Randevu sistemini Dışişleri istemiş

Başbakan Tayyip Erdoğan, yurt dışında oy kullanabilen seçmen sayısının çok düşük kalmasına gerekçe olarak gösterilen randevu sistemi nedeniyle YSK’yi suçlarken, bu sistemi asıl isteyenin Dışişleri Bakanlığı olduğu öğrenildi. Dışişleri verilerine dayanarak 2 milyon 700 bin civarında olduğu belirtilen yurt dışı seçmen sayısının da daha düşük olduğu ortaya çıktı. Daha yüksek seçmen için hazırlık yapılması nedeniyle harcanan paraların da boşa gittiği değerlendirmesi yapılıyor.

Başbakan Erdoğan, önceki gece de katıldığı bir televizyon programında YSK’yi hem kendi reklam filminin yasaklanması hem de yurtdışı seçmen konusu nedeniyle hedef almayı sürdürmüştü. Erdoğan yurtdışı seçmenler konusunda YSK’ye, “Yurt dışı seçimlerle ilgili şikayetler var. 4 kişilik ailenin her birinin farklı yerlere verildiği söyleniyor, zulüm bu. Bundan dolayı oy kullanamayanlar, gelip geri dönenler var. Süreler daha da uzatılabilirdi. 3-4 gün gibi bir süre de tanıdınız. Burada YSK yurdışındaki vatandaşlarımızın vatandaşlık hakkını kullanmada iyi bir basiret gösteremedi. Benim yurtdışındaki vatandaşımızın heyecanını paylaşmak bizim görevimizdir ama bu yerine getirilemedi” suçlamasını yöneltmişti.

Ancak edinilen bilgilere göre randevulu sistemi asıl isteyen YSK değil Dışişleri Bakanlığı oldu. Dışişleri Bakanlığı’nın özellikle Avrupa’da ülkelerden gelen, ‘yığılma olmasın, şehir merkezlerinde güvenlik tehdidi oluşturmasın’ uyarıları doğrultusunda ‘randevulu’ sistemde ısrar ettiği öğrenildi. Buna karşın YSK’nin, 4 güne kadar uzayan seçimlerde tıpkı Türkiye’de olduğu gibi randevusuz seçimi savunduğu belirtildi. AKP’nin ilk günün ardından yaptığı başvurunun ise randevusuz gelen vatandaşlar sandıktan geri gönderildiği için ‘eşitlik ilkesine aykırı olacağı gerekçesiyle’ reddedildiği belirtildi.

Yurtdışındaki seçmenlerin oy kullanması için yasanın hazırlanması sırasında da Dışişleri, elektronik oylamayı savunmuş ancak YSK buna karşı çıkmıştı. Kaynaklar, Türkiye’nin elektronik oylamaya ancak 2020 yılında yurt dışında deneyerek başlayabileceğini belirtiyor.

Konsolosluk veri tabanı şaşırttı
Dışişleri Bakanlığı’na ait olan konsolosluk veri tabanı, seçmen sayısının tahmininde de hata yapılmasına neden oldu. Dışişleri Bakanlığı’nın veri tabanına dayanarakbugüne kadar hep 2 milyon 700 bin civarında olduğu tahmin edilen yurt dışı seçmen sayısının 1-1.5 milyon civarında olduğu belirtildi.

10 milyon lira
Seçimler için sadece Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı 10 milyon lira harcarken, Dışişleri ve YSK’nin harcamaları ise bu miktarın dışında. YSK, iki uçak kiralayıp çok sayıda malzeme gönderirken, en büyük harcama bedelini ise kiralanan yerler oluşturdu. Berlin Olimpiyat Stadı başta olmak üzere oldukça büyük ve şehirden uzak alanların 4 gün boyunca kiralanması nedeniyle de yüksek para harcanmış oldu.

Zarflar kalınlaşacak
YSK, bu seçimlerde zarf standartlarını değiştirmedi ancak aday sayısının genel ve mahalli seçimlerden az olması nedeniyle ışığa tutulduğunda kullanılan oyların görülmesi nedeniyle bir dahaki seçimlerde zarfın daha kalınlaştırılması da gündeme alındı. Ayrıca yurt dışında 54 ülkede 108 temsilciliğe gönderilen sandıklar ise buralarda kalacak. Seçim sonuçlarına göre bilgisayarlar Türkiye’ye geri dönecek.

32 sandık boş kaldı!
Partiler, sandık görevlisi gösterme konusunda da ilk deneyimini yaşadı. AKP ve CHP bildirdikleri ilk isimlerde çok sayıda değişiklik yaparken, en istikrarlı isim bildiren ise MHP oldu. Yurt dışında kurulan 1186 sandıktan Hong Kong, Pretoria gibi yerlerde 32’sinde ise partiler hiçbir temsilci bulunduramadı. Almanya’daki sandıklarda ise ilginç gelişmeler yaşandı. CHP’nin, Türklerin yoğun olarak yaşadığı Essen’e Köln’de kayıtlı isimleri görevli olarak bildirmesi nedeniyle temsilcisi bulunamadı. Düsseldorf’ta ise bir sandıkta hiçbir partinin temsilcisi görev yapmadı.

Düsseldorf’ta su baskını
YSK Başkanı Sadi Güven ise 18 milyon fazla oy pusulası basılmasının yasanın gereği olduğunu anımsatırken, Düsseldorf’ta çok sayıda pusulanın su baskını nedeniyle zayi olduğunu da açıkladı:

“Gümrüklerde oy kullanacak seçmen sayısı kesin bilinemediğinden 400’lük paketler halinde toplam 1.500.000 oy pusulası ilçe seçim kurullarına gönderilmiştir. İlçe seçim kurullarına sandıkların yüzde 2’si kadar yedek paket gönderilmektedir. Bunun ne derece doğru olduğu Düsseldorf’ta yaşanan su baskınında anlaşılmıştır. 112 bin 320 adet oy pusulası zayi olmuş olup, tutanakla imha ettirildikten sonra yeniden gönderilmiştir.”