayasa Mahkemesi, 1971 yılında, özel yükseköğretim kurumlarının, bir devlet üniversitesine bağlanmasına karar verince, ruhban okulu da kapatıldı. Okulun, Türk üniversitelerine bağlanması halinde amacına ulaşamayacağı düşünüldü. Patrikhane, sadece Ortodoks eğitim verilen okula, Protestanların, Ermenilerin, Katoliklerin ve Süryanilerin de kayıt yapabileceği gerekçesiyle kapatma kararı aldı. Çeşitli dönemlerde açılması gündeme gelen okulun durumu Türkiye- AB üyelik görüşmelerine de yansıdı. AB ilerleme raporlarında okulun açılması yönünde tavsiyelerde bulunuldu. Okulun açılacağı sözünü veren dönemin Başbakan’ı Recep Tayyip Erdoğan, okul için yeni seçenekler bulunmasını istemişti. İstanbul Rum Ortodoks Patriği I.Bartholomeos da geçen mayıs ayında, okulun en geç eylül ayına kadar açılmasını beklediğini söylemişti.