Ağaç sayısı artıyor, zeytin üretimi düşüyor

Bu rakam, İspanya'dan sonra dünyanın en büyük ikinci zeytin ağacı varlığına sahip ülke olduğumuzu gösteriyor ancak üretimde yaşanan gerileme sektörde ciddi sorunlar olduğunun da habercisi. Bunlardan biri küresel iklim değişikliğine bağlı olarak üretimde yaşanan gerileme.  Ancak uzmanlar ikinci bir soruna daha dikkat çekiyorlar. O da veriler teşviklerin ne kadar doğru kullanıldığı sorusu.. “Zeytin ve Zeytinyağı Rekoltesi Ulusal Resmi Tespit Heyeti’nin raporuna göre tane zeytin üretiminde geçen yıla göre yüzde 5, zeytinyağında ise yaklaşık yüzde 16 gerileme var. Ayvalık'ta bu yıl 11. düzenlenen Zeytin Hasat günlerinde bu konu da gündeme getirildi.  Ali Ekber Yıldırım, ağaç başına 2 kilogram daha az verim alındığını belirterek, “Ya ağaç yok, ya da dikilen ağaçlar için doğru yer seçilmedi. Mesela Antakya’ya Gemlik dikildi.." diye görüşlerini dile getirdi. Zeytin ağacı varlığını artırmak için 2005 yılında zeytin dikecek üreticiye dönüm başına destek uygulaması başlatılmıştı. Zeytin diken üreticiye önce dönüm başına 30 YTL, daha sonra 250 yeni lira teşvik ödenmeye başlandı. 2007 başında ise destek Gemlik ve Ayvalık türleriyle sınırlandırıldı. Ardından kaliteli olmadığı gerekçesiyle Gemlik zeytinine verilen destek 45 YTL'ye çekildi. Sonuçta iki sorunun yanıtının verilmesi gerekiyor: Doğru çeşit seçildi mi? Doğru yere dikildi mi?
Bugün üretici ülkeler arasında en pahalı zeytinyağını Türkiye'deki tüketici yiyor. Bu da üretimde planlama eksikliğinin acilen sorgulanması gerektiğini gösteriyor.  İspanya, İtalya, Yunanistan ve Suriye'nin ardından Türkiye Zeytinyağı üretiminde 5.sırada bulunuyor. Zeytinyağı tüketiminin başarılı bir tanıtım atağı ile ancak son yıllarda attığı ülkemizde fiyatların bu kadar yüksek seyretmesi nedeniyle talebin azalabileceği endişesi dile getiriliyor. 
 
KUTU
Bu TIR mobil zeytinyağı fabrikası

Zeytini kendi coğrafyasında zeytinyağına dönüştürmek hedefiyle 2008 yılında Anadolu Zeytinyağ projesini başlatan Nar Gourmet, Sanayi Bakanlığı'nın Santez hibe  ve  Ankara Üniversitesi'nin bilimsel desteği ile 2 yıl önce hayata geçirdiği mobil zeytinyağı ünitesi ile Anadolu'yu dolaşarak zeytini tarlada zeytinyağına dönüştürüyor. Nar Gourmet Genel Müdürü Samir Bayraktar ile Ayvalık Mutluköy'de TIR'ı gezdik ve nasıl zeytinin 1 saat kadar kısa bir sürede soğuk sıkma yöntemi ile zeytinyağına dönüştüğünü izledik. 12 Ekim’de Mersin-Silifke’den yol alan Tır'ın, sırasıyla Hatay, Kilis, Gaziantep, Antalya’dan sonra Ayvalık’a 6 Kasımda vardığını belirten Bayraktar "amacımız bir yandan da Türkiye'de bölgelerin zeytin gen kaynaklarını bilimsel olarak ortaya çıkarmak. Türkiye’de tescil edilen 90 adet zeytin çeşidinin yalnızca %10’u ekonomik bir değer taşıyor. Bu da bir tır ile mobil hale gelen zeytinyağı işleme tesisinin her bir bölgenin mahsülünden yüksek kalite zeytinyağı elde edebilme açısından önemini daha fazla ortaya koyuyor" dedi. Yeni hasat döneminde; Mardin Halhalı, Kilis, Hatay Savrani, Mersin Sarıulak, Mersin Silifke, Antalya Tavşan Yüreği, Antalya Beylik, Muğla Memecik, Aydın Memecik, Manisa Uslu ve Balıkesir Ayvalık zeytinyağlarının lezzet sofralarındaki yerini alması hedefleniyor.
 
KUTU
Türkiye “Slow Olive” in önderliğine soyundu...
 
Zeytin ve zeytinyağı konusundaki çalışmaların uluslar arası düzeyde yürütülmesi için oluşturulan Slow Olive'in ilk toplantısı gelecek yıl Nisan ayında zeytinin anayurdu Mardin'de yapılacağı bildirildi.  Slow Food Uluslararası Konsey Üyesi ve Fikir Sahibi Damakların Başkanı Defne Koryürek "Slow Food dünyasında, “zeytin ve zeytinyağının merkezi Türkiye olmalıdır” diye düşünüyoruz. Gen kaynaklarımızın zenginliği ile bunu hak ettiğimizi düşünüyoruz" dedi.